جایگاه انسان شناختی امر ظهور در اندیشه امام خمینی(ره)

خبرگزاری شبستان: درآستانه سالروز ارتحال جانسوز بنیانگذار جمهور اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) و یادبود شهدای قیام 15 خرداد ویژه برنامه "عصر روح الله" با موضوع اندیشه‌های مهدوی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری از رادیو معارف پخش می‌شود.
در این مجموعه ویژه حجت الاسلام امیرمحسن عرفان، کارشناس حوزه مهدویت در 12 برنامه به موضوع مهدی شناسی، تبیین و گفتمان سازی مهدی باوری و اهمیت امام شناسی از دیدگاه امام خمینی(ره) و نقش و تاثیرگذاری امام و مقام معظم رهبری در طرح گفتمان مهدی شناسی می پردازد.
در تحلیل و تفسیر آموزه مهدویت ازسوی امام خمینی(ره) یک اصول و مبادی است که امام در سراسر زندگی خود به آن معتقد بودند، امام خمینی(ره) مبادی و اصول انسان شناختی آموزه مهدویت و مبادی و اصول معرفت شناختی و هستی شناختی در این آموزه را مورد توجه قرار دادند.
اولین اصول و مبادی مورد توجه امام خمینی(ره) در تفسیر آموزه مهدویت توجه به نقش اراده انسانی در ظهور است، در اندیشه امام خمینی(ره) ظهور امام عصر(ع) جبری نیست و اختیاری است. به این معنی که اگر بخواهیم او زودتر می آید.
باید توجه داشت که تفاوت مهم تمدن مادی و تمدن دینی این است که تمدن مادی انسان محور و تمدن دینی خدا محور است، در تمدن دینی انسان مسئول سرنوشت خود می باشد که این انسان شناسی در دین مبین اسلام در ظهور منجی خود را نشان می دهد.
شاید در مدل های دیگر موعودباوری در ملل دیگر تاکیدی بر نقش اراده انسانی در ظهور نباشد. شاید تفسیر آنها از ظهور جبر تاریخی باشد اما در اسلام چون انسان عالم و عاقل است، مختار است چون مختار است، محق است، چون محق است مکلفت است و چون مکلف مسئول است مسئول خود، خانواده و جامعه بشری است که این مسئولیت انسان در بزرگترین تغییر هستی و تشکیل خکومت حضرت ولی عصر خود را نشان می دهد.
بنابراین آموزه مهدویت باید با مبادی و اصول انسان شناختی تفسیر شود زیرا خدا می خواهد ما انسان ها مختار باشیم خدا نمی خواهد ما به هر قیمتی بهشتی شویم.
خدا می خواهد که ما مختار باشیم حتی به این قیمت که امام حسین(ع) شهید شوند به عبارتی اختیار انسان به اندازه ای ارزش دارد که حسین(ع) به خاطر مختارش به شهادت برسد، خدا نمی خواهد ما بهشتی شویم به هر قیمتی، به قیمت جبر. اختیار انسان آنقدر اهمیت دارد که خوبان عالم قربانی شوند تا انسان به اختیار خود راه صحیح را انتخاب کند.
بر این اساس، غیبت امام عصر(ع) به خاطر اختیار ما و کوتاهی ما انسان هاست حتی طولانی شدن غیبت به خاطر ماست، باید گفت که اراده ما انسان ها در تسریع ظهور نقش دارد چون در روزگاری زندگی می کنیم که عده ای در ظهور حضرت نقشی برای اراده انسانی قائل نیستند آنها بدون توجه به مبادی انسان شناختی آموزه مهدویت را تبیین می کنند.
روایات بسیار زیادی بر روی این مساله که بزرگترین تغییر عالم بشری تشکیل حکومت است، تاکید دارند بنابراین باید توجه داشته باشیم که تغییر و دستاوردهای این واقعه هنوز اتقاف نیفتاده، همچنین مخاطب این بشارت ها مردم است، این تغییر بزرگ شکل گرفتنی است و اگر قابل تحقق نبود بشارتی صورت نمی گرفت، به طوری که در قرآن مصداق بارز تغییر حال و خصوصیات افراد را در داستان حضرت یونس داریم.
