به گزارش خبرنگار شبستان، حسین ملانظر، استاد دانشگاه علامه طباطبایی سه شنبه 13 اردیبهشت در اولین نشست از سلسله نشست های نقد و بررسی ترجمه های قرآن به زبان های خارجی در خبرگزاری ایکنا گفت: بحث اساسی همه مترجمان هنگامی که می خواهند به ترجمه قرآن روی بیاورند این است که آیا مجوز ترجمه قرآن وجود دارد یا نه؟ و سوال بعد این است که آیا قرآن قابل ترجمه است و آیا ترجمه قرآن می تواند مثل خود قرآن باشد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر مسئله نیاز مخاطبان و وظیفه مسلمانان برای تبلیغ قرآن از تمام جهان وجود دارد. در سوره الرحمن خداوند جلوه رحمانیت خود را در خدمت انسان و تعلیم بیان معرفی می کند رحمان گسترده تر از رحیم است و همه انسانها را در برمی گیرد پس تعلیم قرآن تمام انسانها را دربرمی گیرد.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: تعلیم بیان علاوه بر زبان و نطق به مسئله بیان و بدیع نیز اشاره دارد یعنی خداوند قرآن را با تمام زیبایی برای تمام انسانها فرستاده است. نه فقط برای اعراب.
ملانظر فهم قرآن را جز مهمترین حقوق بشر دانست و افزود: فهم قرآن به زبان زیبا دریافت کلام خداوند است و در جوامع عرب زبان قرآن ممکن است به راحتی فهمیده شود اما جوامعی که زبانشان با زبان قرآن متفاوت است نیز حق دارند که قرآن را به زیباترین شکل بفهمند.
وی ادامه داد: مرحله اول برای فهم قرآن دانستن مفهوم لفظی آن است و در مرحله بعد انتقال روح و زیبایی کلام مطرح می شود. در نتیجه کسانی که می توانند قرآن را به وسیله ترجمه کردن به تمام انسانها برسانند اما این کار را نمی کنند باید پاسخ انحرافات جوامع را بدهند.
این استاد دانشگاه نظریه شیعه در زمینه جواز ترجمه را صحیح دانست و افزود: اگر شیعه مسئله امکان یا حتی ضرورت ترجمه را مطرح می کند با توجه به همین نگاه است باید جلوه رحمانیت خداوند به تمام انسانها برسد. ترجمه قرآن به زبان های دیگر هیچ آسیبی به متن قرآن وارد نمی شود زیرا خداوند خود حافظ کلام خود است و متن قرآن با ترجمه اش همیشه تفاوت دارد.
وی با اشاره به تفاوت انجیل و قرآن مجید گفت: انجیل های موجود به زبان یونانی اصل انجیل نیستند اما بزرگان مسیحی این ترجمه ها را به عنوان انجیل مطرح می کنند اما در مورد قرآن چنین نیست و متن قرآن وجود دارد در نتیجه ترجمه قرآن نمی تواند به متن آن خدشه ای وارد کند زیرا هیچ مترجمی مدعی نیست که می تواند به ترجمه اش تقلید یا مثالی از قرآن است. قرآن ثابت است و ترجمه ها متغیرند.
ملانظر با بیان اینکه خداوند قرآن را برای همه انسانها نازل کرده گفت: مسئله مهم در ترجمه قرآن بحث مخاطب شناسی است باید معلوم شود که قرآن برای چه نوع مخاطبی ترجمه می شود تا بتوانیم ترجمه ای مناسب و قابل فهم را ارایه دهیم. انجیل تاکنون به دو هزار زبان دنیا ترجمه شده چرا ما باید در تبلیغ قرآن که به آسمانی بودن آن اعتقاد داریم اینقدر سستی کنیم.
این استاد دانشگاه ترجمه قرآن را به تمام زبان ها و برای تمام مخاطبان از واجبات دانست و گفت: واجب است قرآن را به تمام زبانها ترجمه کنیم تا تمام انسانها از این حق هدایت برخوردار شوند. با این توضیح که ترجمه قرآن خود قرآن نیست و کسی که می خواهد قرآن را به طور عمیق و دقیق بفهمد باید به زبان عربی مسلط باشد.
ملانظر با تاکید بر اینکه چند نوع زبان انگلیسی در دنیا وجود دارد، گفت: اولین مسئله ای که برای مترجم مطرح می شود این است که آیا می خواهد قرآن را به انگلیسی بریتانیایی، آمریکایی یا ساده ترجمه کند و مسئله دوم اینکه می خواهد قرآن را برای کدام ناحیه جغرافیایی ترجمه کند.
وی ادامه داد: مخاطب قرآن گاهی مسلمان است و گاهی کافر حتی کافران هم حق دارند که از معارف قرآن مطلع شوند و حتی ممکن است با خواندن ترجمه ای از قرآن مسلمان شوند خداوند همان گونه که روزی تمام انسانها را می دهد رزق هدایت خود را نیز اینگونه گسترش می دهد.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به تاثیر ترجمه قرآن به صورت مخاطب محور گفت: در آمریکا ترجمه ساده قرآن به وسیله یک مترجم آمریکایی تبار باعث مسلمان شدن بسیاری از سیاه پوستان آمریکا شد. درست است که با ترجمه قرآن بخش اعظمی از تقدس آن از بین می رود و ویژگی هایی نیز در قرآن وجود دارد که به هر زبانی منتقل شود مفهوم را می رساند.
ملانظر تصریح کرد: اگر کسی می خواهد قرآن به صورت کامل درک کند باید به زبان عربی مسلط باشد اما این دلیل نمی شود که غیرعربها را از دریافت مفهوم قرآن محروم کنیم.
این استاد دانشگاه افزود: نباید مسئله مخاطب محوری در ترجمه قرآن با مسئله خوشامد مخاطبان اشتباه شود بلکه موضوع این است که قرآن باید به تمام انسانها طبق فتح درک و فهم آن برسد.
پایان پیام/
نظر شما