نبود روحیه جمعی؛ بیماری اصلی تئاتر گیلان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان، نمایش « نگاتیو» از سوی آموزشگاه آزاد هنرهای نمایشی افرا و با مشارکت سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری رشت به مدت 11 شب از 18 الی 28 مرداد ماه در خانه کوچک نمایش در حال اجراست. مهرداد هنرمند کارگردان این اثر هنری است که توانست در سال گذشته در جشنواره تئاتر استانی تندیس اول کارگردانی و جایزه برگزیده نمایشنامه نویسی را برای اجرای نمایش«کابوس‌های دنباله‌دار» از آن خود کرد. به این بهانه با مهرداد هنرمند، گفتگویی انجام دادیم که در زیر می‌خوانید:

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی تئاتر گیلان در مقایسه با کشور و خصوصا پایتخت اظهارکرد: متاسفانه سطح عمومی تئاتر استان روز به روز در حال افت کردن است. با وجود اینکه خودم در استان فعال نبودم همواره دورادور تا حد امکان تئاتر گیلان را دنبال می‌کردم ولی فضای بسیار بدی بر تئاتر ما حکمفرما شده و مدام در حال وخیم‌تر شدن است و اصلا چشم انداز خوبی برای آینده نمی‌توان متصور بود.

هنرمند، کیفیت تئاتر را عامل این وضعیت دانست و گفت: کیفیت کارها پایین آمده و این وضعیت نیازمند یک آسیب شناسی اساسی است که هم به حوزه سیاست‌های مدیریت تئاتر در استان و هم به هنرمندان ما مربوط می‌شود. از هر دو طرف ایراداتی وارد است که نتیجه آن پایین آمدن سطح کیفی کارهاست و این مسئله باعث پایین آمدن سطح سلیقه مخاطب هم می‌شود و با این روند به زودی تماشاچیان خود را از دست می‎‌دهیم و سالن‌های ما خالی‌تر می‌شوند.

وی با بیان اینکه در کارهای بنده نیز ایراداتی وجود دارد و من هم خودم جزیی از بدنه همین تئاتر هستم، تصریح کرد: متاسفانه شاهد نظارتی در زمینه آموزش تئاتر نیستیم و من به جرات می‌توانم بگویم در بسیاری از کلاس‌های آموزشی به اشتباه تدریس می‌شود البته درخیلی از موارد اتفاقات خوبی هم در حال رخ دادن هست. ولی در نگاه کلان آموزش تئاتر مقوله ضعیفی در استان ماست و عدم وجود سرفصل‌های درست آموزشی، کمبود مدرسین کارکشته، باعث شده که خروجی‌های خوبی از آموزشگاه‌ها نداشته و نیروهای قدرتمندی به بدنه تئاتر ما تزریق نشود.

این کارگردان تئاتر گیلان مرحله اول نظارت را مربوط به اهالی هنر دانست و اذعان کرد: صاحب نظران و اساتید با آگاهی و نظارتی که بر کار هنرجویان خودشان دارند در این امر موثر هستند  و می توان یک تیمی متشکل از همین افراد برای ارزشیابی کیفی کلاس‌های آموزشی تشکیل داد تا از آسیب‌های احتمالی پیش رو هنرجویان ما جلوگیری کنند.

وی اضافه کرد:چه بسا هنرجویان با استعداد را در طی روند آموزش غلط از مسیر درست خارج می‌کنیم در حالی که می‌توانند نیروهای خوبی برای تئاتر ما باشند.

هنرمند با تاکید براینکه ساز و کار این نظارت در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی که پروانه‌های آموزشگاه‌ها را تایید می‌کند باید تدوین شود، بیان کرد: این امر موجب می‌شود تا آموزشگاه‌های ما با سرفصل‌های اصولی برای تدریس بتوانند نقش موثری در زمینه پرورش این استعدادها ایفا کنند. متاسفانه به دلیل جذابیت مقوله بازیگری، در این زمینه بسیار زود آدم‌ها را می‌شود فریب داد و راه برای سو استفاده در این زمینه زیاد است و در این بین این نظارت نقش بسزایی رو می‌تواند بازی کند.

وی حضور بزرگان نمایش در تئاتر استان به ویژه در حیطه آموزش در استان را بسیار سازنده دانست و ابراز کرد: این افراد تجربه‌هایی با خود همراه دارند و دریافت این تجارب خیلی مفید است ولی مسئله اینجاست که فقط نباید طوری باشد که با استفاده ابزاری از چهره یک هنرمند، هنرجویان جذب شوند و هنرمند به دلیل مشغله‌های کاری یا بعد مسافتی فقط یک یا دو جلسه حضور پیدا کند و به واسطه اسم این افراد، شهریه‌های هنگفتی دریافت شود.

کارگردان نمایش نگاتیو  با انتقاد از عدم وجود همدلی و همکاری لازم بین اهالی تئاتر استان که لازمه رشد و بالندگی یک مجموعه هست، تصریح کرد: باید اعتراف کرد عدم وجود همدلی و همکاری در استان قابل مشاهده است و به هیچ وجه اجزای تشکیل دهنده بدنه تئاتر استان روی خوشی به هم نشان نمی‌دهند که باز هم به عدم آگاهی که در بین تعدادی از هنرمندان ما به طور عام وجود دارد، برمی‌گردد.

