حجت الاسلام محمد رضا احمدی طالشیان، مدیر فرهنگی اجتماعی دانشگاه علوم و معارف قرآن در گفتگو با خبرنگار معارف خبرگزاری شبستان گفت: موضوع ارتباط حضرت زهرا سلام الله علیها با قرآن رااز دو دیدگاه می توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. نخست مسئله فضایل آن حضرت در قرآن و دیگری بکارگیری آیات قرآنی توسط حضرت زهرا سلام الله علیها که البته با توجه به دوران کوتاه زندگی و حیات آن حضرت شاید تعداد مواردی از این دست که امروز به دست ما رسیده چندان نیست.
حجت الاسلام احمدی افزود: یکی از دلایلی که کمتر از آن حضرت حدیث یا روایتی برای ما نقل شده آنست که تا زمانی که پیامبر خدا صل الله علیه وآله حضور داشتند چندان نیازی نبود که زهرای مرضیه سلام الله علیها به سخنرانی و خطابه برای مردم بپردازند. اما در رابطه با فضایل حضرت زهرا علیهاسلام در قرآن باید گفت موارد متعددی از این موضوع در قرآن وجود دارد که به نظر می رسد برجسته ترین مورد، سوره کوثر است.
وی افزود: البته آیات دیگری نیز وجود دارد که درباره اهل بیت پیامبرصل الله علیه وآله نازل شده است و حضرت زهراسلام الله علیها نیز عضوی از اهل بیت(ع) هستند. اما برخی از آیات و سوره ها مختص حضرت زهرا سلام الله علیها هستند از جمله آیه 26 سوره اسراء که می فرماید: « وآت ذَا الْقُرْبَى حقَّهُ؛ حق خویشاوندان را به ایشان بده»!
حجت الاسلام احمدی در ادامه با اشاره به شان نزول این آیه تصریح کرد: بر اساس نظر مفسران شیعه، موضوع بخشش فدک از همین آیه نشات می گیرد. فدک قریه ای حاصلخیز بود که یهودیان خیبر در سال 7 هجری که پس از فتح خیبر با رسول خدا صل الله علیه وآله صلح کردند آن را طبق قرارداد صلح، به حضرت بخشیدند و فدک بدون جنگ و خونریزی جزء اموال خالصه پیامبر (ص) قرار گرفت. پس از نزول این آیه حضرت آن را به دخترش بخشید و این آیه اختصاص به بانوی عالمیان حضرت فاطمه (س) دارد.
برخی از تفکرات و فرهنگ جاهلیت هنوز در میان ما زنده است
مدیر فرهنگی اجتماعی دانشگاه علوم و معارف قرآن خاطرنشان کرد: سوره کوثر سوره ای مختص زهرای مرضیه(س)است. دررابطه باشان نزول این سوره نیز گفته اند وقتی رسول خدا(ص)یکی از فرزندان پسر خود بنام عبدالله را از دست دادند، مردم به ایشان طعنه می زدند که شما فرزند پسری ندارید. طبق نقل تاریخ روزی فردی بنام «عاص بن وائل» در کنار مسجدالحرام با رسول خدا(ص) صحبت می کرد پس از پایان گفتگو،اطرافیان از وی سوال کردند که با چه کسی صحبت می کردی؟ وی در پاسخ گفت با کسی که «ابتر» است!یعنی فرزند پسری داشت که او نیزاز دنیا رفت.
این کارشناس دینی با اشاره به برخی عقاید جاری در زمان پیامبر گرامی اسلام (ص) و ادامه آن تا امروز گفت: قریش بر اساس فرهنگ آن زمان که متاسفانه هنوز نیز در برخی مناطق کشور ما وجود دارد، ادامه حیات، تفکر وحضور شخص در بین مردم پس از مرگ او، را به داشتن فرزند پسر می دانست واگر کسی فرزند پسری نداشت او را مقطوع النسل برمی شمرد. همچنانکه در قول و عرف مشرکین «ابتر» خوانده می شد.اما وقتی این واقعه رخ داد خداوند سوره کوثر را نازل کرد.
وی در تبیین و توضیح مفهوم کوثر تصریح کرد:معنای واضح و آشکار سوره آن است که خداوند به پیامبر (ص) می فرماید ما به تو خیر کثیر عطا کردیم و کسی که تو را ابتر می داند و به تو طعنه می زند خود ابتر و مقطوع النسل است. در فرهنگ قرآنی «ابتر» یا صاحب کوثر هریک مفهومی خاص دارد.کسانی که به پیامبرخدا(ص) طعنه می زدند و لقب ابتر می دادند شاید خود، فرزندان پسر زیادی داشتند اما خدای متعال می فرماید: یا رسول الله او خود ابتر است.
