خبرگزاری شبستان: وحدت گرایی یکی از گرایش های اساسی و فطری است که در وجود همه انسان ها به چشم می‌خورد زیرا وحدت گرایی که عامل پیشرفت و ترقی به شمار می آید مورد علاقه و محبت همه انسان ها است. بدین جهت همگانی بودن وحدت گرایی را می‌توان یکی از خواسته های امور فطری برشمرد. (زیرا یکی از شاخصه های امور فطری همگانی بودن است) موعود گرایی که یک باور فراگیر و عمومی و مورد قبول کلیه باورمندان ادیان آسمانی است به حس وحدت گرایی پاسخ مثبت داده و علاوه بر این در عصر ظهور و تشکیل حکومت جهانی به خواسته های فطری انسان ها جامعه عمل می‌پوشاند.
منجی گرایی و موعود باوری از جمله باورهایی است که باورمندان سه دین ابراهیمی در آن، هم عقیده و هم نظر هستند، در اصل باورداشت موعود گرایی اتفاق نظر دارند و در برخی از موضوعات هم سو با موعود گرایی نیز میان پیروان ادیان ابراهیمی اتحاد وجود دارد که عبارتند از:
1. آینده نگری مثبت:
در اندیشه مثبت نگر، آینده و فرجام تاریخ بشریت روشن و آفتابی است، یعنی آینده تاریخ به منزله ظرفی است که رخداد ظهور و جامعه ایده آل موعود را در خود جای خواهد داد و انسان های مثبت نظر برای رسیدن به آن، چشم به فراسوی دوخته و آمدن او را انتظار می‌کشند.
نگرش مثبت، نگرشی است که بیشتر معتقدین به ماوراء و خدا و نیز بیشتر باورمندان به ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی بدان باور داشته و نشاط و بالندگی فرد و اجتماع را در گروه آن می‌دانند، پس مثبت نگری کارکردهای نظیر نشاط آوری، بالندگی، پویایی، معنا بخشی و هم گرایی را به همراه دارد.
2. اعتقاد به ظهور موعود:
در همه ادیان ابراهیمی برای آمدن موعود نوید داده شده است، همان موعودی که جهان و جهانیان را به سوی سعادت و خوشبختی رهنمون کرده و برای نخستین بار خوب زیستن را به تجربه بشری می‌رساند، گرچه هر کدام از ادیان ابراهیمی برای منجی خود نام و القاب خاصی قرار داده و بر این گمانند که آینده تاریخ بشریت در آخرالزمان یعنی در عصر ظهور بر اساس باورها و تعالیم دینی‌شان می‌چرخد، ولی در اصل مسأله، یعنی حقیقت ظهور و حتمیت آن، با هم اتفاق نظر دارند.
3. آسمانی بودن منجی:
در پایان تاریخ بشریت، مردم از ستم، تجاوز، نابسامانی های اجتماعی، فقدان معنویات و شاخصه های انسانی در رنج بوده و از همه مکاتب و نحله های بشری به ستوه آمده اند با اضطراب و نا امیدی نگاه های خود را به آسمان دوخته و انتظار فتح باب آسمان را می‌کشند، تا منجی با ندای الهی و با برنامه های آسمانی گوش های انسان های ملول و خسته را نوازش کرده و آن ها را به سوی پویایی و بالندگی و «به زیستن» رهمنون سازد.
آری آسمانی بودن منجی از جمله شاخصه هایی است که مورد پذیرش همه باورمندان به ادیان ابراهیمی است.
4. رجعت و زنده شدن افراد خاص:
رجعت ازجمله باورهایی است که در میان معتقدین به منجی مطرح است یعنی الب پیروان ادیان ابراهیمی به این مسئله اذعان و اعتقاد دارند رجعت که به معنای بازگشت در پایان تاریخ تفسیر می‌شود در قرآن و روایات اسلامی با واژه‌گانی نظیر کره، رّد، حشر و ایاب، که همه این واژگان در معنای «بازگشت» مشترکند، استعمال شده است .[1]
5 .فرو آمدن حضرت عیسی(ع):
در اندیشه های موعود گرایی چه در باور‌های مسلمانان و چه در اعتقادات مسیحیان و چه در معارف دینی یهودیان، نقش حضرت عیسی(ع)، پررنگ و قابل توجه است و همه با یک صدا و آهنگ آمدن او رامی‌سرائند، یعنی در اصل باور به این که در واپسین تاریخ بشر که جهان در آستانه قیامت قرار دارد، حضرت عیسی(ع) از آسمان فرود آمده و در سعادت بخشی بشر نقش ایفا می‌کند، اتفاق نظر دارند ولی در جایگاه و مقام حقوقی ایشان میان پیروان ادیان ابراهیمی اختلاف وجود دارد یک بار اختلاف در میان اهل کتاب و مسلمانان مطرح است که اهل کتاب حضرت عیسی(ع) را به عنوان رهبر و منجی جهانی که هزاره خوشبختی بشر را رقم خواهد زد می‌دانند ولی مسلمانان ایشان را به عنوان معاون ودستیار حضرت مهدی(ع) دانسته و در واقع در امر پیشبرد نهضت جهانی و تشکیل حکومت جهانی به کمک حضرت مهدی(ع) می‌پردازد، پس اهل کتاب امامت و رهبری جهانی را شایسته ایشان می‌دانند ولی مسلمانان وزارت و معاونت شایسته حال او می‌دانند.
