خبرگزاری شبستان: مسجد خرمشهر یکی از نمادهای دفاع مقدس است که بعد ازگذشت 28 سال از سالگرد آزادی آن هنوز مردم با همان شور و شوق آزادی و فتح آن را جشن می گیرند و از این حماسه بزرگ و تاریخی و دلاوری رزمندگان و مقاومت یاد می کنند و یاد خاطره شهدای بیت المقدس را گرامی می دارند.
یکی از مساجدی که در طول دوران دفاع مقدس در میان هزاران مسجد دیگر در گستره میهن اسلامی دارای نقش برجسته ای بوده، مسجد خرمشهراست. نقش مهم و اثر بخش مسجد خرمشهر آن‌چنان واضح و روشن است که نیازی به تفسیر و بیان مجدد ندارد. تمام عناصر تأثیرگذار در دوران دفاع مقدس یکجا همه در مسجد خرمشهر جمع است. اگر مسجد خرمشهر نبود خبری از مقاومت چند روزه این شهر نبود و در همان روزهای نخست این شهر به اشغال دشمن در می‌آمد. مسجد خرمشهر با پشتیبانی از رزمندگانی که از شهر دفاع می‌کردند. در واقع مرکز ثقل و گرانیگاه دفاع جانانه این شهر بوده است.
مسجد خرمشهر با عملیات بیت المقدس جاودانه شد و چه به راستی روز آزادی خرمشهر را روز مقاومت و پیروزی نام نهادند و چه نیکوتر که مسجد خرمشهر نماد این پیروزی قرارگرفته است و امروز باید برای ارج نهادن و پاسداشت حضور و نقش‌آفرینی مساجد در دوران شکوهمند دفاع مقدس و نیز تکمیل کردن حلقه اتصال مساجد کشور به مسجد جامع خرمشهر، این مسجد را " نماد دوران دفاع مقدس و مقاومت و پایداری" نامگذاری کنیم و با معنوی کردن آن به شایستگی حق مساجد را در اثربخشی عمیق و وسیع در دوران دفاع مقدس به نحو مناسب و در خور شأن و جایگاه این مکان مقدس و الهی ارج نهاده و به خوبی ادا کنیم و هر ساله مراسم گرامیداشت را با توسیع در سطح دیگر مساجد کشور به خصوص مساجد جامع برای همیشه و در طول تاریخ برای عبرت‌آموزی و درس آیندگان جاودانه و ماندگاری کنیم.
نقش آفرینی مساجد در دوران دفاع مقدس
مساجد را به حق می‌توان یکی از مهم‌ترین، موثرترین و نیز نقش‌آفرین‌ترین پایگاه در حمایت همه‌جانبه، فراگیر، فعال از جبهه‌های جنگ و رزمندگان اسلام دانست. نادیده انگاشتن و یا کم‌توجهی به این نقش بی‌بدیل ظلمی است مضاعف و نابخشودنی به این جایگاه مقدس و نیز کسانی که بدون هیچ چشم‌داشت مادی و دنیوی و تنها با اخلاص و انگیزه معنوی تلاش خستگی ناپذیر در این مسیر'گام بر داشته‌اند است. هدف از بازنمودن و بیان سطور پر معنای این برگ از کتاب پرافتخار تاریخ دوران شکوهمند دفاع مقدس، یادآوری و زنده نگه‌داشتن این واقعه و رویداد مهم و اساسی است تا مورّخان،محققان، اصحاب قلم و... نسبت به ثبت وقایع و رویدادهای جنگ همواره به موضوع مسجد و نقش آن در دفاع مقدس حساس‌تر شده و در جهت برداشتن گام‌های عملی در ترویج فرهنگ معنوی و ارزشی مسجد و تأثیرگذاری عمیق آن در جنگ تحمیلی، اهتمام ویژه داشته باشند.
امروزه تبیین درست موضوع مسجد و محوریت بخشی به آن در دوران جنگ در حقیقت ترویج و بسط فرهنگ مسجد و جایگاه آن در مباحثی چون تعاون و همکاری، انگیزه‌های جهادی و حضوری داوطلبانه در جنگ، جانفشانی در راه عقیده، احیای مکتب ظلم ستیزی امام حسین(ع)، ایثار و شهادت و... جهت انتقال این ارزش ها و هنجارهای حاکم بر فضای جبهه و با هدف ماندگاری و استمرار این حرکت نوین فرهنگ ناب اسلامی در تمام زمینه‌ها و عرصه‌های جامعه اسلامی است. اگر چه بازتعریف، ارزش‌ها و باورهای متعالی آن برهه انسان ساز و جریان ثبت و درج ارزشهای دفاع مقدس، ازسال های پرالتهاب جنگ تاکنون فرازونشیب های زیادی را به خود دیده است و این مباحث به صور گوناگون توسط افراد و شخصیت‌های مختلف و در شیوه‌ها و قالب‌های متنوع به‌ویژه سخنرانی، فیلم، عکس، کتاب،کلام مکتوب و... تبلوریافته و توانسته منشا اثرات فراوانی در بسط وگسترش مسجدی در بین نسل سوم انقلاب باشد. ولی انتظار به حق، شایسته و در خور شأن مساجد بیش از آنچه تاکنون بیان شده است، انتظار می رود.