منتی که خدا بر آخرین رسولش عطا کرد
حجت الاسلام احمدی افزود: این که قرآن این افراد را با وجود داشتن فرزندان پسر فراوان، «ابتر» می نامد گویای این واقعیت است که ادامه نسل،ادامه فکرو عقیده به داشتن فرزند پسر نیست. قرآن می فرماید ما به تو خیر کثیر دادیم که از طریق آن دین تو باقی می ماند. در آیه 164 سوره آل عمران آمده است که :« لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ ....» خداوند بر مردم منت گذاشت که پیامبری برای آنها ارسال کرد و مردم باید قدردان آن بوده و آن را نعمتی از جانب خدا بدانند بخصوص پیامبر اسلام(ص) را. مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر سوره کوثر درتفسیر المیزان می گوید در این سوره منتی است بر رسول خدا (ص)که ما بر تو کوثر دادیم. یعنی وقتی پیامبر(ص) برای مردم منتی بزرگ است باید دانست حضرت زهرا (س) چه شخصیت بزرگی است که منتی است برای پیامبر اسلام!؟ امااین که کوثر چیست ؟ و مراد از این خیر کثیر چیست؟ شخص علامه درالمیزان 14 قول را نقل می کنند و می فرمایند 26 قول و دیدگاه در این مورد وجود دارد. اما در بیان نظر خود می فرمایند کلمه ابتر در پایان آیه گویای این معناست که «کوثر» کثرت نسل و ذریه را بیان می کند.
وی تصریح کرد: امروز نیز نیز با کمی دقت و توجه می توان دریافت که به غیراز سادات که از نسل پیامبر (ص)هستند و ما به انها احترام می گذاریم امامزادگانی که در ایران یا کشورهای منطقه مانند عراق و ...حضور دارند نیز، همه از فرزندان پیامبر (ص)و نسل ایشان هستند. وقتی خدای متعال می فرماید «به تو خیر کثیر عطا کردیم» و تفسیر علامه نیز این است که منظور از خیر کثیر، کثرت نسل و ذریه و فرزندان و نوادگان است، عینیت یافتن این موضوع را امروز می توان دید که پس از رحلت پیامبر(ص) فرزندان و نوادگان پیامبر(ص) از جانب دختر ایشان هستند.
مدیر فرهنگی اجتماعی دانشگاه علوم و معارف قرآن در اداوه با بیان این نکته که آیات زیادی در قران وجود دارد که در تفسیرهای روایی ما، از این آیات تعبیر به حضرت زهرا(س)شده است از جمله در سوره نور که می فرماید: «مثله کمشکاه...» درروایات ما از حضرت زهرا(س) به عنوان مفهوم مشکوه تعبیر کرده اند.
حجت اسلام احمدی خاطرنشان کرد: این صریح آیه مبارک قرآن است که « لا یمسه الا المطهرون ...» یعنی جز انسان های پاک آن را لمس نمی کنند اما طهارت گاه طهارت و پاکیزگی ظاهری است و گاه طهارت باطنی. طهارت ظاهری که مشخص است یعنی کسی که غسل و وضو ندارد نمی تواند قرآن را لمس کند. اما در طهارت باطنی منظور از دست زدن به قرآن یعنی رسیدن به معارف و معانی و مفاهیم قرآن حال چه کسی می تواند به آن دست پیدا کند؟
وی افزود: با توجه به این بیان بلند که قرآن را بطنی است و هر بطن آن را نیز بطنی دیگر تا هفتاد بطن... جای این سوال مهم است که چه کسی به این بطن می رسد جز مطهرون؟ و در جای دیگر قرآن نیز، مصداق «مطهرون» را برای مردم جامعه مشخص می کند یعنی در آیه تطهیر «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» [احزاب/33] که در شان اهل بیت نازل شده و حضرت زهرا(س) نیز یکی از اهل بیت است.
