محمدرضا رضایی، مدیر گروه فلسفه دین و فلسفه اسلامی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان اظهار کرد: بحث در باب علوم انسانی مدت هاست در کشور ما داغ شده و در باب این که باید علوم انسانی بومی و اسلامی شود، افراد دیدگاه و نظرات مختلفی دارند که هر یک مبتنی بر قواعد و مبنای خاصی است.
وی ادامه داد: تعریفی که طبق این دیدگاه ها از انسان ارائه می شود، هر یک مبتنی بر پیش فرض هایی است که آن را متفاوت می کند و بر این اساس وقتی دیدگاه ها متعدد بود، تعریف ما از انسان و کاربرد آن نیز متعدد می شود.
مولف کتاب " تجربه دینی بشر" تصریح کرد: به طور مثال یک دیدگاه رایج معتقد است که انسان خلیفة الله و دارای فطرت الهی است و نسبت به خدا ارتباط وجودی داشته و دارای غایت است. در این دیدگاه انسان بی هدف خلق نشده و غایتی دارد که باید بر آن فعالیت کند و وجود او می تواند بر اطراف و پیرامون خود تاثیر بگذارد.
وی عنوان کرد: این دیدگاه که با عنوان دیدگاه دینی معتقد است، همه عالم موجود زنده بود و اعمال انسان بر طبیعت تاثیر می گذارد لذا بر طبق این نگاه انسان مخلوق خدا بوده و دارای غایت است و پروردگار توانایی به او داده تا راستای هدف مورد نظر آفرینش، به کار گیرد.
رضایی بیان کرد: با این توصیف این دیدگاه متفاوت از دیدگاهی است که انسان را موجودی به حساب می آورد که هدفی در خلقت او نبوده و این جهان در اثر تصادف اتم هایی به وجود آمده و ذیل این حرکت انسان پا به عرصه گیتی نهاده و اگر انتخاب اصلحی صورت گرفته هیچ فکری در پس آن نبوده و هیچ هدفی برای آفرینش او نیست و خالقی ندارد و انسان نیز مانند دیگر موجودات چند صباحی در دنیا زندگی می کند و سپس نابود می شود لذا باید از آن لذت ببرد.
مولف کتاب" تبیین و نقد فلسفه اخلاق کانت" ابراز کرد: اما تصویری که علوم انسانی غربی از انسان ارائه می دهد با تصویری که دین از او بیان می کند با یکدیگر ناسازگارند؛ علوم انسانی علومی است که به روابط انسان به خود، خانواده و جامعه در حوزه سیاست، رفتارهای جمعی و ... می پردازد و رشته ها و نظریه های علمی متفاوت دارد.
سردبیر مجله علمی پژوهشی "فلسفه دین" تاکید کرد: به طور مثال فروید دانشمندی است که در واقع یک نوع تفکر مادی گرایانه درباره انسان دارد و بُعد متعالی او را باید به گونه ای تفسیر کند که با دیدگاه ماتریالیست او همخوانی پیدا کند لذا تحلیلی خاص که از انسان ارائه می دهد و حتی عبادت او را برخاسته از میلی درونی می داند و معتقد است در واقع خدایی نیست و پرستش خدا میل کوری است که انسان دارد و در این باره فرافکنی می کند.
رضایی ادامه داد: فروید معتقد است افلاک و آسمان ها تهی هستند و اگر انسان بُعد متعالی دارد مبنای آن پوچ است؛ لذا این دیدگاهی که او توجیه می کند بسیار متفاوت است با دانشمندی که تفکر الهی دارد و نظریه در باب انسان ارائه می کند.
مدیر گروه فلسفه دین و فلسفه اسلامی دانشگاه تهران افزود: لذا اینکه گفته می شود باید اساتید ما دیدگاهی با مبنای دینی و بومی در برابر این علوم رایج غربی که اکثرا مکانیکی و ماتریالیستی بوده ارائه کنند به همین دلیل است.
وی اضافه کرد: ما معتقدیم اساتید و دانشجویان باید اندیشه کنند و بر اساس مبانی دینی نظریاتی را ارائه و تحلیل کرده و در محافل علمی به این نکته توجه کنیم و نظریه پردازی داشته باشیم تا حرکتی در راستای تحول علوم به وجود آید.
مولف کتاب "الهیات فلسفی" تاکید کرد: علم به گونه ای نیست که به صورت دستوری تولید شود باید افراد متخصص علوم انسانی باشند و در کنار آن معایب را تجزیه و تحلیل کرده و نظریه جدید از این علوم انسانی ارائه دهند تا بتوانیم در آینده علومی بر اساس تفکر الهی داشته باشیم.
رضایی گفت: وقتی دانشجویان دیدگاه های غربی را می خوانند و در کنار آن نظریات رقیبی نمی بینند، تحت تاثیر قرار گرفته و افکار آنها طبق این نظریات شکل می گیرد لذا باید نظریاتی را بر اساس مبانی دینی و بومی ارائه داد که از اتقان بیشتری برخوردارند.
مدیر گروه فلسفه دین و فلسفه اسلامی دانشگاه تهران یاد آور شد: امروز باید مسئولان به ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت همت بیشتری به خرج دهند و اساتید نیز دغدغه تحول علوم را داشته باشند، باید دید امروز تا چه اندازه پایان نامه های دانشجویان دوره ارشد و کارشناسی در راستای بومی شدن علوم و باز کردن گره ای از مشکلات جامعه تدوین می شود. به طور حتم اگر گامی در این مسیر برداریم، اتفاقات خوشایند و وسیعی در کشور رخ می هد اما متاسفانه شاهدیم که حرکت بومی شدن علوم انسانی با کُندی روبه است که این مساله شتاب و سرعت بیشتری می طلبد.
پایان پیام/
نظر شما