مدیر گروه تاریخ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تبیین نقش و نوع فعالیت ها و حضور امام حسین (ع) در رویدادهای اجتماعی در زمان امامت و خلافت پدر بزرگوارش در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت: نخستین موضوعی که در رابطه با ائمه معصومین (ع) در میان ما شیعیان باید تصحیح شود، نوع دیدگاه ما نسبت به سن و سال ائمه است. چرا که از نظر ما آنها همیشه در آخرین سالی هستند که از دنیا رفته‌‌اند!! در حالی که معصومین (ع) نیز مانند دیگر انسان‌ها عمر طبیعی داشته‌اند، روزگاری کودک بوده، سپس به جوانی و میانسالی و بزرگسالی رسیده‌اند.
دکتر محمد الله اکبری افزود: امام حسین(ع) در سال چهارم هجری متولد می شوند بنابراین در سال 35 یا 36 هجری که پدرشان امیرالمومنین (ع) به خلافت رسیدند حضرت می بایست نزدیک 31 یا 32 سال سن داشته باشند و چنین سنی اقتضا می‌کند که ایشان در مصدر کاری قرار گرفته باشد.
از دوران خردسالی و نوجوانی حضرت که بگذریم تا هنگامی که حضرت ابا عبدالله (ع) به سن جوانی می‌رسند پدر خانه‌نشین است و ایشان نیز زندگی معمول و روزانه خود را دارند. اما هنگامی که پدر مسولیت خلافت را به عهده می گیرند، حضرت ابا عبدالله (ع) از آغاز تا لحظه شهادت پدر، همراه ایشان است. یعنی در دوره انتقال از مدینه به کوفه در جنگ صفین، جنگ نهروان و جنگ جمل همراه با برادر بزرگوارش امام مجتبی (ع) در همه صحنه‌ها حضور دارد و حتی در صفین فرماندهی بخشی از سپاه نیز در اختیار ایشان قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: در رابطه با نوع و میزان حضور اباعبدالله الحسین (ع) در فعالیت های اجتماعی در این دوران، از لابلای اخبار و وقایع تاریخی نکته‌ای بدست می‌آید که قابل تأمل است. بر اساس آنچه نقل شده حسنین علیهما السلام مخصوصا در جنگ صفین پیشتاز لشکر در جنگ هستند به گو نه ای امام علی (ع) به یاران توصیه می‌کند که جلوی این دو را بگیرید.
واقعیت این است که در دوران خلافت امیرالمومنین (ع) هر جا که امام شخصا وارد میدان جنگ می‌شدند این دو برادر همراه با برادر دیگرشان «محمد حنفیه» پیشاپیش پدر می‌جنگیدند و وظیفه خود می‌دانستند که از پدر حفاظت کنند، به تعبیر دیگر خود را سپر بلای پدر می‌کردند، در رابطه با جنگ ها و مبارزات امیرالمومنین (ع) این کاملا طبیعی بود که حضرت با شجاعت و دلاوری‌ای که داشت گاه یک‌تنه دل لشکر دشمن را می‌شکافت و پیش می‌رفت. اما این برادران نیز همراه حضرت بودند و امام گاه که می‌دید حسنین (ع) در وسط معرکه جنگ هستند به یاران خود می‌فرمود : که جلوی این دو را بگیرید.
روزی اصحاب از امیرالمومنین (ع) سوال کردند که شما نسبت به حفظ جان این دو برادر بسیار تذکر می‌دهید، دلیل این امر چیست؟ امام فرمودند: این دو باقیمانده نسل پیامبر (ص) هستند و بقای نسل رسول خدا (ص) از این دو فرزند است، بنابراین باید حفظ و حفاظت شوند.
این محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام خاطرنشان کرد: حال اگر فرض کنیم که این خبر صحیح باشد طبیعی است که حضرت علی (ع) تعمد داشته‌اند که از این دو بزرگوار محافظت کرده و آنها را از خطرات محفوظ بدارند، بنابراین باید در مواقع پرخطر کمتر حضور داشته باشند، هرچند که در مقابل این اخباری نیز وجود دارد که به عنوان مثال در جنگ صفین این دو برادر پیشاپیش لشکر می‌جنگیدند و حتی فرماندهی بخش‌هایی از سپاه بر عهده ایشان بود.
