تشکیل مدینه فاضله بعد از قیام آخرین حجت خدا

خبرگزاری شبستان: حجت الاسلام گودرزی، عضو هیات علمی پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی در نوشتاری به بررسی وقایع ظهور و قیام حضرت مهدی(ع) پرداخته است.

بشر از روزی که ناملایمات روزگار را چشید و آتش اختلافات در جامعه اش شعله ور شد، همواره امیدوار بود تا روزی این سختی ها مرتفع شود و در جامعه ای امن و آرام زندگی کند. از آرمانشهر و مدینه فاضله افلاطون تا مدینه فاصله فارابی،همه به دنبال رسیدن به نوعی آرامش بودند.دین اسلام نیز با آرمانهایی کمال گرایانه برای بشر، روزی را نوید داده تا در آن روز انسان در آسایش و امنیت پله های کمال را طی کند و به کمال واقعی برسد.

خداوند آن روز را در قرآن به مسلمین وعده داده است و می فرماید:«وعد الله الذین آمنوا منکم وعملوا الصالحات لیستخلفنکم غی الارض کما استخلف الذین من قبلهم ولیمکن لهم دینهم الذی ارتقی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی من بعد خوفهم امنا لایشرکون بی شیئاً و من کفَر بعد ذلک فاولئک هم الفاسقون»[1] طبق احادیث و روایاتی که از پیامبر اسلام و ائمه اطهار به دست ما رسیده مدینه فاضله و آسایش و امنیتی که برای رسیدن انسان به کمال نیاز است، زمانی است که آخرین حجت خداوند قیام کند و اوامر خداوند را در زمین اجرا کند.

 البته این اتفاق زمانی می افتد که بشر در بن بستی گرفتار شده باشد و راه خروجی از آن نیابد. در مشهورترین روایات زمان ظهور را زمانی معرفی می کند که زمین مملو از ظلم و ستم شده باشد[2]. در این هنگام مهدی قیام خواهد کرد وپس از این قیام حکومتی بر پا خواهد شد با ویژگی هایی خاص که ما در این گفتار به آن می پردازیم.

 آوردن کتاب و امر جدید: در چند روایت آمده است که حضرت مهدی(عج) با کتاب و امری جدید با مردم بیعت می کند. آنچه از روایاتی به این معنا برداشت می شود احتمالات فراوانی است که یکی از آنها می تواند قرآنی جدید باشد که عده ای این برداشت را به شیعه نسیت می دهند[3].

اما آنچه واضح و مشخص است این است که شیعیان هیچگاه قائل به تحریف قرآن یا ناقص بودن آن نبوده اند. آنچه همه بر تفسیر امر جدید بر آن اجماع دارند ، تفسیری جدید از دین است .اما سؤالی اینجا مطرح می شود که آیا تفسرجدید از چیزی غیر از اسلام است؟آیا ائمه اطهار(ع) چنین تفسیری بیان نکرده بودند؟...سؤالاتی از این دست بسیار است.اما کلید این سؤال در این است که چگونه به این پرسش پاسخ داده شود:«اسلام چگونه می تواند به پرسش های عصر حاضر پاسخ دهد در حالیکه علم بشر همواره در حال تکامل است؟»

استاد شهید مطهری در کتاب اسلام و مقتضیات زمان می گوید: «جاودانگی قوانین اسلام ونسخ ناپذیری آن -که امری قطعی و از ضروریات اسلام است- با قابلیت انعطاف که امری است مربوط به سیستم قانون گذاری اسلام (و اسلام خود به خود با مکانیسم مخصوصی که از مختصات سیستم قانونگذاری اسلام است به وجود می آورد)یکی فرض شده است و حال اینکه این دو کاملا از یکدیگر جدا هستند.»

آری، اسلام در سیستم قانون گذاری خود،قابلیت انعطاف قرار داده و این مسئله در طول تاریخ اگر چه با تغییر ظاهری حکمِ موضوعی همراه بوده اما هیچگاه پایبندی به اصل را از دست نداده است. چنانچه روزی خرید و فروش خون انسان به خاطر آنکه از نجاسات بود حرام و امروز برای نجات جان انسانها جایز است. اینگونه است که اسلام دینی می شود جاودانه که با مقتضای زمان خود همخوانی دارد.اما انحرافات از دین که از واپسین لحظات عمر پیامبر اکرم (ص)آغاز شد، در عقب ماندگی و تفسیر های غلط دخیل بود به گونه ای که کار را برای مسلمانان سده های بعد از پیامبر اسلام سخت و دشوار کرد[4].