تفسیر و تحلیلی کاملا اشتباه و انحرافی از اهل بیت(ع) و حضر ت زهرا(س)
این کارشناس دینی در رابطه با بکارگیری آیات قرآن توسط حضرت زهرا(س) در مقاطع مختلف زندگی یادآور شد: رابطه بین حضرت زهرا(س) والبته همه ائمه بخصوص این بانوی گرامی با قرآن، یک رابطه وثیق، عمیق وجدایی ناپذیراست. شکی نیست وقتی پیامبر(ص) می فرمایند: «انی تارک فیکم الثقلین...» یک معنای این سخن آنست که این دو ثقل باهم یگانه اند. به عبارت دیگر ما ضمن این که باید هر دو را داشته باشیم در عین حال نباید تصور کرد که اهل بیت(ع) و قرآن دو چیزجدای از هم هستند. یعنی شما نمی توانید حضرت زهرا(س) را بدون قرآن تصور کنید.از سوی دیگرقرآن را نیز بدون اهل بیت(ع) نمی توان تصور کرد چرا که ائمه حاملان قرآن ومفسران و مبینان قرآن و کاشفان آیات غامض و پیچیده قرآن هستند و قرآن را برای مردم تبیین و تفسیر می کنند. بنابراین تصور جدایی بین این دو یا نوع نگاه متعارف ما درباره قرآن و تعمیم دادن آن به اهل بیت(ع)، ظلم بزرگی به آنهاست.
وی افزود: ما معمولا چند شب یکبار و برخی هرشب قرآن را باترجمه وتفسیر می خوانند. امااین که تصور کنیم اهل بیت(ع) نیز با باز کردن قرآن و تلاوت آن و قرائت آیات با قرآن رابطه برقرار می کردند، یک تفسیر و تحلیل کاملا اشتباه و انحرافی از اهل بیت(ع) و حضر ت زهرا(س)است.
حجت الاسلام احمدی تصریح کرد: رابطه حضرت زهرا(س) با قرآن برای زمانی نیست که حضرت بخواهند قرآن را باز کرده و بخوانند یا زمانی نیست که حضرت چندآیه از آن را بر زبان می آورند بلکه تمام زندگی و سراسر وجود حضرت و همچنین سایراهل بیت(ع) همگام و همراه با قرآن است. اصولا نمی توان موردی را یافت که حضرت زهرا(س) کلامی فرموده یا عملی انجام داده باشند که آن عمل مطابق با قرآن نباشد.
استناد حضرت در خطبه فدکیه به آیات قرآن
ماانسان های معمولی ممکن است فکر کنیم که آیا این عمل من خواست قرآن نیز می باشد یا نه؟اما درباره اهل بیت(ع) و حضرت زهرا(س) که جانشان آمیخته با قرآن و سراسر وجود آنها همگام و عجین با قرآن است نمی توان تصور کرد که آنها نیز فکر می کنند که آیااین کار قرانی است . این تحلیلی اشتباه وغلط است.
معاون فرهنگی دانشگاه علوم قرآن خاطرنشان کرد: حضرت برخی مواقع و برای مواجهه با مردم بخصوص پس از رحلت پیامبر(ص)درخطبه فدکیه و خطبه ای که در حضور زنان مدینه ایراد کردند به آیات قرآن استناد می کنند. قرآن در سوره مائده آیه 144 می فرماید «الهی انزل علینا مائده من السماء..» حضرت نیز روزی در منزل خود این آیه را تلاوت کرده و سپس فرمودند « کماانزلتها علی بنی اسراییل اکلو منها و کفروا بها اللهم انزلها علینا فانا بها مومنون» خدایا مائده آسمانی برما بفرست آنچنان که بر بنی اسراییل فرستادی و از آن خوردند و ناسپاسی کردو کفر ورزیدند اما ما بدان شکر می کنیم و ناسپاسی نمی کنیم و ناگهان غذایی بهشتی بر خانه حضرت نازل شد. وقتی پیامبر(ص) وارد خانه شدند حضرت این مائده آسمانی را نزد پدر آورد. رسول خدا(ص) سوال کردند دخترم این غذار را از کجا آوردی؟ حضرت فرمودند: «هو من عند الله،ان الله یرزق من یشاء بغیر حساب»
وی افزود: هدف ما از نقل این مطالب نقل داستان نیست هرچند از این قبیل داستان ها دز زندگی حضرت بسیار است اما مهم این نوع تکلم حضرت و استفاده ایشان از آیات قرآن است. ایشان در خطبه فدکیه نیز در چند جااز آیات قرآن استفاده می کنند. در جایی خطاب به مردم فرمودند: حال که پیامبر از دنیا رفت آیا شما نیز ایمان خود را ترک می کنید که این سخن حضرت به آیه شریفه 144 آل عمران اشاره دارد که فرمود: َمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى ...» همچنین هنگامی که در خلال خطبه مردم را به تقوا سفارش می کنند آیه 102 آل عمران «اتقو الله حق تقاته...» را تلاوت می کنند.
پایان پیام/
نظر شما