اما اختلاف در میان اهل کتاب، یهودیان در انتظار عیسی(ع) ناصری که برای اولین بار از آسمان فرود آمده و بنی اسرائیل را به سعادت می‌رساند اعتقاد دارند ولی مسیحیان در انتظار رجعت عیسی به مثابه «داور جهان» که برای دومین بار به میان بشر امده و بشر را به سعادت رهنمون می‌شود اذعان دارد [2]
خلاصه اینکه اعتقاد پیروان ادیان ابراهیمی (یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام)، پیرامون آمدن حضرت عیسی در پایان تاریخ دست مایه مناسب و خوبی است برای زمینه سازی اتحاد و هم بستگی میان باورمندان به ادیان ابراهیمی.
6. آینده از آن خوبان و مستضعفان:
در طول تاریخ بشریت، خوبان به جهت خوب بودن در انزوا بوده اند گرچه در برخی از موقعیت های زمانی به طور نسبی از حالت انزوا خارج شده و در راس امور قرار گرفته اند ولی اگر به طور کلی موانع مختلف تاریخ را به صورت یک جا محاسبه کنیم زمان های بیشتری در اختیار حاکمان ظالم و ستمگر بوده است.
به طور طبیعی ستمگران با ستمگریشان و ظالمان با ظلمشان جلوی رشد و ترقی انسان ها را از لحاظ مادی و معنوی گرفته و استعداد ها و قابلیت های خدادای بشر را عقیم نموده اند، اما تدبیر خدای حکیم علی رقم میل ظالمان و ستمگران به حامکمیت رساندن صالحان و شکوفا سازی استعداد های بشر از جنبه های مادی و معنوی می‌باشد. از این رو خداوند تبارک و تعالی به صالحان ومستضعفان وعده داده است که عاقبت تاریخ بشریت در دستان پرتوان خوبان رقم خورده و برای اولین بار بشر به زندگی متعالی و ایده آل در طول تاریخ بشریت، به صورت فراگیر وهمه جانبه خواهد رسید. وبشر با تجربه شیرین پایان تاریخ خود را رقم خواهد زد.
7. گسترش عدالت:
عدالت، برابری و مساوات واژگانی که برای بشر دوست داشتنی است محبت انسان به عدالت و مفاهیم هم سو با آن بر اساس فرمان حضرت می‌باشد به تعبیر دیگر مقوله عدالت خاستگاه فطری داشته وجزو امور فطری به حساب می‌آید .
مقوله عدالت با دو رویکرد عام وخاص قابل توجیح است، با رویکرد خاص، جزو اهداف میانه و فرعی نهضت جهانی بوده و به نوعی پست تر و زمینه برای اهداف عالیه قلمداد می‌شود اما با رویکرد عام، قلمرو عدالت فراگیر و همه جانبه بود و عدالت بر اساس روابط چهار گانه انسان با غیر خودش تنظیم می‌شود نظیر رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با انسان دیگر، رابطه انسان با نفس خود، و رابطه انسان با طبیعت، با این نگاه مقوله عدالت جزو اهداف عالیه قیام جهانی منجی بوده وثمره تنظیم روابط چهار گانه بر اساس عدالت، بروز معنویات، انسانیت و عبودیت انسان در جامعه است.
پس اگر عدالت را به معنای عدالت اجتماعی بدانیم، چنین عدالتی جزو اهداف فرعی و میانه منجی بوده و زمینه رسیدن به اهداف عالیه می‌باشد.
ولی اگر عدالت را به معنای عدالت فراگیر و همه جانبه فرض کنیم، مقولاتی چون عبودیت، انسانیت و معنویت که اهداف عالیه قیام منجی است از آن برمی خیزد.
پی نوشت ها:
[1] ابن منظور، لسان العرب، ج 8 ص 114. اقرب الموارد . ج 1ص 391
[2] رساله به عبرانیان، باب 9 بند 28
نگارنده: حجت الاسلام الهی نژاد، عضو هیات علمی پژوهشکده مهدویت
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
پایان پیام/
نظر شما