به گزارش خبرنگار شبستان، در نشست نقد کتاب جامع البیان، حجت الاسلام کوشا، علی بهرامیان و دکتر جمشیدنژاد اول به بررسی و نقد کتاب تفسیر جامع البیان اثر محمد ابن جریر طبری پرداختند.
طبق این گزارش، جمشیدنژاد اول، نویسنده کتاب طبری و جامع البیان گفت: این کتاب با نام تفسیر طبری معروف است و نام کامل آن جامع البیان التأویل القرآن است. در این کتاب که اولین کتاب جامع تفسیری قرآن است تمام مسایل مربوط به تفسیر قرآن مطرح شده است.
وی افزود: ابن جریر از مفاخر ایران و متعلق به شهر باستانی آمل است.
وی مظهر پرکاری، دقت عمل و خلوص نیت است و در طول زندگی خود در راه فراگیری علم سفرهای بسیار و مشقت های فراوانی را متحمل شده تا توانسته است در زمینه های مختلف کتاب هایی دایره المعارف گونه نگارش کند.
این نویسنده و محقق آثار طبری را مجتهدپرور دانست و گفت: در کتاب تفسیر طبری مشاهده می کنیم که وی بعد از نقل انواع نظرات نظر خود را مطرح می کند و در پایان می گوید آنچه من گفتم نظر نهایی نیست و خواننده کتاب باید خود به تفکر و تأمل بپردازد. این شیوه حاکی از روحیه مجتهدپروری طبری است.
جمشیدنژاد ادامه داد: علاوه بر این، طبری در مقدمه تفسیر جامع البیان مطالبی برای روش تفسیر مطرح می کند که بسیار مهم است و به مثابه مقدمه ابن خلدون برای تاریخ است.
وی غفلت ایرانیان از سرمایه های بزرگ خود را تأسف آور خواند و گفت: کتاب طبری 70 سال است که پیدا شده و نکته تأسف بار این است که تا آن زمان هیچ نسخه ای از این کتاب در داخل ایران وجود نداشته و نسخه های خطی قدیمی آن در کتابخانه های مصر و ترکیه نگهداری می شده است.
این نویسنده و محقق ادامه داد: طبری بینانگذار روش سنجش مفاهیم با سیاق کلام است که بعد از ایشان توسط علمای بسیاری مانند علامه طباطبایی از این روش استفاده شده است.
بنا بر این گزارش، حجت الاسلام کوشا، در این جلسه به بررسی زندگی طبری و نقد کتاب جامع البیان پرداخت و گفت: فراموش نکنیم که طبری تنها یک مورخ یا مفسر نیست بلکه فقیهی بلندپایه است که در خصوص مسایل مختلف فتوا دارد. طبری حتی کتابی با نام کتاب الولایه در ارتباط با ولایت امیرالمومنین و صحت قضیه غدیر خم آورده است.
حجت الاسلام کوشا افزود: قبل از طبری ما تفسیر جامعی نداریم، تنها قبل از وی کتاب تفسیر عبدالرزاق وجود دارد که 100 درصد روایی است اما روایات آن تفکیک شده است.
این محقق و نویسنده با اشاره به اینکه تفسیر طبری تفسیری روایی است، گفت: یکی از نقطه ضعف های کتاب جامع البیان این است که پر است از روایات اسراییلیات و دروغ ها و خرافه هایی که طبری نقل کرده است و موجب بدآموزی هایی برای محققان بعدی شده است البته از روی حسن ظن می گوییم که طبری می خواسته مانند علامه مجلسی تمام روایات اعم از ضعیف و قوی را جمع کند.
طبق این گزارش، علی بهرامیان، محقق و نویسنده تاریخ و علوم قرآنی گفت: طبری آیینه دار تمام علوم مختلف و حتی جریان های سیاسی عصر خود است. کمتر کسی در تاریخ اسلام تا اندازه وی تأثیرگذار بوده است.
وی در زمینه های تاریخ و تفسیر این دو علم را به قبل و بعد خود تقسیم کرده و نقطه عطفی در تاریخ این دو علم بوده است.
وی طبری را منادی وحدت دانست و گفت: در زمانی که در بغداد معرکه آرای کلامی مختلف بوده است طبری دست به کاری شگرف می زند و الگوهایی را برای تشخیص سره از ناسره تألیف می کند.
بهرامیان نقل روایات بی پایه را از نقاط ضعف کتاب تفسیر جامع البیان دانست و گفت: همین امر باعث شده که بسیاری از مسایل متناقض در مورد کتاب او مطرح شود. به عقیده بنده شم تاریخی طبری از شم فقهی و تفسیری وی کمتر بوده است، به عنوان مثال وی از سیف ابن عمر تمیمی که دروغ پرداز یا حداقل قصه گویی بیش نبوده است روایاتی را نقل می کند که هیچگونه توجیهی برنمی دارد زیرا اگر هم می خواسته تمام روایات را مطرح کند روایات سیف ابن عمر افسانه پردازی هایی بیش نبوده است و نباید در کتاب وی مطرح می شده است.
وی ادامه داد: به نظر می رسد طبری در تاریخ و تفسیرنویسی مزاج عموم مردم را در نظر می گرفته و به همین دلیل سعی می کرده مقبولات عامه را زیر پا نگذارد، به عنوان مثال با اینکه وی جریان عید غدیر را اثبات می کند اما در کتاب تاریخ خود از آن چیزی نقل نمی کند.
پایان پیام/
نظر شما