چه تفاوتی است میان عصمت انبیاء و ملائکه؟

خبرگزاری شبستان: متن زیر درباره عصمت پیامبران از کتاب نسیم اندیشه آیت الله جوادی آملی مرور می شود:

فرق عصمت افراد عادی با عصمت پیامبران چیست؟
عصمت برای مردم عادی به سه صورت شکل می گیرد.
یکم: در اثر نزدیک نشدن به گناه، همراه با عدم گرایش قلبی به گناه.
دوم: در در اثر دوری جستن از گناه، همراه با گرایش قلبی شخص به گناه.
سوم. در اثر دوری جستن از گناه، وقت احساس خطر، همراه با گرایش قلبی شخص به گناه.
 

جهات مثبت صورت های سه گانه فوق درباره همه پیامبران، به ویژه پیامبر مکرم اسلام (ص) ثابت است، و جهت منفی آنها منتفی. خدای سبحان در این خصوص می فرماید: « وَلَوْلاَ أَن ثَبَّتْنَاکَ لَقَدْ کِدتَّ تَرْکَنُ إِلَیْهِمْ شَیْئًا قَلِیلًا»( و اگر تو را استوار نمى‏داشتیم قطعا نزدیک بود کمى به سوى آنان متمایل شوى)(1).
همچنین آیه «... لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاء...»(2) نشان می دهد که هرگز تمایل و گرایش به گناه، نزدیک یوسف (ع) نشد.
عصمت در میان پیامبران نیز مراتبی دارد: « تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ...»(3)؛ همان گونه که نبوت و رسالت مراتبی دارد، درجات عصمت پیامبران نیز متفاوت است.

عصمت انبیا چه فرقی با عصمت فرشتگان و ملائکه الهی دارد؟
عصمت پیامبران و پیشوایان دین، ذاتی نیست. از این رو، صدور گناه از آنان ممتنع ذاتی نیست، زیرا اگر ممتنع ذاتی و محال باالذات بود، مقدور نمی بود، و اگر مقدور نمی بود، بدان تکلیف نمی شد. وانگهی، اگر گناه و معصیت ذاتا محال باشد، اطاعت و فرمان برداری، ذاتا ضروری خواهد شد، در این صورت دیگر مجالی برای انذار، تبشیر، وعد و وعید باقی نخواهد ماند، اما فرشتگان مکلف نیستند، چون عصمت ذاتی دارند، نه عصمت اختیاری، در عصمت ذاتی تکلیف و اختیار وجود ندارد.

پی نوشت ها:

1.سوره انعام، آیه 124

2.سوره اسرا، آیه 74

3.سوره یوسف، آیه 24

4.سوره بقره، آیه 253
پایان پیام/