به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، رئیس کمیته فقهی سازمان بورس به بررسی ثمرات اجرای طرح اوراق وقف و مزیت‌های آن پرداخت و اظهار کرد: در اجرای طرح «اوراق وقف» با چند پدیده مواجه هستیم که دو مورد از آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
تجمیع سرمایه‌های خرد
برنده جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی در تشریح سخنان خود گفت: یکی اینکه این طرح باعث تجهیز و تجمیع سرمایه‌های خرد، متوسط و بزرگ است. به این معنا که هر کس با میزان اندکی از سرمایه می‌تواند در اجرای این طرح حاضر شود، که این موضوع به حضور افراد کثیری در این مسیر کمک می‌کند و باعث گسترش فرهنگ وقف در جامعه می‌شود.
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس ادامه داد: در حالی که شکل سنتی وقف اختصاص به افراد خاصی از جامعه دارد و تنها یک یا دو درصد از جامعه را تشکیل می دهد چراکه در توان بقیه نیست و باقی مردم علی‌رغم میل باطنی توانایی حضور در این طرح را ندارند.
این اقتصاددان با بیان اینکه مسئله دوم بحث بهره‌وری است، عنوان کرد: در موقوفه‌های سنتی، از آنجا که وسع مردم محدود است و شخصاً یا خانوادگی اقدام به وقف می‌کنند، حتی اگر مدرسه، بیمارستان یا خانه سالمندانی نیز بنا شود، نمی‌تواند خیلی مجهز یا دارای خدمات درمانی گسترده باشد. در نتیجه این موقوفه‌ها با امکانات خیلی محدود ساخته می‌شود و این موضوع، وقف و موقوفه‌ها را نسبت به سایر مؤسسه‌ها و نهادهای موجود در جامعه ضعیف‌تر نشان می‌دهد.
اوراق وقف بهره‌وری موقوفات را بالا می‌برد
وی گفت: از سویی اگر وقف گروهی و تجمّعی انجام شود سرمایه‌های خرد، متوسط و بزرگ دور هم گرد می‌آید و این قابلیت را ایجاد می‌کند تا در سطح وسیعی یک موقوفه ایجاد شود و بهره‌وری بخش وقف بالا برود. تا آنجا که بهره‌وری بخش وقف نسبت به بخش دولتی و خصوصی شاخص بالاتری را نشان دهد.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه اگر در این مسیر کارهای تبلیغاتی مناسبی انجام شود تا مردم متوجه این قابلیت شده و به آن اعتماد کنند، بهره‌وری وقف بالاتر می‌رود، اظهار کرد: بحث وقف در کلام ائمه‌اطهار(ع) جایگاه خیلی ویژه‌ای دارد و به عنوان صدقه جاریه یا جاودان نام برده شده است و تا زمانی که ذ‌ینفعان از آن استفاده می‌کنند برای انسان منشأ خیرات و برکت است.
وی در ادامه به غفلت جامعه اسلامی از برخی سیره‌های ائمه معصومین(ع) اشاره کرد و گفت: گاهی برخی از رفتارهایی که در سیره معصومین خیلی به آنها بها داده نشده است را جدی می‌گیریم در حالی که برخی از اعمال و سلوک ائمه که در زندگی آنها جاری و بر آن تأکید داشته‌اند مورد غفلت قرار گرفته یا به آن اندازه که باید، مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس در ادامه به جایگاه وقف در احکام اسلامی پرداخت و گفت: وقف در احکام اسلامی هم جزء عقود است و هم عبادات. وقف به نوعی شبیه قرض‌الحسنه است به این معنا که هم نوعی از «عقد» است و هم از آنجا که در آن ایثار و از خود گذشتگی واقف وجود دارد، جزء عبادات است.
وی در مقایسه ویژگی‌های طرح «اوراق وقف» و وقف به شکل سنتی، اظهار کرد: وقف به شکل سنتی در سیره ائمه اطهار(ع) بوده است و نوعی از آن نیز به شکل عملیاتی در طول تاریخ شکل گرفته است. در اهداف وقفی که در سیره ائمه مشاهده می‌شود باید به هدف خیرخواهانه، اشاره کرد. آن بزرگواران با وقف بخشی از اموال خود، منافعی را متوجه اجتماع می‌کردند.
حجت‌الاسلام موسویان ادامه داد: در اوراق وقفی نیز این هدف به شکل خیلی برجسته دیده می‌شود. در وقف به شکل سنتی البته هدف در بیشتر مواقع همین بوده است اما نمونه‌هایی نیز وجود دارد که موقوفه خیلی کاربرد نداشته است. برای نمونه وقف مالی برای خرید شمع برای حرم مطهر ائمه(ع)، شاید زمانی کاربرد داشته است اما واقف نتوانسته به نوعی مال خود را وقف کند که منافع آن محدود نشود و به شکلی درآمده است که امروز هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود. اما طرح اوراق وقف از این نقطه ضعف بری است و منافع آن برای همیشه در اختیار جامعه آن هم به شکل بسیار کاربردی قرار می‌گیرد.
در وقف جمعی فروپاشی و بی‌حاصلی برای موقوفه ایجاد نمی‌شود
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس ادامه داد: در موقوفه‌های امیر‌المومنین(ع) نیز این شرط را می‌بینیم که به امام‌حسن(ع) وصیت می‌فرمودند، اگر موقوفه‌ای کارایی خود را از دست داد یا کارآیی آن کاهش یافت، آن را تغییر دهند و دوباره وقف کنند. اما در طول تاریخ این شرط را کمتر می‌بینیم. در حالی که در وقف جمعی با دقت بیشتر انجام می‌شود و فروپاشی و بی‌حاصلی برای موقوفه ایجاد نمی‌شود.
دیدگاه مثبت مراجع تقلید به انتشار اوراق وقف
بنابرگزارش به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ستاد اجرایی اوراق وقف، وی با اشاره به دیدگاه کلی اعضای کمیته فقهی سازمان بورس و مراجع تقلید درباره انتشار این اوراق تاکید کرد: در کمیته فقهی، هیچ اشکال شرعی به انتشار این اوراق وارد نبوده و نیست. مکانیزم انتشار این اوراق، ابتدا در خود سازمان اوقاف بررسی شد و بعد به کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار آمد که در کمیته فقهی، تقریبا دو سه جلسه برای بررسی آن تشکیل شد و براساس آن، سازمان بورس و سازمان اوقاف درباره مدل نهایی اوراق وقف، به توافق رسیدند. در این زمینه از مراجع بزرگوار تقلید هم استفتاء شد که فتوای این بزرگواران هم مساعد بود و با انتشار این اوراق موافق بودند. این طرح با چنین مکانیزمی به مرحله عرضه رسید و اکنون نه مراجع عظام تقلید و نه کمیته فقهی سازمان بورس با آن هیچ مشکلی ندارند.
نحوه دسترسی به اوراق وقف
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به نحوه مشارکت خیران در انجام این پروژه اشاره کرد و افزود: سه راهکار برای انجام این عمل خیرخواهانه طراحی شده است؛ اول از طریق مراجعه به شعب بانک ملت در سراسر کشور، دوم از طریق سایتی با عنوان «امینانه» که به این منظور طراحی شده است و راه حل سوم، از طریق سامانه پیام کوتاه است که علاقه‌مندان از طریق ارسال پیامک به این سامانه می‌توانند برای مشارکت در این امر خیر اعلام آمادگی کنند.
پایان پیام/
نظر شما