به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، عبدالله پیچران‌لو، مدیر گروه سینما و تلویزیون پژوهشکده هنر و رسانه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در نشست "سیمای پیامبران در سینمای هالیوود و ایران" با اشاره به کارکردهای تصویرپردازی افراد مقدس گفت: این مسئله می‌تواند 2 کارکرد برای سینما داشته باشد، نخست برای نظام هالیوود که مبتنی بر گیشه است حتما باید کارکرد اقتصادی داشته باشد. پیامبران به عنوان شخصیت‌های مقدس برای مخاطبان ارزشمند هستند که وقتی تصویرپردازی می‌شوند برای مردم موضوعیت پیدا کرده و آنها می‌خواهند ببیند سینما چه روایتی از این شخص که برای آنها مقدس است، دارد.
وی ادامه داد: بازیگران و ستاره‌های حوزه‌های مختلف وقتی داستان زندگی آنها روایت تصویری سینمایی یا تلویزیونی می‌شود، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد که در مورد پیامبران وقتی این امر می‌خواهد محقق شود این توجه به اوج خود می‌رسد چرا که آنها ستاره‌های فرازمانی هستند که برای افراد مقدس بوده و هرگاه روایتی از زندگی آنها چه مثبت و چه منفی ساخته شود، مورد توجه شدید قرار می‌گیرد.
پیچران‌لو بااشاره به کارکرد دوم تصویرپردازی افراد مقدس برای سینما، اظهارکرد: در هر روایت تاریخی ما با یک کهن‌الگو روبرو هستیم که شخصیتی تاریخی را مورد بحث قرار می‌دهد که بازتولیدی می‌تواند برای امروز داشته باشد، بنابراین صرف روایت تاریخی برای هالیوود اهمیت ندارد.
وی خاطرنشان کرد: اگر روایتی از شخصیتی مقدس در سینما صورت می‌گیرد، بحث این نیست که صرفا روایتی از آن فرد در گذشته بیان شود بلکه بازتولید و پیامی برای امروز است که مخاطب خود آن را تحلیل می‌کند.
مدیر گروه سینما و تلویزیون پژوهشکده هنر و رسانه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات یادآورشد: با این رویکرد هرگاه سینماگران به سراغ شخصیت‌های مقدس می‌روند می‌خواهند با روایت خود گفتمان مورد نظر را تقویت کرده و گفتمان جناح مقابل خود را تضعیف کنند.
سیده راضیه یاسینی، دیگر سخنران این نشست و نویسنده کتاب "سیمای پیامبران در سینمای هالیوود و ایران" گفت: ما برای پرداختن به شمایل‌نگاری از پیامبران در سینما مبانی‌ای فرض کردیم بر مبنای 2 رویکرد اولیه و اساسی به نام تنزیه‌گرایی و تشبیه‌گرایی.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ادامه داد: برای انجام این تحقیق و نگارش کتاب پنج نمونه از فیلم‌های مرتبط با موضوع که در هالیوود ساخته شده بود با 5 نمونه از فیلم ایرانی انتخاب و با روش نشانه‌شناسی تلاش کردیم صحنه‌هایی از آن را تحلیل کرده، در این راستا متوجه شدیم غلبه نگاه فیلم‌ساز تشبیه‌گرایانه است نه تنزیه‌گرایانه.
وی افزود: ما در این مسیر مجبور شدیم گریزی نیز به شمایل‌نگری بزنیم، مبنای غالب این آثار پرداختن به موضوع روایت‌گرایی دینی است.
وی تصریح کرد: آنچه که این کتاب را از سایر پژوهش‌های پیشین متمایز می‌کند، بررسی عمیق‌ترین لایه‌های باطنی با پیامبران به چالش کشیده شده است را واکاوی کرده و بررسی می‌کند نهایتا چه تصویری در این دست از تولیدات ارائه شده است. در هنر مسیحی اساسا این اعتقاد است که صورت تجسم‌یافته حق در کالبدی زمینی به نام مسیح تبلور یابد و به همان میزان شمایل هم هویت خاصی پیدا می‌کند اما در اسلام ما به دنبال شمایل‌سازی برای خدا نیستیم و حتی برای پیامبران نیز با حساسیت و رویکرد تنزیه‌گرایانه برخورد می‌کنیم. در پنج عنوان فیلم سینمایی که از آثار هالیوودی بررسی کردیم متوجه شدیم پیامبری که در این فیلم‌ها معرفی می‌شود از مادیت برکنار است. سیمای پیامبران در این سینما مشابه است به تمام خصایصی که می‌تواند از شخص ملکوتی یک شخصیت عادی و زمینی بسازد اما مبنای سینماگران تنزیه پیامبران است لذا متوجه شدیم رویکرد قالب در سینمای ایران تنزیه‌گرایانه است هر چند کاستی‌هایی نیز در این زمینه وجود دارد.
نویسنده کتاب "سیمای پیامبران در سینمای هالیوود و ایران" خاطرنشان کرد: آثار انتخابی دو ویژگی دارند؛ نخست آنکه از دوره‌های مختلف تاریخ غرب انتخاب شدند تا سیر تاریخی پیامبران را در آنها ببینیم و دوم آنکه اگرچه قالب سینماهای هالیوود معطوف به مسیح است اما پیامبران دیگر را نیز از میان سیمای آن انتخاب کردیم. در ایران نیز به دلیل آنکه پس از انقلاب این سینما شکل گرفت تعداد آثار در این زمینه محدود بود و نمونه‌های منتخب با نمونه‌های موجود برابری می‌کرد.
یاسینی یادآورشد: با بررسی این فیلم‌های نمونه متوجه شدیم در سینمای ایران غلبه با روایتگری است و آنچه از پیامبران نقل می‌شود رویکرد موعظه‌گرایانه دارد، این درحالی است که مخاطبان امروز افراد فهمیده‌ای هستند و لازم است در این زمینه از تکنیک‌های به‌روز سینما بهره ببریم و فراموش نکنیم این تکنیک در بازنگری سیمای ملکوتی پیامبران باشد.
پایان پیام/
نظر شما