به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، آیت الله سید محمد خامنه ای، رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا در پانزدهمین همایش بزرگداشت حکیم ملاصدرا با موضوع درآمدی بر فلسفه اخلاق متعالیه به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی در ابتدای سخنانش با اشاره به اینکه اخلاق یکی از موضوعاتی فلسفی است که دامنه گسترده ای دارد و بسیاری از آن مباحث، تاکنون مطرح نشده است، اظهار داشت: حکمت متعالیه محتویات فلسفی عمیق و زندگی ساز و حکیمانه ای را دارا است و امیدوارم تا از طریق این همایش ها بتوانیم اخلاق را در بعد علمی آن ترویج دهیم.
آیت الله خامنه ای از تقسیم بندی قدما در حوزه حکمت سخن گفت و افزود: حکمت را قدما به حکمت نظری و عملی تقسیم می کردند که این امر بعد از حکمت ارسطویی مدون شد و به صورت کتاب درآمد در این میان گاهی اعتراض می کنند که چرا در میان مسائل فلسفی به اخلاق مانند دیگر مسائل توجه نشده است، که این امر در دوره های مختلف، دلایل متعددی می تواند داشته باشد.
وی بحث اخلاق را دارای یک ضرورت اجتماعی دانست و در این باره گفت: یکی از سه عنصر سازنده انسانیت انسان اخلاق است؛ یعنی اگر انسان را به علم و اندیشه و روح تقسیم کنیم، اخلاق به بخش روح بازمی گردد و شرافت روح بیش از اندیشه و دانش انسان است.
رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا در این باره افزود: در اخلاق آنچه محور قرار می گیرد در برخی مباحثات، سعادت بشر است و این سعادت یک هدف دور دست بوده که برای رسیدن به آن باید به یک سکوی ثبات رسید، این را در یونان فضیلت می نامیدند و بعدها همین جا بود که انسان می توانست غرائض خود را کنترل کند تا اینکه از اشتباه مصون بماند.
وی به بحث درباره سعادت در فلسفه یونان و حکمت متعالیه پرداخت و گفت: سعادت ارسطویی یک سعادت دنیایی است که در نهایت می توان درباره یک نفر گفت: "مات سعیدا" اما در سعادت اسلامی، وجود در پس این عدم ظاهری دنیا قوی تر می شود و اصل سعادت در دنیای دیگر است.
آیت الله خامنه ای دراین باره افزود: سعادت، برنامه و نقشه ای است برای اینکه یک داستان هم در این دنیا و هم در دنیای دیگر به اهدافش برسد و خوش باشد.
وی به بحث از اخلاق و فلسفه مشاء پرداخت و گفت: در فلسفه مشاء انسان دارای سه قوه است: قوه غضبیه انسان، قوه شرعیه، قوه عقلانی که هر کدام از دو قوه اول، حداکثر و حداقل دو نقطه افراط و تفریط را دارند قوه سوم در نفس انسان قوه عاقله است که دو قوه دیگر را کنترل می کند و اراده انسان براساس اینکه بر روی چه قوه ای باشد، عادت ماندگاری را به وجود می آورد که همان ملکه است و این امر اخلاق نامیده می شود.
رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا بر این باور است که در مکتب مشاء فضیلت داخل نقطه شهوت و غضب است و این فضیلت چیزی نیست جز همان قوه غضبیه و شهویه و انسان همانطور که بر موج این دو قوه سوار است باید به یک تعادلی برسد.
وی فضیلت در حکمت متعالیه را متفاوت با آنچه در مشاء مطرح است، بیان داشت و گفت: فضیلت در حکمت متعالیه، حریة است؛ یعنی اینکه انسان باید برتر از این دو قوه باشد و از این دو قوه فراتر رود.
آیت الله خامنه ای در این باره و با رویکرد فضیلت در اخلاق اسلامی اظهار داشت: فضیلت این است که ما موجودی به ظاهر زمینی بوده اما در اصل آسمانی و ملکوتی باشیم. این، روح اخلاق در فلسفه اسلامی و آموزه های اسلام است.
وی به مدیریت این اخلاق در جامعه اشاره کرد و گفت: هر چند خود شخص و آموزه های دینی جزء مربیان اخلاق شمرده می شوند اما مهمترین عامل و مربی جامعه و دولت است.
آیت الله خامنه ای در همین باره افزود: از این طریق می توانیم ما دولتیان را خطاب قرار دهیم تا بدانند که در درجه اول مسئولیت اخلاق جامعه دولت است.
پایان پیام/
نظر شما