نقش و جایگاه توقیعات در عصر غیبت صغری کتاب شد

به گزارش خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان؛ از مهم ترین وظایف و مسئولیت هاى (نائبان چهارگانه) در عصر (غیبت صغرى)، دریافت و تحویل نامه هاى شیعیان، به امام عصر(ع) و متقابلاً پاسخ آنها به شیعیان بود.
البتّه در عصرهاى پیش از (غیبت صغرى) نیز یکى از مهم ترین راه ها براى ارتباط شیعیان با امامان معصوم(ع)، نامه ها و مکتوبات بود. به عنوان نمونه، (عبدالرحمان بن حجّاج)، وکیل امام صادق (علیه السلام) و امام کاظم(ع) در عراق، به علت رفت و آمدى که بین عراق و مدینه داشت، گاهى به عنوان رابط، بین برخى از وکیلان - همچون (على بن یقطین) - با امام کاظم(ع) ایفاى نقش مى کرد.
نامه هاى امام على(ع)، متعدد است و جلد اول این کتاب بدان اختصاص دارد. این ناشى از وضعیت و شرایط خاصّ حضرت بود. اما نامه هاى دیگر ائمه(ع)، به ترتیب 7، 8، 3، 2، 18، 9، 15، 5، 19، 21 و22 است. بدین ترتیب تعداد نامه هاى عسکریّین(ع) در این کتاب، 19 و21 عدد است. البته موارد متعدد دیگرى نیز - غیر از آنچه در این کتاب آمده - در منابع مختلف به چشم مى خورد.
گفتنى است تعداد نامه هاى امام رضا(ع) (15 عدد) نیز ناشى از وضعیت خاص آن حضرت است که به تبع انتقال به مسأله ولایتعهدى پیش آمد. تعداد نامه هاى امام کاظم(ع) (9 عدد) نیز به علت محبوس بودن آن حضرت وشرایط سخت زندان است. البته با این وجود، همان گونه که اشاره شد، آن حضرت مکاتباتى از زندان، با برخى از اصحاب و وکیلانش داشته است.
علاوه بر کتاب یاد شده، منابع دیگرى نیز به نقل و معرفى توقیعات پرداخته اند؛ همچون: کمال الدین وتمام النعمة از شیخ صدوق؛ کتاب الغیبة از شیخ طوسى؛ الاحتجاج از طبرسى؛ کلمة الامام المهدى(ع) از شهید سید حسن شیرازى؛ الزام الناصب از على یزدى حائرى؛ توقیعات مقدسه از جعفر وجدانى؛ مجموعه سخنان وتوقیعات وادعیه حضرت بقیة اللّه، از خادمى شیرازى؛ توقیعات خارج شده از سوى ناحیه مقدّسه از مولى محمدباقر مجلسى و (توقیع الامام العسکرى(ع) که همراه با وصایاى پیامبر(ص) به امام على(ع)، به وسیله سید حسن نیاز طباطبایى منتشر شده است. گذشته از آن که، منابع وجوامع روایى همچون بحارالانوار، وسائل الشیعه، وافى ومستدرک الوسائل نیز مشتمل بر توقیعات ومکاتیب امامان معصوم(ع) مى باشند.
بیشترین تعداد مکاتبه ها وتوقیعات، مربوط به عصر، غیبت صغرى است. دلیل کثرت توقیعات و مکاتبه ها در این عصر، آن است که به علّت غیبت امام(ع)، روش ذکر شده، بهترین روش ارتباط شیعیان با امام(ع) به واسطه وکیلان وسفیران آن جناب بود.
عنوان رایجى که درباره مکاتبه هاى امام دوازدهم(ع) وهمین طور، مواردى از مکاتبه هاى امامان اخیر شیعه، در منابع روایى به کار رفته است؛ عنوان (توقیع) و (توقیعات) است. با توجّه به اهمیت مسأله توقیعات در عصر غیبت صغرى، و نقش مهم و اساسى نائبان چهارگانه و دیگر نمایندگان حضرت حجت(ع) در انتقال توقیعات از ساحت قدس امام(ع) به دست شیعیان، کتاب "نقش و جایگاه توقیعات در عصر غیبت صغری" به بررسى ابعاد مختلف این مقوله، خواهیم پرداخت.
 

پایان پیام/