در گستره تاریخ تشیع بزرگترین چالش فراروی امامان همین مساله بود اگر امام علی(ع) خودشان متکلف تشکیل خکومت جهانی نبودند به این خاطر بود که مردم نیامدند سراغ امام و او را تنها گذاشتند.
در گستره تاریخ استقامت ها، پول ها و اتاق های فکر تا قبل از پیرویزی حضرت در جبهه باطل است و در مقابل تشطط ها، نقصان ها و کاستی ها در جبهه حق است پس در می یابیم که کوتاهی مردم و عدم باور به ائمه معصومین از چالش های فراروی ائمه بود.
امام خمینی(ره) مردم را بیدار کردند و مردم با اراده خود مسیر خود را تغییر دادند و با پیروزی انقلاب اسلامی زمینه سازی ظهور کردند و اتفاقاتی که در روند پیروزی انقلاب افتاد ثابت کرد که مردم چگونه پای آرمان های انقلاب ایستادند و پایداری آنها در سال های دفاع مقدس و بعد از آن نشان داد که به خوبی از پس این آزمون بر آمدند.
حال این سوال پیش می آید که اگر بن مایه فکری امام خمینی در تبیین آموزه مهدویت عاملیت انسانی در تاریخ است پس نقش خدا در تحقق ظهور چه می شود در پاسخ باید گفت که علت تامه هر تغیییری اراده خداست اما اراده خدا برای تحقق ظهور نیازمند به تغییر ماست خدا اینگونه می خواهد که ما بخواهیم که حضرت بیاید.
بنابراین تغییر ما باعث تغییر اراده خدا می شود و اراده خدا تعلق می گیرد به ظهور، از طرفی بزرگترین تغییر در عالم هستی ظهور است چون بزرگترین تغییر است مقدماتی که به دست انسان تحقق می یابد باید تغییر بزرگ باشد یعنی هر اتفاقی که می افتد تغییر برای اتفاق باید هم سنخ با آن اتفاق باشد.
ظهور حضرت ولی عصر بزرگترین دستاورد را برای بشریت دارد حتی ظهور فرا انسانی است برای محیط زیست و حیوانات و افلاک نیز تغییر به دنبال دارد، ما معتقدیم چون قیام حضرت جهانی است اتفاقاتی که به عنوان مقدمه باید برای ظهور بیفتد باید جهانی شود یعنی من شیعه مضطر به حجت شوم و بقیه مردم از تمدن مادی دل زده شوند.
امام خمینی در بیانات خود تاکید می کنند که سنخ ظهور آمادگی و اراده ما را می رساند، ایشان در صحیفه خود می فرمایند: همه انتظار فرج داریم و باید در این انتظار خدمت کنیم، به دوستان اسلام و مسلمین و دوستان حضرت ولی عصر عرض می کنم که کوشش کنید روح تان قوی باشد آن قوت روح و ایمان بود که شما را غلبه داد بر جنود شیطان. تاکید امام بر آمادگی مردم است امام می فرماید خود را آماده کنید برای ظهور حضرت.
مبنای فکری امام خمینی(ره) در تحلیل آموزه مهدویت به جایگاه انسان شناختی دینی اسلام برمی گردد که انسان مسئول سرنوشت خود است.
حکومت حضرت سه رکن دارد، اول قانون است که قرآن کریم می باشد و نازل شده، دوم رهبر و مدیر که متولد شده و خود امام است و تاکید کردیم که مهدی شیعه متولد شده، پس چرا این حکومت تشکیل نمی شود که آن عدم شرایط و مقبولیت و نبود یار است. اگر علت غیبت برطرف شود، حضرت ظهور می کند که این اراده انسانی است که محقق نمی شود.
فرایند تسریع ظهور به اراده انسانی دو صورت دارد یا پروژه است یا پروسه. پروژه به این معنا که یعنی برنامه ای باشد که انسان های بیدار دنیا نسخه نجات موعود باوری را فریاد بزنند یا فرایند پروسه که ناگزیر است، به این معنا که روند تحولات دنیایی به سمت و سویی برود که سر بشریت به سنگ بخورد و همه ناگزیر خدا و نماینده خدا را بخواهند.

پایان پیام/