«محسن محسنی نسب» کارگردان و تهیه کننده سینمای ایران با حضور در خبرگزاری شبستان به سوالات خبرنگار بخش سینمایی این رسانه پاسخ داد. در ابتدای این گفت‌وگوی تفصیلی، محسنی نسب چکیده‌ای از بیوگرافی حرفه‌ای خود را ذکر کرد و در ادامه به سوالات پاسخ داد.
فیلمسازی را از سال 1353 در حالی که حدوداً 14 سال داشتم، در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کردم. قبل از ورود به دانشگاه، چندین فیلم انیمیشن ساختم و زمانی که در دانشکده صداوسیما بورسیه تحصیلی دریافت کردم، چندین فیلم مستند و گزارشی نیز ساختم. در جبهه های جنگ نیز به عنوان خبرنگار حضور داشتم. دو فیلم اول سینمایی‌ام؛ «باز باران» و «سپید یال» را که ساختم، به عنوان موظف در سازمان صداوسیما بودم که هر دو در گروه سینمایی شاهد کار شد و بعد از آن وارد بدنه سینمای حرفه ای و خصوصی شدم. فیلم‌هایی که در سینمای ایران به جزء دو فیلم اولم، کار کردم عبارتند از: آخرین مرحله، یاس های وحشی، یورش، شیرهای جوان، مشت بر پوست، کریستال، شانه دوست و لامپ 100 (به عنوان تهیه کننده).
کانون پرورش فکری کودکان بر فیلمسازان هم‌نسل من بسیار تاثیر گذاشت
* درباره شیوه آموزشی که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که سینما را از آنجا فراگرفتید، کمی توضیح دهید.
مربی آن زمان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ناصر زراعتی نام داشت که تاثیر زیادی در سینمای ایران گذاشت و از شاگردانش می‌توانم به همایون اسعدیان، حمید جبلی، ایرج طهماسب، فاطمه معتمدآریا، محمدرضا علیقلی، محمدعلی طالبی، حسن حسندوست و بهروز افخمی اشاره کنم. زراعتی، دانشجوی سینما بود که در کانون مربی بود و تلاش می‌کرد بچه ها را وارد فضای سینما و فیلمسازی کند.
همه شاگردان کانون در آن زمان، خاستگاه‌شان جنوب شهر بود و در دوره قبل از انقلاب به لحاظ تربیتی دوره‌ای سخت بود و فضای غیرفرهنگی حاکم بود و تلاشی که آن زمان در کانون پرورش فکری کودکان در جذب استعدادها داشت، بسیار اثر داشت. جالب است وقتی روی یکی از شاگردها اثرگذاری آموزه‌های کانون صورت می‌گرفت، آن فرد نیز سعی می‌کرد روی بقیه نیز تاثیر بگذارد، یعنی هر کدام از این افرادی که نام بردم و تعداد زیادی از فیلمسازان دیگر که کودکی و نوجوانی خود را در کانون گذراندند، منشأ خیری برای نوجوانان دیگر بودند. نامه ای طولانی حدود شش صفحه ای به وزیر آموزش و پرورش فعلی در مورد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و جایگاه آن نوشتم و به نظر من بعد از انقلاب چه خواسته و چه ناخواسته، کانون کاری انجام نمی دهد و بدتر از آن اینکه، انجمن سینمای جوان نیز کار خود را به درستی انجام نمی دهد.
من فکر می کنم که به طور طبیعی فوتبالیست ها که از نظر فرهنگی اثری بر جامعه ندارند، لزوم وجودشان بیشتر حس می شود و تلاش هم می شود که از بچگی فوتبالیست تربیت شود تا به سن درآمد زایی برسد، اما چطور درباره موضوعات فرهنگی که اینقدر مهم است و باید از سنین پایین روی کودکان سرمایه‌گذاری کرد تا به نتیجه برسیم، اینقدر ساده می‌گذرند و جمهوری اسلامی ایران که تعداد زیادی ایدئولوگ دارد، هیچ کس در این زمینه توجهی ندارد. در این راستا، من در جشنواره فیلم فجر، این موضوع را با آقای ایل بیگی مطرح کردم و همچنین اعلام آمادگی کردم که می‌توانم منشأ حرکت سینمایی در انجمن باشم و امیدورام که همچون گذشته که یک فارغ التحصیل سینما در جوانی منشأ حرکتی مثبت در سینمای ایران شد و هنرمندان جوان را شناسایی کرد، ما نیز بتوانیم در آن دخیل باشیم.
توضیحاتی درباره فیلمی که شمقدری جلوی ساخت آن را گرفت
* آقای محسنی نسب لطفا در مورد فیلمی که قرار بود با موضوع 22 روز غزه، بسازید نیز توضیح دهید که چطور شد قصد کردید آن را بسازید و چه شد که از ساختن آن گذشتید؟
فیلمنامه «گزارش یک جنایت» با موضوع 22 روز غزه و موضوع جنگ رژیم صهیونیستی در غزه، را خودم نوشتم و قصد داشتم این فیلم را در دولت دهم بسازم. به این دلیل قصد کردم این فیلم را بسازم که همه فیلم‌هایی که درباره فضای فلسطین و جنبش‌های عربی ساخته شده است به جزء «بازمانده» ساخته سیف الله داد، فیلم‌های ضعیف، شعاری و خارج از قواعد ساخته شده‌اند. به این دلیل فیلمنامه 22 روز را نوشتم که تفکری چون تفکر آقای داد را احیا کنم.
