به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و رئیس موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران در مراسم "روز بزرگداشت استاد شهید مرتضی مطهری و مقام معلم" با اشاره به علل پیشرفت و انحطاط علوم و نشر کتب در جهان اسلام گفت: این مساله بسیار مهمی است که ما باید از تاریخ عبرت بگیریم؛ اروپایی که با استفاده از کتاب های اندیشمندان اسلامی همچون ابن هیثم ریاضیدان یا ابن سینا و فارابی به علم دست پیدا کرد، درست زمانی به فکر کشف اجرام آسمانی افتادند که سه رصدخانه مراغه، سمرقند و استامبول به دست مسلمانان با خاک یکسان شد.
وی ادامه داد: ما در آن زمان در علم پزشکی افرادی همچون ابن سینا و رازی را داشتیم و در نجوم ابوریحان بیرونی و در تمام علوم مسلمانان حرف اول را می زدند حتی در موسیقی و شعر؛ اما باید دید این دانشمندان چرا در وضعیتی قرار گرفتند که نتوانستند برای خود جانشین قرار دهند یا چرا زمانی ابن سینا و فارابی ننگ علام اسلام شمرده می شدند!
رییس موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران تصریح کرد: باید پاسخ این چراها را بیرون کشید تا فهمید چطور ما که سرآمد علوم بودیم، به انحطاط رفتیم و فرنگی ها به پیش رفتند و می روند. زمانی در تمدن اسلامی علم طب و پزشکی حرام شمرده می شد و وقتی من کتاب رازی را می نوشتم به کتابی به نام "فی اثبات طب" رسیدم که برایم جای تعجب فراوان داشت؛ مگر طب چیزی است که نیاز به اثبات داشته باشد! پیشتر که رفتم، در مطالعات خود متوجه شدیم فرقه ای وجود داشته است که علم طب را نفی کرده و آن از آنِ خدا می دانستند و معتقد بودند اگر خدا بخواهد زنده نگه می دارد یا اگر بخواهد می میراند لذا خواندن علم طب حرام است!
وی تاکید کرد: اگر تاریخ را ورق بزنیم، متوجه می شویم تکفیرهایی که در برخی علوم رخ داد، هنوز هم ادامه دارد، از اصلی ترین دلایل انحطاط علم در میان مسلمانان است؛ ما اگر در کشورهای اسلامی بگردیم، یک تن همچون مرحوم علامه طباطبایی یا شهید مطهری یا امام (ره) پیدا نمی کنیم.
محقق عنوان کرد: وقتی ما ریاضیات و علم پرشکی و منطق و فلسفه (همان طور که غزالی علم فلسفه را حرام اعلام کرد) را حرام بدانیم، دیگر درِ علم را به روی خود بسته ایم و این در حالی است که ارتقای علم، سخن پیامبر (ص) بود که فرمودند: علم را طلب کنید اگر چه در چین باشد. البته این سخن ضمن تشویق به یادگیری علم، توصیه به سفر به دنیا نیز می کند و جهانگردی را به وجود می آورد که باید رفت و دور دنیا را گشت و در خانه نماند و مانند آب گندیده ای شد. همچنین در روایات وارد شده است که ارزس هر کس به قدر علم اوست.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ادامه داد: حتی فقهای ما گفته اند اگر دو فقیه داریم که یکی اعلم است و دیگری اتقی، قول اعلم ملاک است نه اتقی؛ زیادی تقوا استواری علم را تضمین نمی کند.
نگاهی به تاریخ دانشمندان اسلامی نشان می دهد که آنها معنویت را با علم ممزوج می کردند و هر علمی را با سنجه اسلامی طراز می کردند حتی علم تاریخ و جغرافیا. یعنی علم توام با معنویت بود و استادان به شاگردان خود توجه داشتند چیزی که امروز کمتر به آن توجه می شود.
وی اظهار کرد: در یونان قدیم پزشکی مخصوص خانواده های معینی بود و از پدر به پسر می رسید و از پسر به پسرش؛ بقراط آمد و گفت معلمان باید شاگردان خود را فرزندان خود بدانند لذا وقتی ابوریحان فهرست کتاب خود را می نویسد، فهرست کتاب های شاگردان خود را هم می نویسد. این فرهنگ بود که علم را ارتقا داد و این ها مسائلی بود که در فرهنگ اسلامی وجود داشت و الان نیست و همین موضوع نیز یکی از علل انحطاط علم میان مسلمانان شد.
محقق عنوان کرد: در سال 1620 میلادی دانشمندی هلندی که استاد عربی بود، شاگردان خود را تشویق می کرد که عربی بخوانند و می گفت اگر شما عربی یاد بگیرید، می توانید مستقیما از آثار پزشکی ابن سینا استفاده کنید به این دلیل که مسلمانان 300 دارو کشف کردند که برای ما مجهول یوده و حتی یونان قدیم هم از آنها بی خبر بوده اند اگر علاقه به مال دارید، کتاب های مسلمانان را بخوانید که آنها تمام ذخایر زیرزمینی را کشف کرده اند و کتابخانه های مسلمانان مملو از علوم محض است. اگر می خواهید این علوم به دست شما برسد، مژده می دهم شما را که مسلمانان علاقه ای به علم ندارند و م به راحتی می توانید آنها را به دست آورید.
وی با تاکید بر اینکه امروز بهترین نسخه ها و کتاب های علمی مسلمانان در فرانسه و انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی است، یاد آور شد: کشورهای حوزه خلیج فارس و مالزی الان به نحو عجیبی در حال جبران عقب ماندگی خود هستند و تلاش می کنند پیشرفت هایی در زمینه علم داشته باشند.
شایان ذکر است در پایان مراسم"روز بزرگداشت استاد شهید مرتضی مطهری و مقام معلم" از دکتر محقق، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و احمد پاکتچی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با اهدای لوح تقدیر تقدیر شد.
پایان پیام/
نظر شما