عبدالحسین طالعی عضو هیأت علمی دانشگاه قم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم، به مناسبت روز جهانی مسجد (30 مرداد) با بیان این که هدف اصلی و اساسی تمام کارهای فردی و اجتماعی، تربیت انسان است عنوان کرد: از نظر دین و نظر بزرگان، تربیت انسان همان انسان‌سازی فردی و اجتماعی است که هم مبدأ و هم مقصد است.
نقش تربیت فرد در تحولات جامعه
عضو هیأت علمی دانشگاه قم اظهار داشت: تربیت فرد باعث می شود که جامعه تربیت شود و در تیجه تربیت جامعه، تحولات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی صورت می‌گیرد و این تحولات در نهایت به تربیت انسان برمیگردد.
طالعی با اشاره به حکمت 70 نهج البلاغه اذعان داشت: امام علی (ع) در این حکمت می‌فرماید که کسی که خودش را پیشوای مردم قرار دهد، در تمام سطوح، از پدر و مادری که در خانواده الگوست تا در سطح اجتماعی بالاتر مانند امام جماعت، اول باید به تربیت خود و سپس به تربیت دیگران بپردازد و این تربیت بیش از آن که به زبان باشد باید به عمل باشد.
وی افزود: بر همین اساس، مرحوم صاحب جواهر فقیه بزرگ شیعه ، در باب امر به معروف و نهی از منکر می گوید که از مهم‌ترین مصداق‌های امربه معروف این است که انسان خودش را به امر معروف کند و خودش را نهی از منکر کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه قم در ادامه ابراز داشت: این به معنای فردگرایی نیست بلکه به این معناست که تربیت پشتوانه اصلی بحث تبلیغ است که اگر تبلیغ نباشد تربیت هم موثر نخواهد شد.
وی اظهار داشت: خداوند در سوره صف می‌فرماید که اگر فردی که به دیگران تذکر می‌دهد خودش متذکر نشده باشد، خشم خداوند در مورد این فرد بسیار بزرگ است و این خدایی است که می‌فرماید همه دنیا کوچک است که می‌توان مقایسه کرد که این عبارت به کجا می‌رسد.
تربیت بر تبلیغ مقدم است
طالعی با بیان این که تربیت بر تبلیغ مقدم است عنوان کرد: تربیت پشتوانه و روح اصلی تبلیغ است وگرنه یا به تنازع کشیده می‌شود و به تعبیر امروزی بی‌اخلاقی‌های فردی و اجتماعی رخ می‌دهد که امروزه زیاد است و یا این که باعث مسائلی می‌شود که در سال‌های 54 تا 57 رخ داد.
این کارشناس علوم قرآن و حدیث ادامه داد: در سال‌های 54 تا 57 مساجد بسیار شلوغ و فعال بودند و ما به کثرت فعالیت‌های مساجد دل خوش کرده بودیم ولی گاهی دیده می شد مساجد، مرکزی برای نیرو گرفتن و یارگیری گروهک‌های منحرف از جمله منافقین (که آن زمان مجاهدین خلق نامیده می شد) و یا گروهک فرقان شده بود که ماجرا به این برمیگردد که تربیت‌ها صحیح و اخلاقی نبود.
مدیریت مساجد توسط پیامبر اسلام در صدر اسلام
طالعی خاطرنشان ساخت: در زمان پیامبر اسلام (ص) مسجد مرکز فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بود ولی نکته‌ای که وجود داشت این بود که کسی که به این فعالیت‌ها جهت صحیح می‌داد پیامبر اکرم (ص) بودند که بسیار ارزش داشت.
عضو هیأت علمی دانشگاه قم افزود: اگر انسان سالم و مطمئن مسجد را مدیریت نکند معلوم نیست که راه به کجا ببرد و لازمه این مطلب، تربیت صحیح افراد است که کاری زمان‌بر، حوصله‌بر و بی‌سر و صدا است و نباید این را یک کار فردی و در انزوا حساب کنیم و با تربیت صحیح می‌توانیم فعالیت‌ها را جهت دهیم.
وی با اشاره به حدیثی از امام جواد (ع) که فرمود نعمتی که شکر آن ادا نشود مثل گناهی است که بخشیده نشود اذعان داشت: مسجد در اصل یک نعمت و سرمایه معنوی است و مرکزی است که برای فرار از دنیاطلبی ایجاد شده است و لذا حتی شخصی هم که اهل دنیاطلبی باشد موقع ورود به مسجد، دنیا را فراموش می‌کند.
بیان یک نکته کوتاه، استوار و کاربردی توسط ائمه جماعات در هر وعده نماز
طالعی با بیان این که امروزه فرهنگ شفاهی به فرهنگ کتبی غلبه دارد تأکید کرد: پیشنهاد جدی این است که در برنامه‌های مساجد برای ائمه این قرار داده شود که در هر وعده نماز، حدود سه الی چهار دقیقه یک نکته کوتاه گفته شود که از نظر مبانی دینی استوار و محکم باشد و برای مخاطب کاربردی باشد و باعث دین‌گریزی هم نشود.
