به گزارش خبرگزاری شبستان، محزون ،مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور، گفت: بنا بر فرموده مقام معظم رهبری که باید آمار را پایه و اساس برنامه ریزی های جمعیتی قرار داد عواملی که در کاهش جمعیت موثر بوده را طبق آمار بررسی نمودند و با تکیه بر منابع طبیعی و ظرفیت کمی و کیفی (طبق آمار) ظرفیت کشور را در افزایش جمعیت بررسی نمودند.
در ابتدا ایشان انواع رویکردهای جمعیتی را بیان داشتند. در این بین 4 نوع رویکرد وجود دارد 1- موافقان افزایش جمعیت 2- مخالفان افزایش جمعیت 3- طرفداران جمعیت ثابت 4- طرفداران جمعیت متناسب و در نهایت نظریه اسلام و سایر ادیان که مطابق با افزایش جمعیت هستند..
برای افرایش جمعیت احادیث فراوانی وجود دارد از جمله پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: «تناکحوا تناسلوا تکثروا، فإنی اباهی بکم الامم یوم القیامة و لو بالسقط»؛ یعنی (ای مردان و زنان) با همدیگر ازدواج کنید و دارای نسل گردید و زیاد شوید، به راستی که من مباهات می‌کنم به واسطة شما در مقابل امت‌های دیگر در روز قیامت، ولو با بچه سقط شده و امام صادق - علیه السلام- به نقل از پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «اکثروا الولد فانی اکاثر بکم الامم غدا » فرزند زیاد بیاورید زیرا من فردا توسط شما تفاخر به زیادی در میان امتها می کنم.
حضرت امام خمینی در پاسخ به این سوال که ایران اسلامی پذیرای چه جمعیتی می تواند باشد تصریح کردند: «مملکت ایران 35 میلیون حالا می گویند جمعیت دارد. وسعتش آنقدر است که برای صد و پنجاه میلیون تا دویست میلیون جمعیت کافی است، یعنی اگر دویست میلیون جمعیت داشته باشد، در ایران به رفاه زندگی می کنند».
و مقام معظم رهبری در دیدار با دست اندرکاران برگزاری همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه بیان داشتند: مساله جمعیّت که به جد هم مورد بحث و اختلاف نظر در جامعه است، مساله بسیار مهمّى است. بلاشک از نظر سیاست کلّى کشور، کشور باید برود به سمت افزایش جمعیّت؛ البتّه به‌نحو معقول و معتدل. همه اشکالات و ایرادهایى که وارد می‌شود – که بعضى از اشکالاتى را هم که مطرح می کنند ما دیده‌ایم – قابل برطرف شدن و قابل پاسخ دادن است.
مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی ، جایگاه جهانی ایران از لحاظ جمعیت را بررسی کردند و گفتند: جمعیت جهان حدود 7 میلیارد نفر است که آمار جمعیت کشور تا پایان شهریور ماه 92 بیش از 77 میلیون نفر می باشد که نرخ جمعیت حدود 1/3 درصد و رتبه هجدهم در جهان و دهم در آسیا را داریم. ترکیب جمعیت ایران در مورد کودکان و نوجوانان زیر 15 سال 23/4 درصد، معادل 17/5میلیون نفر و جوانان 15 تا 29 سال 31/5 درصد، معادل 23/7 میلیون نفر و میانسال 30 تا 64 سال 39/3 درصد، معادل 29/5 میلیون نفر و سالمندان 65 سال به بالا5/7 درصد، معادل 4/2 میلیون نفر می باشد. سهم عمده جمعیت جوانان در معرض اشتغال، ازدواج و متقاضی مسکن 20 تا 34 سال 32 درصد یعنی حدود یک سوم جمعیت و سهم جمعیت مولد یا بالقوه فعال از نظر اقتصادی 15 تا 64 سال 71 درصد یعنی بیش از دو سوم جمعیت که بالاترین سهم در گذار جمعیتی کشور یعنی یک فرصت طلایی یا پنجره جمعیتی برای کشور را تشکیل می دهند.
