موضوعات مذاکرات وین چه بود؟/چالش برسرمباحث نظامی درگفتگوی هسته ای

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، 29 بهمن 92 روز آغاز گام ابتدایی در مذاکرات نهایی بین ایران و گروه 1+5 بر سرمسائل هسته ای بود.

بنابراین گزارش این دور از مذاکرات که گفته می شد برای طراحی چارچوب گفتگوها در مرحله نهایی برگزار شده سه روز به طول انجامید.

براساس این گزارش، نخستین دیدار ضیافت شام وزیر امور خارجه کشورمان با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود. نشست مقدماتی ایران و 1+5 سه شنبه ساعت 11:15 دقیقه به وقت وین با ریاست محمد جواد ظریف و کاترین اشتون آغاز شد و بعد از 40 دقیقه پایان یافت.

درست بعد از پایان دور نخست بود که هیئت ایرانی با حضور ظریف وارد رایزنی دوجانبه با هیئت چینی شد. البته گفت وگوهای دوجانبه ایران و روسیه به سرپرستی سرگی ریابکوف، صبح سه‌شنبه انجام شده بود. دیدار بعدی هیئت ایرانی به ریاست سید عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین الملل وزارت خارجه با سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه بود و در نهایت نمایندگان کشورمان با هیئت آمریکایی به ریاست وندی شرمن، وارد مذاکره و گفت وگوی دوجانبه شدند که این گفت‌وگوها 80 دقیقه به طول انجامید. یک مقام وزارت خارجه آمریکا دیدار دوجانبه هیئت‌های ایرانی و آمریکایی در وین را «سازنده» توصیف کرد و گفت، مذاکرات دو طرف بر نحوه پیشبرد مذاکرات جامع متمرکز بوده است.

بعد از پایان دیدارهای دوجانبه، بار دیگر نمایندگان ایران و 1+5 به سرپرستی عباس عراقچی و هلگا اشمید، معاون اشتون دور دوم مذاکرات را برگزار کردند. البته مذاکرات دیروز صرفا محدود به طرف های درگیر در مسئله هسته ای ایران نبود و محمد جواد ظریف با سباستین کورس، همتای اتریشی خود بر سر میز صبحانه به گفت وگو نشست. بعد از این صبحانه کاری نیز ظریف راهی مقر ریاست جمهوری اتریش شد و با هانس فیشر دیدار کرد. یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی از دیگر مقاماتی بود که ظریف پیش از شروع دور نخست گفت‌وگوها با او دیدار کرد.

صبح روز دوم مذاکرات هم به منوال روز نخست گذشت. صبح چهارشنبه نیز همه رسانه‌ها صرفا از کلیات محتوای نشست مطلع بودند و هیچکس از چند و چون و محتوای مباحث مطرح شده اطلاعی نداشت و هر چه بود گمانه هایی بود که روزهای قبل روی خط خبری رسانه‌ها قرار گرفته بود.

در این روز مذاکرات با نیم ساعت تاخیر راس ساعت 10:30 دقیقه به وقت وین آغاز شد. علت تاخیر نیز جلسه داخلی اعضا 1+5 بود. در این دیدار نیز ریاست بر عهده سید عباس عراقچی و هلگا اشمید و درباره مسائل کارشناسی بود که 2 ساعت به طول انجامید. در دقایق پایانی این دور از مذاکرات بود که مایکل مان، سخنگوی اشتون کنفرانس خبری دیگری برگزار کرد تا به قول خود خبرنگاران را از روند گفت وگوها مطلع سازد اما او نیز مطلب جدیدی برای گفتن نداشت و صرفا بر دشواری مسیر پیش رو و نیز مفید و سازنده بودن مذاکرات تاکید کرد.

بعد از نشست صبح چهارشنبه ظریف و اشتون ساعت 2 بعد از ظهر به وقت وین با یکدیگر دیدار کردند. در همان روز مذاکراتی هم در سطح کارشناسی با حضور حمید بعیدی نژاد و استفان کلمنت برگزار شد. ساعت 10 شب نیز بار دیگر ظریف و اشتون دیدار دیگری با یکدیگر داشتند.