اگر چه امامان و ائمه اطهار بعد از پیامبر تمامی تلاششان برای جلوگیری از این انحرافات بود ولی متاسفانه نفاق و تفرقه در بین مسلمانان آغاز شده بود و این تلاشها چندان ثمری برای معرفی و عرضه اسلام به معنای واقعی نداشت .این انحرافات به قدری ریشه در باورهای مردم می دواند که حتی تفسیر قرآن به دست بیدادگران  و عالمان واپس گرا و دنیا دوست می­رسد.آنان به وسیله قرآن به دنبال توجیه کار دنیاداران و زورمندان هستند واینگونه به انحرافات دامن زده و سر از بیراهه ها در می­آورند[5].

 به گونه ای که امیرالمومنین در تشریح تفسیر جدیدی که حضرت مهدی(عج) برای مسلمین می آورد نسبت به تفسیرهایی که قبل از ظهور ایشان است، می فرماید: گویا نگاه می کنم به شیعیان در خیامی  که در مسجد کوفه بنا کرده اند، حلقه زده اند و قرآنی جدید می­آموزند[6].

 اما برخی عقیده دارند که مقصود از قرآن جدید، قرآنی است که امیرالمومنین آن را جمع آوری کرد، اما خلیفه دوم عمر جلوی آن را گرفت. تفاوت قرآن امیرالمومنین با قرآنی کنونی ،این است که در آن تفاسیر ،شان نزول ها بیان شده و تقدم و تاخر آیات بر مبنایی دیگر است. همان گونه که مصحف و قرآنی که اکنون در دست ماست با مصحف­های افرادی نظیر ابن­مسعود تفاوت داشت.اما به آن معنا نبوده و نیست که چیزی از قرآن کم یا زیاد شده است ، بلکه عقیده شیعه همواره این بوده که حرفی از قرآن تحریف نشده است.

 تخریب مساجد: در روایات شیعی آمده است که حضرت مهدی(عج)چند مسجد را در کوفه ویران می کند یا در روایات دیگر آمده که مساجدی که تزئینات پر زرق برق دارند را ویران می کند .این موضوع شاید در نگاه اول امری بعید و موجب هتک حرمت مکانی که  با نام خانه خدا شناخته می شود همراه باشد اما نباید فراموش کرد، هنگامی که پیامبر اسلام از طریق وحی از  تأسیس مسجدی که هدف آن غیر خدایی است مطلع شد، دستور تخریب آن را صادر کرد.چرا که بنیان آن بر پایه تقوی نبود و سرانجامی جز کفر و پراکندگی بین مؤمنان نداشت[7].

بنابراین تخریب مساجدی در عصر ظهور اولین تخریب بنای مساجد نبوده است و همان گونه که پیامبر از اهداف شوم منافقان آگاه شد، حضرت حجت و امام عصر نیز از نیت سازندگان مساجد آگاه است.حتی تخریب برخی قسمت های کعبه و مسجدالنبی را نیز به همین مسئله اشاره دارد. البته با این تفاوت که این مسئله را هم پیامبر قصد انجام آن را داشت( البته به نقل از منابع اهل سنت)چرا که مسلم در صحیح[8] خود از عائشه نقل می کند که پیامبر به او گفته است: یا عائشه لولا ان قومک حدیثو عهد بشرک لهدمت الکعبه فالزقتها بالارض و جعلت لها بابین. بابا شرقیا وبابا غربیا و زدت فیها سته اذرع من الحجر فان قریشا اقتصرتها حیث بنت الکعبه. ای عایشه اگر ترس از بازگشت به دوره شرک نبود خانه کعبه را خراب می کردم .....وبرای آن در(شرقی و غربی) قرار می دادم....

 جنگ و خونریزی: یکی از مهم ترین و مشهور ترین حوادث قیام مهدی (عج)جنگ های ایشان است. این مسئله در برهه های مختلف و با کج فهمی هایی همراه بوده است و به نحو اغراق آمیزی در اذهان افراد قرار گرفته است . اما آنچه واضح و مبرهن است حضرت از خاندان لطف و رحمت است و از نسل پیامبر رحمت. علاوه بر این ها آن حضرت معصوم هستند و از هرگونه لغزش و خطایی برئ است. اما درباره روایاتی که در این موضوع  به ما رسیده است باید به چند نکته توجه کرد:

الف-گاهی جنگ ها و غارت های پیش از ظهور که از علائم آخرالزمان شناخته شده است عمدا و یا سهوا از حوادث قیام حضرت شمرده می شود. از جمله جنایات سفیانی و دجال که ظهور آن ها از علائم پیش از ظهور مهدی(ع) است.

