به گزارش خبرنگار سرویس مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، کتاب «معماری مساجد ایران در سده های نخستین اسلامی» از سوی انتشارات «امیرکبیر» منتشر شد. این کتاب به قلم «مریم محمدی» عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا نوشته شده و در قالب 6 فصل سبک معماری مساجد ایران را در قرون اولیه اسلام بررسی و جایگاه عوامل تاریخی و فرهنگی را بر این سبک معماری مورد نظر قرارمی دهد.
فصل اول این کتاب «نگاهی به معماری ایران پیش از اسلام» عنوان دارد که طی آن «معماری ایران در دوره پیش از تاریخ اسلام»، «معماری ایران در دوره ایلامی»، «معماری ایران در طی هزاره اول ق.م و پادشاهی ماد»، «معماری ایران در دوره هخامنشی»، «معماری ایران در دوره اشکانی»، «معماری ایران در دوره ساسانی»، «کاخ فیروزآباد»، « بنای قلعه دختر فیروزآباد»، «کاخ بیشاپور»، «طاق کسری/ایوان مداین»، «کاخ سروستان»، «معماری مذهبی دوره ساسانی»، «آتشکده یا چهارطاقی نیاسر» بررسی شده است.
«ظهور اسلام و شکل گیری نخستین مسجدها» عنوان فصل دوم این کتاب است که در آن موضوعاتی از قبیل «ظهور اسلام در جزیرة العرب»، «معماری مساجد صدر اسلام»، «مسجد پیامبر/مسجد مدینه»، «مسجد کوفه در عراق»، «معماری مساجد دوره اموی»، «قبة الصخره»، «مسجد جامع دمشق»، معماری مساجد دوره عباسی»، از سوی نویسنده کتاب مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است.
همچنین در فصل سوم با عنوان «نگاهی به تاریخ سیاسی ایران در سده های نخستین اسلامی»، موضوعاتی چون «پیروزی اعراب مسلمان»، «دولت های محلی و ملی در ایران»، «طاهریان»، «صفاریان»، «سامانیان»، «غزنویان»، «آل بویه»، ـتمدن و فرهنگ ایران در قرون نخستین اسلامی» به مخاطب ارایه شده است.
فصل چهارم این کتاب با عنوان «مطالعه معماری مساجد اولیه در ایران»، نیز شامل عناوین متعددی چون «مسجد حضرت رسول(ص) در بم»، «مسجد جامع کاج»، «مسجد شوش»، «تاریخ گذاری مسجد»، «مسجد جامع فهرج»، «مصالح مورد استفاده در بنا»، «پوشش بنا»، «صحن مرکزی»، «تاریخ گذاری مسجد جامع فهرج»، «مسجد تاریخانه دامغان»، «پلان بنا»، «طاق ها وستون ها»ف «دیگری قسمت های مسجد»، «مصالح مورد استفاده در بنا»، «تاریخ گذاری بنا»، «مسجد جامع اصفهان در دوره آل بویه»، «معماری مسجد جامع اصفهان به روایت متون تاریخی»، «نتایج کاوش های باستان شناسی در ارتباط با مسجد دوره آل بویه»، «مسجد جامع عتیق شیراز»، «مسجد جامع اردستان»، «مسجد جامع نائین» و سرفصل ها و عناوین دیگر می شود.
بخش پنجم این کتاب «تداوم معماری پیش از اسلام در معماری دوران اسلامی» نام گرفته است که شامل تحلیل کاملی از «پلان شبستانی معروف به سبک عربی»، «مساجد با پلان چهار طاقی»، «پلان های یک ایوانی و دو ایوانی و چهارایوانی»، «پوشش های طاق و گنبد»، «پیدایش طاق و سیر تکامل آن در ایران»، «پیدایش گنبد و سیر تکامل آن در ایران»، «طاق نماهای تزئینی» می شود.
گفتنی است فصل ششم این کتاب به جمع بندی و نتیجه گیری از مطالب ارایه شده در این اثر اختصاص یافته است.
در بخش از کتاب «معماری مساجد ایران در سده های نخستین اسلامی» آمده است: در خصوص اولین مساجد ساخته شده در ایران متاسفانه اطلاعات اندکی داریم اما به گواهی منابع تاریخی و همچنین با توجه به ضرورتی که بعد از گرویدن ایرانیان به دین اسلام وجود داشته، به نظر می رسد در گوشه و کنار ایران در این دوره مساجد بی شماری ساخته شده که در طی زمان و در اثر ویرانی ها و بازسازی ها، بقایای آن ها از میان رفته است. قدیمی ترین مساجدی که امروزه پابرجا مانده و تا حدود زیادی هم اصلات خود را حفظ کرده اند، مسجد جامع فهرج و مسجد تاریخانه دامغان است که هر دو به قرن دوم هجری مربوط می شوند. این مساجد صحنی در میانه، شبستانی در جانب قبله و رواق هایی در اضلاع دیگر صحن دارند که از نظر نقشه به مساجد اولیه اسلامی در مدینه، بصره، کوفه و سامرا شبیه اند.
کتاب «معماری مساجد ایران در سده های نخستین اسلامی» در 216 صفحه از سوی انتشارات «امیرکبیر» به بهای 51000 ریال روانه بازار نشر شده است.
پایان پیام/
نظر شما