هنرمند با بیان اینکه شاید این امر به دلیل تنگ شدن عرصه و سخت شدن فعالیت، است، افزود: در واقع بیماری اصلی تئاتر ما از همین عدم روحیه جمعی نشات می‌گیرد و در خیلی موارد افراد با بدبینی برای دیدن نقاط ضعف و بازگو کردن آن به سالن‎های تئاتر می‎آیند تا برای تبادل نظر و تشویق. تئاتری‌های ما به سختی در کنار هم قرار گرفته و پذیرای هم هستند.

وی تئاتر را هنر فقیر و کم درآمد و در عین حال بسیار پرهزینه‌ دانست و گفت:  مجموعه ای از هنرمند که دور هم جمع می‎شوند و در طول زمان با مشقت فراوان از جان و ذهن و روان خودشان مایه می‎گذارند تا کاری به ثمر بشیند؛ در حالی که چشم امیدی هم شاید به گیشه نمی‌توانند داشته باشند، در این شرایط مطمئنا این هنر مستلزم حمایت بیشتری است و این حمایت از چندین روش می تواند انجام بگیرد.

به گفته هنرمند، اطلاع رسانی و تبلیغات برای اجراهای عمومی تئاتر از جمله این حمایت‌هاست وعدم در اختیار گذاشتن امکانات، نبود سالن‌های استاندارد، فقدان سیستم‌های استاندارد نور و صدا و بسیاری از لوازم اجرایی و طلب از گیشه و ... همه اینها مشکلاتی است که هنرمندان تئاتر با آن مواجه هستند.

وی با اشاره به فرا رسیدن زمان برگزاری جشنواره استانی در انتهای شهریورماه گفت: امیدوارم شاهد اتفاق‌های خوبی باشیم ولی امسال هم در آستانه برگزاری جشنواره خبرهای خوبی به گوش نمی‌رسد و همین عدم حمایت‌های لازم، رمق گروه‌های مختلف را برای حضور به روی صحنه خواهد گرفت و گروه‌های اجرایی کمی برای شرکت در جشنواره آمادگی دارند و این کاملا متاثر از جو عدم پشتیبانی است.

وی با اشاره به حمایت سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری رشت از حرکت‌های فرهنگی و تئاتری یادآور شد: قصد این سازمان کمک کردن است اما فراموش نکنیم سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری متولی تولید تئاتر نیست و فقط می‌تواند به برخی از گروه‌های تئاتری کمک کند. با توجه به بودجه محدودی که وجود دارد باید در زمینه‌های مختلف هزینه کنند و قطعا این سازمان توانایی حمایت از همه گروه‌های تئاتر را ندارد.

هنرمند با اشاره به تئاتر نگاتیو گفت: نگاتیو کاملا بر اساس ایده‌های شکل گرفته در یک کلاس آموزشگاهی رشد کرد و گروه نمایشی اعم از بازیگران و عوامل اجرایی آن از همان کلاس انتخاب شدند. بر همین اساس نگاتیو در یک ساختار هنرجویی طبقه بندی می‌شود. کاری که دوست داشتم با بچه‎های هنرجوی خودم به انجام برسانم و تمام توانمان را گذاشتیم که کار منسجم و قابل قبولی به دست بیاید. به همین دلیل هم این کار را وارد جشنواره استانی نمی‌کنم.

وی ادامه داد: این نوع تجربه در عین سازنده بودنش می‌تواند بسیار مخرب و آسیب رسان هم باشد. چون نیازمند یک تیم اجرایی منسجم به همراه فردی در مقام کارگردان یا دراماتورژ برای مدیریت اتودها و انسجام بخشیدن به کار هست. با توجه به غیر حرفه‌ای بودن بازیگران، این پروسه برای ما ماه‌ها طول کشید. این کار برای من تجربه سختی بود ولی بچه‌های بازیگر ما صبر و حوصله به خرج دادند و با اطمینانی که به انتهای کار داشتند توانستیم کار را به پیش ببریم.

هنرمند در پاسخ به این سوال که چه انتظاری از مسئولین و متولیان فرهنگی به عنوان یک کارگردان برای رونق فضای تئاتر استان دارید، خاطرنشان کرد: اگر جشنواره امسال یا شاید چندسال دیگر برگزار نشود هیچ کس از مردم ما حتی متوجه این امر نمی‌شوند. اصلا اگر تئاتر نباشد کسی احساس نمی‌کند، برای اینکه الزام آن رنگ باخته است. به نظرم سیاست‌های فرهنگی ما باید در مسیری باشد که این الزام را مردم احساس کنند تا فقط یک جشنواره برگزار کنیم که خودمان حضور داشته باشیم و هر سال با وجود مشکلات عدیده فقط این مسئله تکرار بشود.

وی اضافه کرد: سیاست‌های حمایتی باید به سمتی باشد که مردم را برای دیدن تئاتر ترغیب کنند. اهالی تئاتر هم کاری به روی صحنه ببرند تا مردم با تئاتر آشتی کنند. تئاتر باید به یک نیاز برای جامعه تبدیل شود و امیدوارم تصمیمات جدی در این زمینه صورت بگیرد.

پایان پیام/