ب- در این مسئله و مسائل دیگر باید در سند روایت و سلسله راویان حدیث دقت شود . برخی از این روایات در سلسله راویان خود افرادی را در بردارند که هیچ یک از علمای رجال آنان را تائید نکرده اند و آنان را افرادی مجهول دانسته اند. یا روایاتی است که سلسله راویان آن ها در جایی قطع شده است(که در اصطلاح به آن مرفوعه می گویند) یا که اساسا راویان آن ذکر نشده است( که به اینگونه از روایات مرسله می گویند.)به طور مثال روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است که می فرماید: هنگامی که قائم آل محمد قیام کند پانصد نفر از قریش را می کشد و سپس پانصد نفر دیگر را می کشد و این کار را تا شش بار انجام می دهد[9]. این روایت ، روایتی مرفوعه است و از سلسله راویان آن تنها یک نفر بیان شده است.

ج- برتراند راسل فیلسوف غربی مطلبی را با عنوان امپراطوری وسیع جهانی مطرح می کند و در آن آینده بشریت را منحصر در سه راه می داند و می گوید:یا باید حکومت واحدی را قبول کنیم یا این که به عهد بربریت برگردیم و یا به نابودی نژاد انسانی راضی شویم. تاریخ زندگی بشر نشان داده که همواره افرادی مانع رسیدن جامعه به کمال آن هستند.این افراد با اغراض منفعت طلبانه و خودخواهانه از رسیدن  انسان به جایگاه واقعی اش جلوگیری می کنند و در حقیقت زبانی برای گفتگو با این افراد نیست مگر زبان شمشیر. مصلح جهانی و منجی کل ، شمشیر عدالت و عذاب الهی است. بعد از دوران مدید ارشاد و راهنمایی بشر حضرت  وظیفه خواهد داشت که آنچه را خداوند وعده کرده است، در زمین پیاده کند. و باید دانست که شمشیری که حضرت بر گردن این افراد می نهد شمشیر قدرت نیست ،بلکه شمشیر عدالت است و خداوند عدالت را در آن روز به دست حضرت مهدی(عج) محقق خواهد کرد.

این مسئله با لطف و رحمت منافات ندارد همان گونه که خداوند در عین حال که به رحمانیت و رحیمیت شناخته می شود با صفت جباریت نیز شناخته می شود واین دو منافاتی با یکدیگر ندارند. اما اینکه چرا در چند روایت از اعراب و قریش نام به میان آمده به علت سابقه  آنان در دشمنی با اهل بیت و همچنین(آن گونه که در روایات آمده) قتل نفس زکیه (که مامور حضرت خواهد بود) ودر بین رکن و مقام به شهادت می رسد، است. البته در روایاتی دیگر نیز آمده که قریش به تهدید و تطمیع سفیانی به مبارزه با حضرت می­پردازند[10].

حضرت حتی از کسانی که با رضایت قلبی شان در شهادت امام حسین(ع) مباشرت و همکاری داشته اند نیز انتقام می گیرد. چرا که آنان با رضایت خود از کار پدرانشان حمایت و پشتیبانی کرده اند تشبیه زیبایی از امام صادق (ع) در سؤال فردی که از علت اینکه چرا این افراد به جرم پدران شان کشته می شوند آمده است ایشان آیه شریفه :الذین قالوا ان الله عهد الینا الا نؤمن لرسول حتی یاتینا بقربان تاکله النار قل قد جاءکم رسل من قبلی بالبینات و بالذی قلتم فلم قتلتموهم ان کنتم صادقین[11] را بیان می کند و می فرماید: آیا کسانی که حضرت  محمد(ص) در بین شان بود از پیامبران پیشین  کسی را کشته بودند؟روشن است که امام به این مطلب اشاره کرد که گرچه شما خود شخصا در میان آنان نبودید ولی چون راضی به آن فعل هستید گویا خود شریک و مباشر قتل هستید.علاوه بر این ،این مسائل مربوط به دوران ابتدائی حکومت حضرت است و بعد از آن زمین به صلح وآرامش خواهد رسید.و مضمون روایات این است که در چند سال اول قیام درگیری ها وجود دارد و پس از تشکیل حکومت آرامش و امنیت همه جا را فرا خواهد گرفت.

