به گزارش خبرگزاری شبستان از زنجان، گنبد سلطانیه پس از «سانتاماریا» کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد «ایاصوفیا» استانبول سومین بنای عظیم تاریخی در جهان است که در محدوده 35 کیلومتری شرق زنجان واقع شده است.
این بنای عظیم تاریخی نخستین بنای آجری جهان و باشکوه‌ترین بنای اسلامی است که در دوران سلطان‌محمد خدابنده در مدت 9 سال ساخته شده است، این بنای تاریخی دارای 5/48 متر ارتفاع و دارای هشت ایوان مرتفع و نزدیک به 50 اتاق و حجره است.
در سال 710 هجری قمری کار ساختمانی شهر سلطانیه پایان یافت و این شهر پس از تبریز، بزرگترین شهر امپراطوری ایلخانی است.
ثبت این گنبد از سوی سازمان یونسکو به عنوان شاهکار معماری اسلامی و ایرانی، به مثابه نگینی درخشان بر این گنبد خشتی است، به همین سبب سال هاست پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.
گفته می‌شود در ساخت گنبد بزرگ شهر فلورانس از این گنبد الگوبرداری شده است، خود گنبد از کاشی‌های فیروزهای رنگ پوشیده و سقف داخل اطاق های بالا با گچ‌بری‌های و آجرهای رنگارنگ تزیین یافته است.
در حاشیه طاق ها آیات قرآنی و اسما الله با خط جلی نوشته شده است و حکاکی‌هایی در آجرهای دیوارها و سقف‌های رنگین بنا نیز دیده می‌شود.
گنبد سلطانیه که قرن‌هاست پابرجا و استوار، یکتا و بی‌رقیب در وسط جلگه خودنمایی می‌کند و یادگاری است از شهری که روزگاری، قلب امپراتوری ایلخانان مغول بوده است.
گفته می شود در حدود سال 709 هجری زمانی که کارِ ساختمان گنبد رو به اتمام بود، سلطان محمد خدابنده سفری به عراق کرد و تربت پاک حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) را در نجف و کربلا زیارت کرد.
بنا به قولی بر اثر تشویق و ترغیب علما و روحانیان بزرگ شیعه که در آن زمان در دستگاه حکومتی صاحب منزلتی بودند، اولجایتو مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی پذیرفت.
بی شک این گنبد یک اثرِ منحصر به فرد و شاهکار هنرِ معماری است و در مقایسه با آثار مشابه، نقطه اوج موفقیت معماری را نشان می‌دهد.
از نظر معماری، این مقبره تقلید از هیچ بنایی نیست بلکه اختراعی است برای ساختن بنایی به این بزرگی مرکب از برج هشت گوش و گنبد مکعب، این بنای تاریخی دارای سه درِ ورودی بزرگ بوده است که امروز درِ ورودی اصلی آن بسته شده است.
بنا دارای هشت پلکان مارپیچی و یا حلزونی است که در بین جرزها جای گرفته و به طبقات بالا و ایوان‌ها راه دارند، بر فراز چهار ایوان اصلی و بزرگ، چهار پنجرة بزرگ قرار دارد که روشنایی داخل بنا را تأمین می‌کنند و همچنین از این پنجره‌ها جهت تشخیص زمان نیز استفاده می‌شده است.
با ملاحظه دقیق این بنای عظیم به نظر می‌رسد که علاوه بر محل آرامگاه اصلی که شامل ساختمان مرکزی گنبد است و به نام تربت خانه شهرت دارد، بناهای دیگری در جنب آرامگاه ساخته شده بوده است.
این گنبد عظیم که یکی از بزرگترین گنبدهای تاریخی اسلام است، چندین بار مرمت شده است (در زمان صفویه و قاجاریه) و در حال حاضر هم تعمیرات اساسی آن ادامه دارد.
سلطانیه بزرگِ دیروز و شهری که روزی قلب حکومت مغول در آنجا می‌زد و فرامین آنها از آنجا صادر می‌شد، قدرت و عظمت و شکوهی داشت که امروز از آن فقط گنبد فیروزهای رنگ سلطانیه، آرام و استوار در آن دشتِ گسترده به یادگار نشسته است.
گنبد سلطانیه زنجان امروز به عنوان یکی از پایلوت های استان زنجان در جذب گردشگری تعیین شده است و برنامه های مهمی برای حضور گردشگران در ایام نوروز در این مکان تاریخی اجرا خواهد شد.
پایان پیام/
نظر شما