به گزارش خبرگزاری شبستان، کتاب «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» در دو مجلد، نوشته شهریار زرشناس، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از سوی دفتر نشر معارف به چاپ رسید.
این گزارش می افزاید: رهبر معظم انقلاب خطاب جوان انقلابی امروز می گویند: «من همه‌ی دغدغه‌ام این است که جوان انقلابی امروز، نداند ما بعد از چه دورانی، امروز در ایران مشغول چنین حرکت عظیمی هستیم. تاریخچه‌ی این صد و پنجاه، دویست سال اخیر از دوران اواسط قاجار به این طرف؛ از دوران جنگ‌های ایران و روس به این طرف را بخوانید و ببینید چه حوادثی بر این کشور گذشته است. یکی از این حوادث، ایجاد جریان روشنفکری وابسته است.»
کتاب «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» شرح سرگذشت روشنفکری در همین دوره تاریخی است. جلد اول به پیدایش روشنفکری در غرب و ایران و نسل اول آن در دوره مشروطه می‌پردازد و جلد دوم نسل دوم این جماعت در دوره مشروطه و دوران پهلوی را .
در بخشی از کتاب می خوانیم: «روشنگری بیانگر جهان‌بینی و بینش حاکم بر دوران بسط و گسترش تمدن غرب است و دارای چنان اهمیتی است که جریان غالب تفکر قرن هجدهم در غرب را با آن می‌شناسند. در فلسفه جدید، از دکارت به این سو، عقلی پدیدار شد که هر آنچه را روشن نبود، مردود می‌انگاشت. دکارت، عقل اومانیستی را معیار نهایی کشف حقیقت اعلام می‌کرد و بشر را بی‌نیاز از هدایت وحیانی و آسمانی. او در طلب احکامی بود که بدیهی و روشن باشند. روشنفکری در ادامه فلسفه دکارت به وجود آمد. روشنفکران نیز در جهت ترویج و تبیین آداب و مشهورات اومانیستی عمل می‌کردند.»
زرشناس در بخشی از کتاب می نویسد: «روشنفکري دوره مشروطه ايران تلاش گستردهاي جهت زمينه سازي براي به اصطلاح «اصلاحات شبه مدرنيستي» در ساختار رژيم قاجاري و نيز ساختار اقتصادي اجتماعي جامعه ايران و درهم شکستن کامل ساختارهاي کلاسيک و غيروابسته آن به عمل آورد. به عنوان مثال، در قلمرو اقتصاد، «امين الضرب» فراماسونر همراه با کاست فرهنگي سياسي روشنفکري ايران، از زمينه سازان سيطره سرمايه غربي بر اقتصاد ايران و ايجاد صنعت مونتاژ و وابسته بود.»
همچنین، در بخش دیگرای از این کتاب عنوان شده است: آنچه در مشروطه رخ داد و پيروزي اوليه دست پروردگان «مجمع آدميت» در مجلس اول و پيروزي توأم با استبداد روشنفکران وابسته به لژ بيداري پس از استبداد صغير و محاکمه و اعدام مرحوم شيخ فضل الله و در پيش گرفتن خشونت تروريستي عليه روحانيون و نيز انقلابيوني نظير ستارخان و باقرخان و سکولاريزه کردن فضاي فرهنگي و سياسي کشور که نهايتاً به ظهور استبداد متجدّدانه و سکولاريستي رضاخان انجاميد، به راستي يک تراژدي تلخ بود که توسط منورالکفران ايراني و در مسير اغراض دولت انگليس اجرا گرديد. تقي زاده يکي از روشنفکران فراماسونر و چهره هاي کليدي و مؤثر در انحراف مشروطيت، در اواخر دوران «مجلس شوراي ملي» چنين مي گويد: «مشروطيت، فرزند روحاني انگلستان است. چشم مردم به جزيره بريتانياي کبير دوخته و به ياد آن مهرباني هاي سابق، منتظر معاونت آن ملت نجيب و آن دولت ليبرالند.»