در دوران خلافت امیرالمومنین (ع) با توجه به اینکه در میان یاران حضرت، از انصار و مهاجر و از صحابی پیامبر (ص) افراد باسابقه، باتجربه و مسنی حضور داشتند که در کنار پیامبر(ص) جنگیده بودند و در رویدادهای مختلف در کنار رسول خدا (ص) حاضر بودند، حضرت بیشتر از آنها به عنوان فرماندهان قسمت‌های مختلف سپاه از جمله سواره‌نظام و پیاده‌نظام استفاده می‌کردند. افرادی مانند «عمار یاسر»، «هاشم مرقال»، «قیس بن سعد بن عباده» و ... کسانی که پیش از این در رکاب رسول خدا(ص) جنگیده و در میان مردم دارای نفوذ و جایگاه اجتماعی بودند و از سوی دیگر مردم به آنها به عنوان صحابه پیامبر(ص) احترام می‌گذاشتند.
مدیر گروه تاریخ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: طبیعی است که حضور چنین افرادی در کنار حضرت علی (ع) و مسئولیت داشتن آنها سبب جذب بسیاری از مردم می‌شد ضمن اینکه با این کار حضرت متهم نمی‌شد که تمام منصب‌ها را به فرزندان و بستگان خود سپرده است. بنابراین با توجه به چنین شرایط
و موقعیتی نمی توان انتظار داشت که حسنین (ع) جز در جایی که اقتضاء می کرد و امیر المومنینن (ع) به آنها اجازه می فرمود حضور داشته و دست به اقدامی بزنند.
الله اکبری در رابطه با دوران خلافت و حاکمیت امام مجتبی (ع) و حضور سید الشهدا (ع) در این دوران گفت: این دوره بسیار کوتاه و قریب به شش ماه است که در این مدت تا مردم با حضرت بیعت کنند و مسئولیت‌ها به شک رسمی به امام مجتبی (ع) واگذار شود، زمان جنگ با معاویه فرا می‌رسد، اما در تمام این وقایع امام حسین (ع) در همه مسایل و رویدادها مطیع برادر و در کنار اوست و در همه حوادثی که برای امام مجتبی (ع) اتفاق می‌افتد ایشان نیز حضور دارند از جمله در حرکت به سوی شام برای رویارویی با لشکر معاویه سپاه برادر را همراهی می‌کند.
وی افزود: مهم‌ترین حادثه‌ای که در این زمان رخ داد صلح با معاویه بود. هنگامی که ماجرای صلح بر امام مجتبی (ع) تحمیل شد عده‌ای از اصحاب تندرو به سراغ امام حسین (ع) آمده و ابراز داشتند برادرتان تسلیم شد و صلح کرد اما اگر شما فرماندهی ما را بر عهده بگیرید ما با معاویه می‌جنگیم. در این هنگام حضرت آنها را امر به فرمان‌برداری کرده و خود را مطیع برادر اعلام می‌دارند.
در دوران پس از صلح نیز که نسبتا دوران طولانی‌ای را شامل می‌شود و بین هشت تا 10 سال تا زمان شهادت امام مجتبی (ع) فاصله است باز برخی از شیعیان تندروی کوفی به سراغ سیدالشهدا (ع) می‌آیند که شما فرماندهی ما را بر عهده بگیرید و حضرت مجددا آنها را امر به صبر و سکوت می‌کند و این رویه تا زمان شهادت حضرت مجتبی (ع) ادامه دارد یعنی تا زمانی که امام مجتبی (ع) زنده هستند حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) شخصا دست به هیچ اقدام و طرح یا برنامه‌ای نمی‌زند و خود را مطیع برادر و همراه و هماهنگ با ایشان می‌داند.
این محقق و پژوهشگر حوزه دین تاکید کرد: این موضوع با قطع نظر از مقام امامت است، یعنی اگر فرض کنیم که همان‌گونه ما امروز معتقدیم و شیعیان آن روز نیز امام حسن (ع) را امام زمان خود می‌دانستند و حضرت سیدالشهدا (ع) نیز از این دیدگاه خود را موظف به اطاعت و پیروی از ایشان می‌داند و این پیروی را در عمل نیز در همه جا می‌توان مشاهده کرد. امام حسین (ع) هیچ نوع حرکت و تصمیمی برخلاف تصمیمات برادر انجام نمی‌دهد و حتی وقتی که پس از امام مجتبی(ع) عهده‌دار امر خلافت می‌شود تا زمانی که معاویه زنده است اطرافیان را به صبر و سکوت دعوت می‌کند چرا که خود را مقید می‌داند که بر عهد و پیمانی که برادرش امام مجتبی (ع) با معاویه داشت، پایبند باشد و پس از مرگ معاویه و جانشینی یزید واقعه کربلا رخ می دهد .
پایان پیام/
نظر شما