به گزارش خبرنگار شبستان، جهانگیر نصر اشرفی، دبیر هفتمین موسیقی نواحی ایران در سالن پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران درباره موسیقی شش مقام تاجیکستان و ازبکستان در جمع دانشجویان موسیقی و چند تن از چهره‌های مطرح این هنر در تاجیکستان گفت: موسیقی شش مقام اصطلاحی است که به نوع موسیقی مناطق تاجیکستان، فارس زبان و ترک‌زبانان ازبکستان اطلاق می‌شود. این موسیقی در ازبکستان هم‌ردیف با موسیقی ردیفی ایرانی است که به مانند موسیقی سنتی ایرانی از قرون 18 به بعد به این صورت شکل گرفته است.
اشرفی خاطرنشان کرد: منشأ و شکل‌گیری این موسیقی گرچه روایت‌های مختلفی دارد اما اغلب با سازه‌های دایره تاجیکی و تاری که از ترک‌های آذربایجان گرفته‌اند، اجرا می‌شود البته به این نکته هم باید توجه داشت که خاستگاه اصلی این ساز ایران است. از دیگر سازهای معروف و رایج در این نواحی تنبور نیز هست که موسیقی شش مقام را در پرده‌های مختلف به هنگام آواز با آن اجرا می‌کنند.
دبیر جشنواره موسیقی نواحی خاطرنشان کرد: ازبکستان موسیقی شش مقام، شش و نیم مقام نیز می‌گویند آن هم به خاطر یک به‌علاوگی است که به این شش مقام افزوده شده است که عواملی از این دست موجب شده تا موسیقی تاجیکی با موسیقی ازبکستان تفاوت‌هایی داشته باشد.
وی درباره نقش شعر و کلام در موسیقی شش مقام بیان داشت: ادبیات در موسیقی این مناطق مانند موسیقی حافظی یا خنیاگری ایرانی است.
خواننده و نوازنده موسیقی شش مقام مانند خنیاگر ایرانی می‌داند که هم‌کلام و هم‌آهنگ را از کجا شروع و در کجا به پایان برساند و این از مهم‌ترین ساختارهای موسیقی شش مقام است.
اشرفی خاطرنشان کرد: منشأ اصلی فواصل در موسیقی آوازی و سازی تاجیکی بر اساس پرده‌بندی تنبور است اما امروزه پس از رواج تار این موسیقی بیشتر با تار نواخته می‌شود و دایره تاجیکی هم نقش تنبک ایرانی را برای همراهی و ایجاد ریتم و ضرب بازی می‌کند.
وی گفت: مسئله اصلی در شعر و متن اجرا شده در موسیقی تاجیکستان و ازبکستان عینا مانند موسیقی ردیفی است و آنها به جای ترانه از اوفر که یک واژه پهلوی است استفاده می‌کنند که شباهت زیادی با تصنیف ایرانی دارد و هنگام آواز نیز از شعر شعرای پارسی و ایرانی و شاعران اقوام تاجیک و ازبکستان مانند فضولی استفاده می‌کنند.
اشرفی در پایان گفت: در این راستا و در طول دوره‌های مختلف شعر و موسیقی خلقی (مردمی) نیز در موسیقی شش مقام نفوذ پیدا کرده است.
پایان پیام/
نظر شما