واضح است که دوران دفاع مقدس نیز به‌مثابه یکی از عوامل و بسترهای احیاء نهضت اسلامی در فرهنگ این مرزوبوم دارای مقام و منزلت رفیعی است. به جرأت می توان این نکته را بیان کردکه حفاظت، نگهداری و تشریح و تبیین صحیح ارزش‌ها و مؤلفه های تأثیرگذار این دوران می‌تواند موجب تداوم و استمرار حرکت پرشتاب و فراگیر و روزافزون فرهنگ ناب اسلامی و منویات نظام مقدس جمهوری اسلامی می شود.
اگر نگاهی دقیق به شرایط جنگ و سرگذشت و وقایعی که بر آن رفت داشته باشیم و نیز ریشه‌های مقاومت تحسین‌برانگیز و پیروز‌های شگفت‌انگیز نیروهایی که از کم‌ترین تجهیزات و ابزار جنگی بهره‌می‌بردند را به دور از احساس و تنها به حکم عقل و منطق بازتعریفی دوباره و کنکاشی با تأمل نماییم. در می یابیم که بخش اعظم و عمده این پیروزی‌ها مدیون حضور فعال و مشارکت جدی مساجد و اهالی آن در حمایت و پشتیبانی از جبهه‌های جنگ بوده است.
همان‌گونه که در سطور بالا، چهارمؤلفه نقش‌آفرین در پیروزی را بر شمردیم. مساجد در هر چهار مورد مذکور به طور مستقیم و جدی همواره نقش‌های اول تأثیرگذاری را به خود اختصاص داده است. فرماندهان جنگ غالباً از نیروهای مسجدی بودند و از این مکان مقدس برخاسته و رشدو نمو یافته‌اند. این عزیزان در دوران شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی محل فعالیت و مبارزات آنها در مساجد بوده و تجربیات دفاعی و نظامی را از این پایگاه آموختند. رزمندگان و نیروهای مردمی نیز اکثریت قریب به اتفاقشان از اعضاءپایگاه‌های بسیج مساجد بوده و آموزش‌های ذهنی، عقیدتی و نظامی را نیز در همین پایگاه‌ها فراگرفته و با کمک و هدایت مساجد به جبهه‌ها اعزام شدند. پشتیبانی و تدارکات تأمین نیازهای اولیه و ضروری جنگ نیز بخش عمده آن بر عهده مساجد بوده است. اعزام ده‌ها ماشین حامل وسایل تدارکاتی و پشتیبانی از روستاها و بخش‌ها، صدها ماشین از شهرها و شهرستان‌ها، هزاران ماشین از استان‌ها و در نهایت میلیون‌ها ماشین در قالب کاروان‌های تدارکاتی و پشتیبانی از سراسر کشور به سوی جبهه‌ها که حامل انواع و اقسام وسایل مورد نیاز جنگ بوده‌اند (از تخم مرغ گرفته تا مرکبات و غلات و لباس و تا طلا و جواهرات مردم) همه و همه در پشتیبانی از جنگ صورت گرفته و این حمایت‌های وسیع تنها با نیات معنوی و الهی انجام می‌گرفته است.
این نکته اساسی را باید مد نظر قرار داد که تنها پایگاهی که توان و ظرفیت جمع‌آوری و هدایت این کمک‌ها را در اقصی نقاط کشور به جبهه‌ها داشت، مسجد بود. به طور یقین می‌توان گفت که هیچ نهاد و یا مرکز دیگری چنین پتانسل و قابلیت را در بسیج همگانی برای حمایت همه جانبه از جنگ نداشته است. و تنها مساجد بودند که از عهده چنین کار بزرگ، بسیار گسترده و پرحجم و چشم‌گیر برآمده است.
از سوی دیگر همان‌گونه که ذکر شد در مؤلفه‌های سوم و چهارم پیروزی در جنگ، قسمت اعظم مواردآن مختص و یا مربوط به مدیران و اهالی مساجد بوده است. مساجد با استفاده از مبلغان، واعظان، سخنرانان روحانیون و... از نظر اعتقادی و تقویت بُعد دفاعی و مبارزه طلبی و نیز عمق بخشی معنوی نیروهای رزمنده چه قبل و بعد از اعزام و حتی در حین عملیات نقشی منحصر به فرد داشته است. این عزیزان مبلغ با بهره‌گیری از شیوه‌های تبلیغی، مدافعان و رزمندگان را از نظر روحی، روانی و اعتقادی مهیای نبرد و مبارزه می‌کردند. این مهم با توجه به وظیفه ذاتی مساجد و نیز جایگاه و منزلت آن در بین مردم و میزان بالای پذیرش آموزه‌های آن در تمام سطوح و لایه‌های جامعه، کاری بس بزرگ بود.