به هر صورت نشد که این فیلمنامه را بسازم و اتفاقاتی افتاد که از آن صرفنظر کردم، اما الان هم اگر بخشی یا نهادی این موضوع مورد وثوقش باشد و احساس نیاز کند و ساخته شود، بسیار در این زمینه موثر خواهد بود.
* برگردیم به موضوع اصلی بحث که فیلم سینمایی «لامپ صد» و چگونگی پرداختن به موضوع طبقه متوسط جامعه در این فیلم است. لطفا در این مورد توضیح دهید.
وقتی در حال کار بر روی فیلم «شانه دوست» بودم، از سعید آقاخانی برای بازی دعوت کردم. سعید آقاخانی با علیرضا نجف زاده، دستیار من در آن فیلم صمیمی بود و وقتی به دفترم آمد، راجع به فیلمنامه «لامپ صد» صحبت می کرد و در آن زمان آقاخانی این فیلمنامه را در اختیار من گذاشت تا آن را بخوانم. همان زمان احساس کردم که چقدر آقاخانی نسبت به موضوع اعتیاد، حساس است تلاش می کرد که لامپ صد را بسازد. بعد از آن، من شانه دوست را ساختم، تمرکزم را بر روی ساخت «گزارش یک جنایت» با موضوع جنگ غزه گذاشتم که آن هم علیرغم شعارهایی که سازمان سینمایی طی 4 سال داده بود و حمایت هایی که قرار بود از این فیلم کند، ممکن نشد و شکست روحی سختی خوردم. اما بعد از آن به دنبال فیلمنامه ای با موضوع روز اجتماعی بودم که سعید آقاخانی باز به دفترم آمد و لامپ صد را آورد که طی سه سال فرصت ساخت آن را پیدا نکرده بود.
در شرایط جالبی قرار گرفتم، چراکه قصد داشتم خودم این فیلم را کارگردانی کنم و بودجه آن را فراهم کرده بودم، اما ناگهان با کارگردانی برخورد کردم که قصد دارد اولین فیلم سینمایی‌اش را بسازد و فیلمنامه ای که سه سال آن را در دست دارد. تصمیم گرفتم کمک کنم تا فیلم ساخته شود و فکر می کنم که تاثیر خودش را بر جامعه داشته باشد.
با ساختن «لامپ صد» سیگار را پس از 30 سال ترک کردم
* وزیر کشور طی جلسه ای با فیلمسازان و هنرمندان، بر موضوع فرهنگسازی در مورد مواد مخدر تاکید داشته است. آیا در جریان ساخت فیلم «لامپ صد» یا بعد از آن حمایتی از جانب وزارت کشور از شما شده است؟
هیچ گونه حمایتی از وزارت کشور برای ساخت لامپ صد از ما نشد و تنها ستاد مبارزه با مواد مخدر در طی برگزاری جشنواره، جایزه ویژه‌اش را به فیلم «لامپ صد» اعطا کرد. لامپ صد علیرغم اینکه یک فیلم کاملاً فرهنگی است، اما هیچ گونه اسپانسر دولتی ندارد و با سرمایه 100 درصد بخش خصوصی ساخته شده است و ما حتی وام هم نگرفتیم، ضمن اینکه با حضور ساره بیات و محسن تنابنده، می توانستم آن را به سمت یک فیلم کاملاً تجاری ببریم.
* بازخوردهای فیلم طی مدت اکران جشنواره فجر چگونه بود؟
آنچه که در بین مخاطب عام، خبرنگاران و دوستان دیدم، احساس کردم که فیلم خیلی اثرگذار بوده است و خیلی ها معتقد بودند که برای بسیاری از معتادان که ترک سخت است، تاثیراتی را بجا بگذارد. نکته جالب این است که چون اعتقاد دارم وقتی کسی حرفی می‌زند و باید اول خودش آن را انجام دهد، با ساخت «لامپ صد» سیگار کشیدنم را پس از 30 سال ترک کردم که این موضوع یکی از پیامدهای فیلم برای خودم بود.
* «لامپ صد» در اکران امسال جایی خواهد داشت؟
طبق قول علی سرتیپی که پخش فیلم را بر عهده دارد، قرار است که این فیلم یکی از گزینه های اکران عید فطر باشد و آقای سرتیپی اذعان کرده تلاش بر این است که فیلم هایی در اکران عید فطر قرار بگیرند که به هم قرابت داشته باشند و اگر شرایط به همین منوال باشد، «لامپ صد» نیز یکی از این گزینه هاست.
ادامه دارد..
گفت‌وگو: آزاده فضلی
نظر شما