بر اساس این گزارش در بخشی دیگری از این اثر آمده است: طراحان «ناسيوناليسم باستانگرا»، در واقع با ساختن يک مفهوم موهوم و بي اساس به نام «تمدن شکوفايي آريايي» در «ايران باستان»، به دنبال دور کردن مردم از هويت اسلامي هستند. آنها اين باستانگرايي نژادپرستانه و موهوم را مادهاي براي حمل صورت غربزدگي شبه مدرن قرار مي دهند؛ زيرا ناسيوناليسم شووينيستي، از اساس ايدئولوژي اي مدرن است و چون «تمدن ايران باستان آريايي» (آن گونه که اين جماعت به هم بافته اند) نيز اصلاً وجود واقعي و تاريخي نداشته است، لذا به راحتي باستانگرايي موردنظر خود را در هيأت يک «ايدئولوژي مروج شبه مدرنيته» سامان داده و با بوق و کرناي تبليغات رسانه اي و فعاليت لُژهاي فراماسونري و حمايتهاي خارجي و داخلي به مردم القا مي کنند و بدينسان، غرض اصلي خود، يعني ايجاد سيطره فرماسيون شبه مدرن در ايران را تحقق مي بخشند.
«نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران»، شرح سرگذشتِ روشنفکری از بدو پیدایش آن در غرب، تا شکل‌گیری زمینه‌های آن در ایران، و حضور و تأثیرگذاری‌اش در دوران کنونی است. نویسنده کتاب، روشنفکریِ ایران را صورتی نازل و بی‌ریشه از روشنفکری غربی معرفی می‌کند و می‌گوید مقدمه اقدام عملی جهت درهم شکستن ساختار کنونی غرب‌زدگیِ شبه مدرن و عبور تاریخی از آن، شناخت مبنایی و تئوریک غرب بر پایه خودآگاهی دینی است. ایده اصلی او، تبیین وضعیت روشنفکری در ایران، و شرح بیگانگی و تقابل آن با پیشینه تاریخی کشور است.
به نظر نویسنده، استراتژی روشنفکری در ایران، استحاله هویت دینی نظام و تبدیل آن به یک رژیم سکولار است و خطرِ روشنفکری نئولیبرالی پس از انقلاب، تهاجم در برابر اسلام فقاهتی است. رویارویی‌ای که به نبرد سرنوشت تاریخ و مردم خواهد انجامید. از همین روست که زرشناس پس از توضیح بنیان‌های نظری پیدایش روشنفکری در غرب و بیان ریشه‌های خودبنیاد تفکر غربی، مدعی تضاد ذاتی و مبنایی حقیقت روشنفکری با دین و دیانت و گوهر قدسی و وحیانی آن می‌شود.
بنا بر گزارش روابط عمومی دفتر نشر معارف کتاب «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» پیش از این، چند نوبت از سوی انتشارات کتاب صبح منتشر شده بود، هم اکنون از سوی دفتر نشر معارف در قالب «مجموعه آثار غرب شناسی شهریار زرشناس» با صفحه آرایی جذاب و طرح جلدی جدید به مخاطبان عرضه شده است. دفتر نشر معارف پیش از این، 9 کتاب «مبانی نظری غرب مدرن»، «جامعه مدنی»، «درباره دموکراسی»، «سیری انتقادی در آرای داریوش شایگان»، «سرمایه سالاری (کاپیتالیسم)»، «توسعه»، «نیمه پنهان آمریکا»، «جنبش دانشجویی در ایران» و «روانشناسی مدرن و حقیقت فراموش شده انسان» را از این پژوهشگر، نویسنده و منتقد مدرنیته به چاپ رسانده است.
شایان ذکر است، «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» در 156 صفحه، قطع رقعی و قیمت 4200 تومان و جلد دوم آن در 156 صفحه و قیمت 4600 تومان با شمارگان 2000 نسخه منتشر شده است.
پایان پیام/
نظر شما