رجعت: یکی از عقاید مسلم و ضروری شیعه اعتقاد به رجعت است. رجعت در حقیقت بازگشت عده ای به دنیا قبل از حسابرسی در آخرت است. طبق این عقیده دو دسته ی پاکان خالص و ناپاکان خالص بعد از ظهور حضرت حجت(ع) زنده می شوند. این امر به قدری مسلم و مورد قبول در نظر علماست که علامه مجلسی می گوید: اگر احادیث رجعت متواتر نباشد، در هیچ موردی نمی توان ادعای تواتر نمود[12]. همچنین در ادامه می گوید: چگونه ممکن است شخص با ایمانی که حقانیت اهل بیت(ع) را باور کرده در مورد رجعت تردید کند، درصورتی که نزدیک به 200 حدیث صریح از امامان اهل بیت(ع) به طور متواتر به دست ما رسیده و بیش از چهل تن از بزرگان شیعه از قبیل شیخ­طوسی ، شیخ مفید، سید مرتضی علم الهدی، شیخ صدوق و کلینی و امثال آن ها در آثار پر ارج خود گرد آورده اند. همچنین مفسرین شیعی با توجه به روایات ائمه و دلایل حکم و مستدل، آیاتی از قرآن[13] را نیز دال بر این عقیده دانسته و در تفاسیر خود آنها را بیان کرده اند.

- چقدر حکومت می‏ کند؟ در این مورد روایت های زیاد و ضد و نقیضی وجود دارد تا جایی که بسیاری از مؤلفان را دچار حیرت کرده است. در روایتی آمده که دوره حکومت او 19 سال است. و در روایتی آمده که طول حکومت او هفت سال است که خداوند طول روزها و شب های آن را زیاد می‎کند یعنی هر سال آن به اندازه ده سال است، پس مدت حکومت او 70 سال مثل این سال ها است. و در روایت دیگر 40 سال و در روایتی 120 سال آمده است. در روایت دیگری آمده که مهدی قائم 309 سال حکومت می‏کند مثل اصحاب کهف که 309 سال در غار ماندند.[14]

پی نوشت ها:

[1] نور 55. خدا به کسانی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند وعده داد که در روی زمین جانشین دیگرانشان کند، هم چنان که مردمی را که پیش از آن ها بودند جانشین دیگران کرد. و دینشان را ـ که خود برایشان پسندیده است ـ استوار سازد و وحشتشان را به ایمنی بدل کند. مرا می پرستند و هیچ چیزی را با من شریک نمی کنند، و آن ها که از این پس ناسپاسی کنند، نافرمانند.

[2] سننن ابی داوود کتاب المهدی حدیث 3735

[3] این توجیهات به همراه روایاتی که می گوید حضرت به شیوه حضرت داوود حکم می کند همراه می شود در حالیکه منظور از حکم و قضاوت شبیه به حکم و قضاوت داوود این است که حضرت با علم خود حکم خواهد کرد . و این نه تغییر مسلک و دین است و نه تغییر شیوه در قضاوت و از بین بردن جایگاه شاهد در دادگاه ،اینکه قاضی با علم خود رای صادر کند در شرع وارد شده است، اما چون حکم باید از روی یقین باشد و معمولا انسان غیر معصوم از بینه  ودلیل پی به واقع می برد این گونه حکم کردن منسوخ شد.

[4]. به عنوان مثال روایات جعلی و منع از نقل حدیث در دوره ای برخی از این مشکلات است که کار فقها را در اعصار دور از زمان ائمه سخت و مشکل کرده است.

[5] . این تفاسیر غلط از دین فرقی ندارد که از کدام فرقه یا مذهب و ملیت است اما لفظی که در روایات ما با عنوان این که این تفسیر بر عرب سخت می آید بی شک یکی از آینده نگری های ائمه است ولی باید توجه کرد که این دستهاز روایات موجبه جزییه است نه موجبه کلیه به عبارتی منظور تمام اعراب نیست .کما این که این گروه در روایات دیگر تخصیص هم خورده است .

[6]. الانوار النعمانبه ج2 ص385

[7] .توبه 107

[8] صحیح مسلم ج4 ص98

[9] بحار ج52 ص338

[10] بحار ج52 ص308

(البته باید توجه داشت که اعراب یا قریش یا هر قوم و قبیله دیگر،سالبه جزییه هستند نه سالبه کلیه)

[11] -183 آل عمران – اینان کسانی هستند که می گفتند خداوند به ما سفارش کرده است که به هیچ پیامبری ایمان نیاوریم مگر آنکه برای ما قربانی ای عرضه بدارید که اتش آن را پاک بسوزد بگو پیش از من پیامبرانی بودند که برای شما معجزاتی آوردهند و همین را هم که گفتید عرضه داشتند. اگر راست می گوئید پس چرا آنان را کشتید؟

[12] - بحار ج53 ص123

[13] - از جمله آنها :نمل 83 و نور 55 است.

 [14] -همان/ص49.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

پایان پیام/