به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، غلامحسین ابراهیمی دینانی، عضو مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در همایش "حکمت در طهران" گفت: مسئله مهم این است که عقل چیست و اگر بخواهیم آن را تعریف کنیم باید دید چه کسی عقل را باید تعریف کند، آیا ارایه‌کننده این تعریف خدای حکیم است یا جهل و حسن و خیال و وهم عقل را تعریف می‌کنند.
وی افزود: این معادله‌ای است که باید به آن پاسخ داده شود و مشخص شود عقل را چه کسی می‌تواند تعریف کند. به نظر می‌رسد عقل را فقط خود عقل تعریف می‌کند اما اینکه آیا موجودی می‌تواند خود را تعریف کند یا خیر محل سوال است یا اینکه آیا تعریف‌کننده با تعریف‌شونده یک چیز است یا دو چیز و این مسئله بشر از آغاز خلقت تا به امروز بوده است.
وی ادامه داد: در اینجا تعریف‌کننده عقل است و تعریف‌شونده هم عقل؛ مولانا فیلسوف اصطلاحی نیست اما عارفی است که از 100 فیلسوف نیز بهتر است و فلسفه اگر بخواهد به جایی برسد باید به سمت عرفان برود البته نه عرفان خانقاهی و انرژی درمانی و عرفان‌های کاذب و دروغینی که امروز مشاهده می‌کنیم.
دینانی با بیان اینکه قالب علمای ما با بحث تراژدی آشنا نیستند، ابراز کرد: گرفتاری دنیای امروز این است که افراد به دنبال نتیجه می‌گردند و اگر از کاری نتیجه را نبینند دیگر پی آن نمی‌روند اما نباید فراموش کرد که عقل موجودی است کنجکاو و آرام نمی‌گیرد و نمی‌تواند ساکن باشد.
عضو مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ابراز کرد: فلسفه‌ای که از اول نتیجه‌اش معلوم باشد فلسفه نیست بلکه کلام است.
وی تأکید کرد: عقل موجودی بسته نیست و بستگی، هلاکت و مرگ عقل و موت آدمی است؛ عقل به ذات خود منفتح و گشوده است، عقل از ماده عقال گرفته شده و از نظر لغت یعنی بستن اما اینکه چرا این لفظ معنای بستگی دارد آن است که عقل با پروازش راه‌های نفسانی انسان را می‌بندد.
دینانی با بیان اینکه ماده عقل در قرآن 42 بار تکرار شده است اما مصدر آن به صورت کلمه «عقل» در این کتاب به آن اشاره نشده است، تصریح کرد: آیاتی که درباره تفکر نازل شده است با سرزنش شدیدی همراه است. توحید را باید فهمید و تزکیه را در پرتو آگاهی انجام داد.
وی تاکید کرد: فلسفه یعنی تعقل و اگر فلسفه‌ای در آن تعقل نبود آن فلسفه نیست و تنها نام آن را یدک فکری که فکر نکند، فکر نیست؛ اینها مسایل مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
وی گفت: در مسیحیت، کلیسا اقدامات بدی انجام داده است؛ من طرفدار غرب نبوده و غرب‌زده نیستم اما کلیسا در دادگاه فلسفه محاکمه شد و در واقع فلسفه کلیسا را محاکمه کرد، با کمال تاسف باید بگویم در اسلام فلسفه در دادگاه فقه و شریعت محاکمه و محکوم شد و در این راستا دانشمندانی همچون ملاصدرا به بصره تبدیل شدند در حالی که خانه‌اش در دهی نزدیک به محلات بوده است.
دینانی ادامه داد: همچنین ملاصدرای معاصر با دکارت فرانسوی بود، هر چند این دو همدیگر را نمی‌شناختند؛ دکارت فلسفه‌ای درست کرد که چهره دنیا را تغییر داد و تکنیک دنیای امروز نتیجه حرف "چون می‌اندیشم پس هستم" دکارت است.
عضو مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در پایان یادآور شد: در این 400 سال اخیر تیزهوش‌ترین حکیمی که من دیدم مدرس زنوزی است که او بسیار استاد بود، این حکیم 2 نظریه دارد که نظریه نخست آن اعتقادی (بحث معاد) است که در این مجال فرصت سخن گفتن از آن نیست اما نظریه دیگر درباره رابط است که بین وجود رابط و رابط مستقل اشتراک لفظی وجود دارد یا خیر، هر چند این حکیم پاسخ این سوال را به وضوح مطرح نمی‌کند اما این مسئله را کامل مطرح کرده و غرب را گریبان‌گیر خود کرده است، اگر این مسئله به خوبی مطرح شود سرنوشت فلسفه جهانی عوض خواهد شد.
پایان پیام/
نظر شما