صبح پنجشنبه نیز آخرین دور مذاکرات میان 1+5 با ایران به ریاست وزیر امور خارجه کشورمان و مسئول کمیته سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقر سازمان ملل برگزار شد.

ذاکرات سه روزه وین با توافق بر چارچوب ادامه مذاکرات پایان یافت و قرار شد طی چهار ماه آینده هر یک ماه یک بار مذاکراتی در سطح ظریف و اشتون برگزار شود تا بحث ها به صورت مقدماتی دنبال شود. نشست بعدی نیز به 17 مارس (26 اسفند) موکول شد.

چالش مباحث نظامی در مذاکرات هسته ای

علی رغم این که ایران و طرف غربی در دور اول مذاکرات با یکدیگر به توافق بر سر مسائل هسته ای رسیدند، گروه 1+5 از ایران درخواست داشت که در دور نهایی این گفتگوها مباحثی نظامی نیز به موضوعات سر میز اضافه شود.

یکی از مباحث مورد نظر گروه غربی بحث بر سر موشک های بالستیک ایرانی بود که تیم مذاکره کننده کشورمان با قاطعیت اعلام کرد تنها بر سر مباحث هسته ای در این مذاکرات گفتگو خواهد شد.

در همین زمینه اما مباحثی که مورد گفتگو قرار گرفته به گمانه برخی رسانه های به شرح زیر است:

1- نخستین نکته ای که در این چارچوب معین و بر سر آن توافق شده «موضوعاتی» است که دو طرف می خواهند و پذیرفته اند که به منظور رسیدن به یک توافق نهایی درباره آنها بحث کرده و به آنها رسیدگی کنند. دیپلمات ها می گویند این گامی بسیار مهم است چرا که پیش از آغاز مذاکرات، یکی از اختلافات مهم دو طرف این بود که نگاه یکسانی به موضوعاتی که باید مورد بحث قرار گیرد نداشتند. به عنوان نمونه ایران مسئله برنامه موشک های بالستیک را خارج از دستور مذاکرات می دانست اما غربی ها تاکید داشتند باید به این مسئله رسیدگی شود. منابعی که «ایران هسته ای» با آنها گفت وگو کرده می گویند این مسائل اکنون تا حدود زیادی حل شده اما به دلیل محرمانه ماندن چارچوب مورد توافق نمی دانیم کدام طرف موضع خود را تعدیل کرده است.

2- دومین مسئله ای که چارچوب توافق شده آن را روشن می کند «ما به ازا» هاست. در واقع این چارچوب علاوه بر اینکه روشن می کند چه موضوعاتی روی میز است، این را هم معلوم می کند که هر موضوع مربوط به ایران ما به ازای کدام موضوع مربوط به 1+5 است و یک بده بستان چگونه می تواند رخ بدهد.

3- سومین مسئله ای که در این چارچوب مشخص شده چارچوب زمانی اقدامات است. هم ایران و 1+5 تایید کرده اند که زمان بندی کلی چارچوب توافق شده 4 ماه است. دیپلمات ها در تهران به «ایران هسته ای» گفتند پیشنهاد زمان بندی 4 ماهه از سوی ایران بوده است. حدس زده می شود دو طرف تلاش خواهند کرد دیدارهای کارشناسی و فنی بدون محدودیت و هر چند جلسه که لازم باشد ولی دیدارهای سیاسی هر ماه یک بار برگزار شود. با این حال، غربی ها گفته اند از آنجا که عقیده دارند در ماه آخر بحث ها بسیار فشرده خواهد شد، ماه آخر را به طور کامل باز گذاشته اند تا هر چند ملاقات که لازم بود انجام شود.

4- چهارمین مسئله ای که در این چارچوب مورد توافق واقع شده نحوه اولویت بندی مسائل و موضوعات است. منابع مطلع به «ایران هسته ای» گفتند مقصود از اولویت بندی این است که به کدام مسائل زودتر و فوری تر و به کدامیک از آنها دیرتر پرداخته شود.
پایان پیام/