خبرگزاری شبستان: در اواخر قرن هجدهم میلادی، مطبوعات غرب، آغاز به رشدی چشم‌گیر نمودند. در این دوره بود که تکامل مطبوعات و به طور خاص روزنامه‌ها موجب رشد فکری و آگاهی‌رسانی به مردم شدند تا جایی که توجه به افکار عمومی از بیشترین اهمیت خود برخوردار شد و دستگاه‌های دولتی در این کشورها زیر سؤال رفتند. این امر تا بدان جا پیش رفت که موفقیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دستگاه‌ها به جلب رضایت افکار عمومی وابسته شد.
همزمان با این تحولات و ادعای حقوق مردم توسط مطبوعات، سازمان‌های دولتی ناچار به پاسخ‌گویی به افکار عمومی شدند، اما این امر توسط بخش‌های عادی نهادهای دولتی امکان‌پذیر نبود و آنها امکان ارائه پاسخ مناسب به مطبوعات و مردم را در اختیار نداشتند. در نتیجه در اوایل قرن بیستم، این پدیده به صورت امری تخصصی درآمد.
اصطلاح روابط عمومی، نخستین بار در ایالات متحده آمریکا و در نوشته‌های اداره اتحادیه راه‌آهن این کشور به کار گرفته شد و در سال 1906 میلادی، اولین شرکت خصوصی که خدمات روابط عمومی را به مشتریان خود ارائه می‌نمود، توسط «ایقلالی»، فارغ‌التحصیل از دانشگاه پیرنستون و خبرنگار اقتصادی در شهر نیویورک تأسیس شد.
پایه‌گذار روابط عمومی در ایران، مرحوم دکتر «حمید نطقی»، استاد دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی است که در سال 1330 آن را در شرکت نفت بنا نهاد. این رشته کم‌کم توسعه پیدا کرد و علاوه بر تشکیل انجمن روابط عمومی ایران و چندین انجمن مرتبط، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی به تدریس آن در مقطع لیسانس پرداختند. از دهه 1340 به بعد بود که اداره‌های اطلاعات، تبلیغات و انتشارات به نام روابط عمومی تغییر نام یافتند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نهادهای روابط عمومی زیر عنوان روابط عمومی و ارشاد اسلامی به کار خود ادامه دادند. در سال 1363، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با برگزاری سمیناری با شرکت‌های روابط عمومی، سنگ‌بنای تجدید حیات آن را ایجاد کرد. در حال حاضر رشته روابط عمومی علاوه بر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در دانشگاه‌های علمی- کاربردی نیز تدریس می‌شود و مراکز دولتی استان‌ها کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی روابط عمومی را برای کارکنان خود تشکیل می‌دهند.
تعریف انجمن روابط عمومی (IPR) از روابط عمومی:
روابط عمومی عبارت است از تلاش برنامه‌ریزی شده مداوم به منظور ایجاد و حفظ حسن نیت و شناخت بین سازمان و مخاطبان.
بر اساس تعریف بالا، روابط عمومی با این هدف ایجاد شده که میان سازمان و مردم وا اعضای سازمان با یکدیگر، روابط مناسب برقرار کند اما اینکه در ایران این وظایف به درستی انجام می‌شود یا نه، در ادامه مطلب می‌آید.
ناقص بودن وظایف و عملکرد روابط عمومی در ایران:
روابط عمومی با این فلسفه وجودی در ایران ظهور کرد تا میان مردم و سازمان‌ها، تعامل و رضایت‌مندی ایجاد کند. چنانکه در متون دانشگاهی رشته روابط عمومی که در ایران تدریس می‌شوند نیز همواره به مفهوم مهندسی رضایت از «ادوارد برنیز» اشاره می‌کنند.
با توجه به اینکه برجسته بودن بعد تبلیغاتی روابط عمومی، مانع از خدمات‌رسانی به مخاطبان می‌شوند، این مفهوم در ایران شکلی سنتی خارج از فلسفه وجودی این مفهوم به خود گرفته و سوء استفاده‌های زیادی از آن شده است.
ظهور روابط عمومی (2) در جهان و ایران:
امروزه نسخه جدیدی از روابط عمومی تحت عنوان روابط عمومی (2) ظهور کرده که با استفاده از اینترنت، امکاناتی از جمله تسریع در اطلاع‌رسانی، صرفه‌جویی در زمان و هزینه، قالب‌های جدید نشر مطالب و برقراری ارتباط مناسب با مخاطبان را فراهم نموده است اما شکل معیوب روابط عمومی سنتی درایران، در هماهنگ‌سازی باروابط عمومی (2)، مشکلات و موانعی را ایجاد کرده و شاید دلیل این امر، عدم نیاز جامعه به پاسخ‌گویی نهادها به مردم باشد. در نتیجه اصول حرفه‌ای اخلاقی در روابط عمومی، قربانی عدم توجه سازمان‌ها شده‌اند.
نادیده گرفتن مسایل آموزشی روابط عمومی:
در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، آموزش‌هایی در زمینه روابط عمومی صورت می‌گیرد، اما گاه به دلیل نادیده گرفته شدن اهمیت این بخش از رشته‌های تحصیلی و گاه به دلیل عدم هماهنگی متون تدریس شده با فضای کشور و برگرداندن آنها از زبان‌های دیگر، دانشجویان پس از پایان تحصیل از فضای مناسب برای کار در نهادهای روابط عمومی برخوردار نیستند.
عدم توانایی انجمن‌ها و تشکل‌های روابط عمومی در برقراری ارتباط مؤثر:
محدودیت فعالیت انجمن‌های روابط عمومی در ارتباط با یکدیگر، عدم تخصیص بودجه مناسب برای این عرصه و فقدان حضور بخش‌های خصوصی در آن، موانع دیگری هستند که بر سر راه ارتقای روابط عمومی قرار دارند.
حرف آخر: روابط عمومی در ایران همانند سایر شاخص‌ها در حال توسعه است و تا زمانی که مسایل آموزشی، اقتصادی، نهادینه‌سازی اجتماعی و فرهنگی در آن برطرف نشوند، مردم قربانی این تعارض‌ها در نهادهای کشور هستند.
پایان پیام/
نظر شما