از «لبه پرتگاه» تا «کاخ بعبدا»

خبرگزاری شبستان: هفته سوم می 2014  دیگر میشل سلیمان رییس‌جمهوری لبنان نیست و اگر تا آن زمان توافقی در میان احزاب لبنان برای معرفی یک نامزد واحد برای انتخابات ریاست‌جمهوری صورت نگیرد، کشور وارد خلاء قدرت خواهد شد.
تجربه تاریخی در لبنان نشان می‌دهد که عدم تشکیل دولت در صورت ناتوانی احزاب برای انتخاب رییس‌جمهور جدید، دور از ذهن نیست.
همین تجربه موجب شده تا احزاب لبنانی بدون ترس از اینکه مبادا خلاء ریاست‌جمهوری مشکل جدی برای کشور به وجود بیاورد مبارزه خود را برای بر کرسی نشاندن نامزد انتخاباتی مورد نظرشان ادامه دهند.
در حقیقت این روند که به «سیاست لبه پرتگاه» شهرت دارد سیاستی کاملا معمول در لبنان به شمار می‌رود.
در سیاست لبه پرتگاه ،جناح‌های مخالف تا ثانیه‌های آخر مقاومت می‌کنند تا بتوانند خواسته خود را تحقق ببخشند.
عقب‌نشینی احزاب از موضعشان تنها در ثانیه‌های آخر یعنی زمانی صورت می‌گیرد که شمارش معکوس آغاز می‌شود و این زمانی است که آنها حس کنند اگر عقب‌نشینی صورت نگیرد ممکن است جنگ و درگیری در کشور بروز کند.
در غیر این صورت، هر جریانی حریف خود را تا لبه پرتگاه می‌برد تا در نهایت بتواند امتیاز مورد نظر را بگیرد، در این نقطه ممکن است یک طرف عقب‌نشینی کند، ممکن است هر دو طرف عقب‌نشینی کند، ممکن است هر دو طرف عقب‌نشینی کنند و یا ممکن است هیچ گروهی عقب‌نشینی نکند و در حالت سوم است که بحران ایجاد می‌شود و این می‌تواند منجر به جنگ و درگیری شود.
اما باید دید در شرایط کنونی که بار دیگر جناح‌های 8 مارس و 14 مارس برای به کرسی‌نشاندن نامزدهای منتخب خود بار دیگر در رقابت با هم قرار گرفته‌اند کدامیک در لبه پرتگاه عقب‌نشینی کرده و بازی را به طرف مقابل واگذار می‌کنند.
روند سیاسی چند ماه اخیر به‌ویژه سه هفته گذشته در لبنان نشان می‌دهد که فضای کنونی در کشور به نفع ائتلاف 8 مارس است که حزب‌الله هم در آن قرار دراد و به همین دلیل است که 8 مارسی‌ها عجله‌ای برای به نتیجه رسیدن انتخابات ریاست‌جمهوری ندارند و در عین حال احتمال پیروزی نامزد آنها که جنبش حزب‌الله هم از آن حمایت می‌کند بسیار بیشتر است.
اما در اینجا لازم است به بررسی این مسئله بپردازیم که چه شواهدی حاکی از پیش رفتن روند انتخاباتی به نفع حزب‌الله و 8 مارس است.
پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری لبنان ائتلاف 8 مارس، میشل عون،رییس جریان آزاد ملی را به عنوان تک نامزد و ائتلاف 14 مارس نیز سمیر جعجع، رییس نیروهای لبنانی که از مسیحی‌های مارونی است را به عنوان نامزد مورد نظر خود معرفی کردند.
دور اول رأی‌گیری پارلمانی برای انتخاب رییس‌جمهور جدید لبنان در روز 23 آوریل برگزار شد. جعجع در دور اول 42 رای کسب کرداما در نهایت مغلوب 52 رای سفید شد که به صندوق انداخته شده بود.
آرای سفید متعلق به نمایندگان حامی «جریان ملی آزاد» به ریاست «میشل عون» و احزاب 8 مارس بود که از حامیان جنبش حزب الله هستند.
دور دوم رای گیری که قرار بود در روز 30 آوریل برگزار شود از سوی نمایندگان 8 مارس تحریم شد ،آنها هدف خود از این اقدام را به وجود آمدن توافق میان گروه های مخالف بر سر سر یک نامزد واحد اعلام کردند.
اما گویا این توافق به راحتی به دست نمی آید.14 مارس در ابتدا اعلام کرد که از مواضع خود در مورد کاندیداتوری سمیر جعجع کوتاه نمی آید و 8 مارس هم همچنان بر نامزدی میشل عون به عنوان نماینده خود در انتخابات تاکید دارد.
ائتللاف 14 مارس می دانست که اگر سمیر جعجع به عنوان نماینده این گروه باقی بماند،8 مارس به هیچ عنوان زیر باز حضور در جلسات انتخاباتی نمی رود در حالی که برای انتخاب رییس جمهور 1+50 رای لازم است.