عضو هیأت علمی دانشگاه قم افزود: پیشنهاد تجربه شده، این است که امام جماعت یک بحث سه الی چهار دقیقه‌ای را از قبل آماده و زمان‌بندی کند تا در همین زمان بتواند جمع‌بندی کند.
وی با اشاره به مقدمه جلد دوم کتاب داستان راستان شهید مطهری خاطرنشان ساخت: شهید مطهری در این مقدمه مهم می‌گوید که این‌ها داستان است اما کاربردی و قابل استفاده همه مردم است و نیز از منابع معتبر تهیه شده است.
طالعی در ادامه گفت: یکی از دانشمندان بزرگ دهه‌های پیش که به گردن نسل زمان خود حق بزرگی دارد، مرحوم شیخ حسین‌علی راشد تربتی بود بود که حدود 40 سال، شب‌های جمعه در رادیو سخنرانی می‌کرد و در مقدمه مجموعه سخنرانی‌های خود نوشته است که نوع حرف زدن من در رادیو به گونه ای است که اگرچه در قالب استدلال نیست اما قابل استدلال است، یعنی سخنرانی‌های ایشان قابل استفاده برای آحاد مردم از جمله مرد و زن، پیر و جوان و بی‌سواد و تحصیلکرده بود، در عین حال که استوار و پخته و سنجیده بود.
کتب و دعاهای قابل ارائه در مساجد
وی با اشاره به این سنت حسنه که در بسیاری از مساجد مرسوم شده است که موقع نماز یک صفحه قرآن خوانده می‌شود عنوان کرد: امام جماعت می‌تواند هر روز از صفحه‌ای که قرار است خوانده شود یک نکته‌ای را انتخاب کند و به صورت کوتاه و استوار و کاربردی توضیح دهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه قم با اشاره به کتاب "غررالحکم و دررالکلم" اظهار داشت: این کتاب شامل بیش از ده هزار جمله کوتاه از امام علی (ع) است که اگر امام جماعتی هر روز یکی از این جمله‌ها را بگوید سی سال طول می‌کشد تا این کتاب پایان یابد.
وی ابراز داشت: کتاب "صحیفه سجادیه" از دعاهای امام زین‌العابدین (ع) و سرشار از معارف حقه الهی است که متأسفانه مظلوم واقع شده است و می‌توان هر روز یک جمله از این کتاب برای نمازگزاران گفته شود.
این کارشناس علوم قرآن و حدیث خاطرنشان ساخت: زیارت جامعه کبیره شامل یک دوره امام‌شناسی است که می‌توان به مدت یک سال هر روز یک جمله از آن در مسجد گفته شود.
طالعی با اشاره به دعاهایی مانند دعای ابوحمزه ثمالی و دعای عرفه تصریح کرد: این دعاها درست است که در مواقع خاص خوانده می‌شود اما باید در تمام سال در مورد موضوعات آن صحبت شود تا با معرفت و بادقت خوانده شود.
وی زیارت آل یاسین، دعای کمیل و زیارت عاشورا را از جمله مباحث مهم برای سخنرانی عنوان کرد تا معرفت دینی در مردم نهادینه شود و شور بر شعور غلبه نکند. باید بدانیم که زیارتنامه‌ها مدرسه سیار آدم‌سازی و برای بهبود فرد و جامعه از طرف ائمه تعلیم داده شده است. لذا از ظرفیت بالای این سرمایه معنوی نباید غفلت کرد.
وی ادامه داد: کتاب شریف "کافی" از جمله کتاب‌هایی است که دارای مباحث مختلف از جمله اخلاقیات، آداب دعا، آداب معاشرت، فضیلت‌های قرآن و فروع احکام است و سرشار از مسائلی است که عموم مردم نیاز دارند. به هر حال، تمام ارزش والای تعلیم و تعلم، مختصّ مراکز آموزش حوزه و دانشگاه نیست، بلکه باید تمام مساجد، مرکز تعلم و تعلیم شوند.
عضو هیأت علمی دانشگاه قم با بیان این که باید کمیت‌گرایی را کنار بگذاریم تصریح کرد: ما نباید از این که تعداد افرادی که در اعتکاف شرکت کرده‌اند زیاد شده است خوشحال شویم بلکه باید ببینیم اعتکاف چه تأثیری بر این افراد داشته است که این مسائل گاهی پیگیری نمی‌شود یا اثری از این پیگیری دیده نمی‌شود.
طالعی با اشاره به این که حضرت زهرا (س) در خطبه فدک فرمود که امام در هر زمان محور کل امت و دین است تأکید کرد: برای این که مساجد برکت داشته باشد باید همیشه به این حقیقت مهم اشاره داشته باشد که صاحب دین ما صاحب‌الزمان (عج) است و این تذکر باید هر لحظه و هر زمان به زبان‌های مختلف و تعبیرات مختلف تکرار شود.
وی در ادامه گفت: اگر کارگزاران دینی و اجتماعی مردم باور کنند که خدمتگزار آن حضرت هستند، پست‌ها و مقام‌ها رنگ دیگری پیدا می‌کند و بی‌اخلاقی‌های اجتماعی که امروزه تا حدّی گریبانگیر جامعه شده است به مقدار زیادی کاهش می‌یابد.
پایان پیام/
نظر شما