دوران دفاع مقدس توان کشور به خاطر تحریم و نیز عدم توان مالی در تأمین و تخصیص منایع ارزی جهت تجهیز و تسلیح به ابزارهای نوین تبلیغاتی و اطلاع رسانی و استفاده از ابزار روز فن‌آوری ارتباطی و اطلاعاتی در وضعیت بسیار نامناسب قرار داشت. و متأسفانه در همین راستادشمن با استفاده از ابزار مدرن و مختلف و نیز ارسال امواج و صداهای متنوع رسانه‌ای و وسایل ارتباط جمعی، تبلیغات گسترده و مستمر یک سویه و روانی علیه نظام جمهوری اسلامی را در دستور کار خویش قرار داده بود. و تمام سعی خویش را به عمل آورد تا با ایجاد فاصله بین مردم و مسئولان نظام، آنها را از پشتیبانی و حمایت فراگیر از جبهه‌ها دور نگه‌دارند. و یأس و ناامیدی را برفضای کشور غلبه کنند. در چنین اوضاعی، این مساجد بودند که ضمن مقابله با این ابزار رسانه‌ای غرب به صورت شبکه‌ای به هم پیوسته و وسیع در سراسر کشور و با استفاده از آموزه‌های پیشوایان دینی و منابع اسلامی به خنثی‌سازی تبلیغات منفی و جهت‌دار دشمن پرداخته و در همان حال نیز با تبلیغات هدفمند ضمن آرامش بخشی روحی و روانی در سطح جامعه به حرکت‌های مردمی در پشتیبانی مادی و معنوی از جبهه‌ها نیز شتاب بیش‌تری می‌بخشیدند.
تاریخچه مسجد جامع خرمشهر
این مسجد بیش از 120 سال قدمت دارد ولی از مؤسس و بانی آن اطلاع دقیقی در دست نیست .در سال 1348 قطعه زمینی از ضلع غربی به مسجد اضافه و به صورت فعلی تجدید بنا شد و با مساحـت عرصه 1209 متر مربع و با توجه به طبقات موجود 1028 متر مربع اعیانی و در اثر جنگ تحمیلی 40 درصد تخریب شده است.
به گونه ای که دو گلدسته آن کاملاً تخریب و گنبد بزرگ نیز بر اثر توپ دشمن آسیب دیده و در حال حاضر از اعتبارات بازسازی پس از پذیرش قطعنامه 1367 همه ساله مبالغی تخصیص یافته و هزینه شده و در ضمن به همت حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس برای طرح توسعه مسجد جامع مقدار 4000 متر مربع از ضلع شمالی مسجد خریداری و تملیک شد و با احداث مهمانسرائی برای زائرین و رواق گذر عابر پیاده در دو ضلع شرقــی و غربــی و ایجاد محل تجـاری و حوض آب نما شد. مسجد جامع دارای نمای آجری و حدود هزار متر مربع کاشی آیات خشتی و 770 مترمربع کاشیکاری معرق است.
این مسجد دارای دو گلدسته با ارتفاع 28 متر از کف زمین و دو گنبد بزرگ و کوچک که گنبد بزرگ و گلدسته ها با کاشی معرق تزیین شده و با سه دستگاه ارکاندیشن تهویه مطبوع و سیستم خنک کننده مرکزی ایجاد شده است.
خرمشهر از شمال به اهواز از شرق به بندر ماهشهر از جنوب به آبادان و از غرب به مرز ایران و عراق محدود است. قلب و مرکز این شهر مسجد جامع است، مسجدی که همه امید شهر شده بود و تمام راه ها به آن ختم می شد.
مسجد جامع خرمشهر که سمبل مقاومت خرمشهر شناخته می شود در طول 34 روز مقاومت، مرکز فرماندهی و ستاد نیروهای مردم بود و همه هماهنگی ها از جمله تبادل اخبار، تجهیز، تسلیح و آموزش رزمندگان، مداوای اورژانسی مجروحین و نگهداری موقت شهدا همگی در مسجد جامع صورت می پذیرفت.
صدای نبض زندگی از مسجد جامع شنیده می شد و دشمن تاب شنیدن این نجوای عاشقانه را نداشت ، بنابراین در 12 مهرماه با گلوله ی توپ ، گنبد مسجد را شکافت و در پی آن شبستان مسجد فرود آمد. با این که 45 روز محکم و پا برجا ایستاد و شهدایش را با افتخار تقدیم اسلام کرد اما محاصره عراق غمی بود سنگین که زیاد هم طول نکشید. در سوم خرداد 61، شهر خون، خرمشهر آزاد شد و رهبر کبیر انقلاب فرمود:"خرمشهر را خدا آزاد کرد".
پایان پیام/
نظر شما