بنابراین در پی تحریم دو دور از جلسات رای گیری از سوی 8 مارس و حامیان حزب الله که با هدف توافق بر سر یک نامزد واحد میان احزاب مختلف انجام شد،امین جمیل،رهبر حزب «کتائب» و از ائتلاف 14 مارس ،نامزدی خود برای ریاست جمهوری را به طور رسمی اعلام کرد.
اگرچه جمیل نسبت به جعجع از حمایت بیشتری در میان احزاب مختلف در لبنان برخودار است و در حال حاضر هم خودش را طرفدار حزب الله نشان می دهد اما تجربه تاریخی از رویکردهای گذشته او نشان می دهد که چندان نمی تواند فرد قابل اعتمادی برای مقاومت باشد.
بنابراین با وجود اینکه حزب الله مخالفتی با حضور جمیل در انتخابات نکرده است اما با این اقدام تنها به دنبال ایجاد شکاف در ائتلاف 14 مارس است به این علت که حضور او موجب بیرون رفتن جعجع از ائتلاف می شود و 14 مارس با مشکل جدیدی مواجه می شود.
در حقیقت حزب الله در حال مدیریت شکاف هاست تا اختلافات در درون 14 مارس که مخالف مقاومت هستند،گسترش پیدا کند.
به این ترتیب هنوز هم اختلاف میان ائتلاف‌های 8 و 14 مارس پابرجاست، در این شرایط و وضعیت قطب‌بندی ،همیشه عامل سوم می‌تواند تکلیف را روشن کند.
در برخی موارد در لبنان شرایطی به وجود می‌آید که حتی احزاب خیلی کوچک که وزنی ندارند کفه ترازو را به سمت یکی از گروه‌ها سنگین می‌کنند و در حال حاضر ولید جنبلاط،رهبر حزب سوسیال ترقی خواه لبنان ، این نقش را بر عهده دارد و او به هر طرف که متمایل شود جریان پیروز را تعیین خواهد کرد.
اگرچه جنبلاط تا کنون به طور مستقیم به گروه خاصی اشاره نکرده است اما رفتارهای او در چند ماه مانده به انتخابات می تواند گویای این باشد که او به کدام طرف متمایل است.
یکی از اقداماتی که جنبلاط در روزهای اول انتخابات انجام داد،دعوت از سعد حریری،رییس جریان المستقبل و نخست وزیر سابق لبنان برای بازگشت به کشور برای تشکیل کابینه جدید بود.
این در حالی است که سعد حریری حدود سه ماه پیش در موضع گیری های جدیدش برای تشکیل دولت در لبنان پذیرفت تا حزب الله نیز به عنوان یک حزب سیاسی وارد کابینه شود .
در پی این اظهارات ،جنبلاط در پارلمان لبنان از مواضع سعد حریری برای تشکیل دولت ائتلافی در کشور تقدیر کرد.
ولید جنبلاط گفت: با وجود اینکه سعد حریری حزب الله را به دست داشتن در ترور پدرش متهم می کند اما اینکه بپذیرد با مشارکت حزب الله در کشور، دولت ائتلافی تشکیل شود موضعی قابل تقدیر است.
وی همچنین در اظهاراتی تاکید کرد، موافق هر کاندیدایی است که بتواند بحران در لبنان را مدیریت کرده و به تنش ها پایان دهد.
ولید جنبلاط گفت:من از کسی حمایت می کنم که بتواند میان همه گروه های سیاسی در لبنان هماهنگی و سازش برقرار کند.
از سوی دیگر در پی تجاوزهای اخیر رژیم صهیونیستی به لبنان در بحبوحه برگزاری انتخابات،نبیه بری،رییس مجلس و رییس حزب امل با دفاع از حضور مقاومت در کشور گفت:
این حملات باید مورد توجه افراد و گروه هایی قرار بگیرد که در اندیشه حذف مقاومت هستند.
وی گروه های ضد مقاومت را مورد انتقاد قرار داد و به آنها گفت که چرا دست روی دست گذاشته و اقدامی علیه تجاوزهای رژیم صهیونیستی نمی کنند.
بدین ترتیب شاهد آن هستیم که فضای کنونی لبنان متمایل به حزب الله و به نفع مقاومت است ،بنابراین این 8 مارس است که می تواند در لبه پرتگاه،امتیاز را از 14 مارس بگیرد و رییس جمهوری مورد نظر خود را بر کرسی قدرت بنشاند.
روند سه هفته اخیر در برگزاری انتخابات حاکی از آن است که میشل عون با حمایت حزب الله می تواند وارد کاخ بعبدا شود اما باز هم باید منتظر بود و دید که سیاست «لبه پرتگاه» در نهایت به کجا می انجامد؟