پروفسور محمدرضا همزه ای، عضو هیئت علمی دانشگاه رای کرمانشاه و نویسنده کتاب بررسی جامعه شناختی فرهنگ خوراک در ایران، به خبرنگار شبستان گفت: نماد خوراک در فرهنگ ایرانی چنان فراگیر است که حتی از آسیب مدرنیته نیز به دور مانده، به طوری که سمنو (سمنی) که یکی از خوراک های آیینی است هنوز هم در بین مردم کرمانشاه و سایر شیعیان جایگاه ویژه ای دارد و همه ساله یکی از شاخص ترین نذرهای فصل بهار است.
وی تصریح کرد: شیعیان معتقدند هنگام پخت سمنو، حضرت فاطمه زهرا(س) آن شب به خانه می آید و در کار به هم زدن سمنو شرکت می کند.
همزه ای، در خصوص جزئیات این نذر، گفت: برای تهیه سمنو ابتدا گندم را خیس می کنند و آنگاه روی پارچه می اندازند تا به آهستگی جوانه بزند، اما به گونه ای که هنوز کبود نشده باشد و جوانه ها هنوز سفید باشند.
وی تصریح کرد: مردم بر این باورند که در اتاقی که گندم گذاشته می شود نباید مرد یا کسی که غسل ندارد و ناپاک است عبور و مرور کند چرا که در این صورت گندم ها می گندند و جوانه نخواهد زد.
این استاد مردم شناسی، ادامه داد: پس از پنج یا شش روز گندم ها جوانه زده و سبز می شوند که این جوانه ها باید به اندازه یک بند انگشت رشد کرده و هنوز سفید باشند، آنگاه گندم سبز شده را در هاون های سنگی می کوبند و آن را در دیگ ریخته و روی آن آب می ریزند.
همزه ای، گفت: پس از پختن سمنو روی دیگ مسی، یک سینی بزرگ قرار می دهند و روی آن آیینه، شانه و سرمه، مهر جانماز و تسبیج می گذارند و معتقدند نباید آدم ناپاک از روی آن گذر کند.
وی اذعان داشت: اگر نذر به نیت امامان معصوم(ع) باشد روی سینی آیینه و قرآن قرار می دهند و دو رکعت نماز با نیت نذر می خوانند و باور دارند هنگامی که سر دیگ برداشته می شود روی آن جای پنجه حضرت فاطمه(س) افتاده است.
نویسنده کتاب بررسی جامعه شناختی فرهنگ خوراک در ایران، ادامه داد: آنگاه همسایه ها و خویشاوندان از این نذر حاجت می گیرند و شمع روشن می کنند و اگر دعای آنها مستجاب شد، آنها نیز نذر سمنو می کنند.
همزه ای، گفت: مردمی که سمنو را هم می زنند همچنان نیت نیز می کنند و کمی از آن در دهان می گذارند و باور دارند هنگامی که نیت آنها پذیرفته شود سمنو در زیر زبانشان جیک(جوانه) می زند.
پایان پیام/
نظر شما