محزون بیان داشت که با بالا رفتن سطح تحصیل همسران، تعداد فرزندان کاهش می یابد درصد خانوارها بر اساس تعداد فرزند بر حسب سطوح استاندارد بین المللی تحصیل همسر حاکی از آنست که تک فرزندی در سطح دکترا 27/9 درصد را و میزان تحصیل سرپرست نیز آمار 9/21درصد را نشان می دهد. همچنین درصد خانوارها بر اساس تعداد فرزند بر حسب قشر شغلی – اجتماعی سرپرست خانوار نیز مورد بررسی قرار گرفته که یک فرزندی در اقشار کارگری و پایین را 21/4درصد و در اقشار متوسط سنتی 14/3 درصد و در اقشار متوسط جدید 23/0درصد و در اقشار بالا 17/6درصد را نشان می دهد.
مدیر کل آمار و اطلاعات وضعیت فعلی ثبت موالید در کشور را نیز بالغ بر 1 میلیون و 400 هزار ولادت در سال در کل کشور بیان کرده و استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان و گلستان را دارای بیشترین میزان ثبت ولادت و استان گیلان و مازندران و مرکزی را دارای کمترین میزان ثبت ولادت به نسبت سهم جمعیت بیان داشتند. همچنین ثبت فوت در کشور را بالغ بر 450 هزار فوت در سال در کل کشور بیان کرده و استان سیستان و بلوچستان و آذربایجان شرقی و گیلان را دارای بیشترین میزان ثبت فوت و استان البرز و کرمان و هرمزگان را دارای کمترین میزان ثبت فوت به نسبت سهم جمعیت بیان داشتند.
با توجه به تحولات شاخص های جمعیتی در جهان، آسیا و ایران در سال 2010م. ایران در شاخص نرخ رشد جمعیت در منطقه رتبه 23 و در شاخص نرخ جانشینی رتبه 25 و در شاخص باروری رتبه 25 و در شاخص جمعیت در منطقه رتبه 3 را داشته لذا بعد از پاکستان و مصر قرار دارد.
محزون نیز مروری بر نقش سیاستهای جمعیتی ملی در بوجود آمدن چالشهای جمعیتی کشور داشت و سابقه برنامه های تنظیم خانواده را مورد بررسی قرار دادند:
* اواخر سال 45 بنا بر نظر کارشناسان شورای جمعیتی مستقر در آمریکا سه سازمان در ایران تشکیل و فعال گردیدند، سازمان شورای عالی بهداشت و تنظیم خانواده، ستاد عالی هماهنگی با دستگاههای دولتی و معاونت جدیدی تحت عنوان معاونت جمعیت و تنظیم خانواده در وزارت بهداری که با فعالیت این سازمانها رشد جمعیت در دهه 35 – 45 که حدود 3/1درصد بود در دهه 45 – 55 به میزان 2/7درصد رسید.
* با شروع تحولات ناشی از انقلاب اسلامی برنامه های تنظیم خانواده متوقف شد و میزان جمعیت در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی از 2/7درصد به 3/9 درصد در سال 65 رسید. البته افزایش جمعیت در دهه اول پس از انقلاب پنج دلیل عمده داشت 1- کاهش میزان مرگ و میر بخصوص در کودکان و افزایش موالید 2- گسترش مراقبتهای بهداشتی – درمانی اولیه در روستاها و نقاط محروم 3- تشویق خانواده ها به داشتن فرزند زیاد و نگرش خاص اعتقادی و سیاسی تنظیم خانواده در کشور که موجب افزایش 0/6% جمعیت شد 4- عدم حضور جدی فعالیت های تنظیم خانواده در کنار دیگر مراقبتهای بهداشتی – درمانی و کم رنگ شدن فعالیتهای تنظیم خانواده در مراکز مختلف 5- مهاجرت گسترده به ایران 7% رشد جمعیت
* سال 70 تشکیل اداره کل جمعیت و تنظیم خانواده براساس مصوبه هیئت دولت با هدف آموزش، تبلیغات رسانه ای، ارائه خدمات رایگان و انجام پژوهشها با دو برابر شدن بودجه تنظیم خانواده در سال 70 – 71
* سال 73 از سر گیری فعالیت انجمن تنظیم خانواده در ایران
مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی، نقش سیاستهای جمعیتی بین المللی را در بوجود آوردن چالشهای جمعیتی در کشور بسیار حائز اهمیت دانست و سازمان های فعال را کنفرانس بین المللی جمعیت و توسعه، بانک جهانی، صندوق کودکان سازمان ملل متحد، نهاد زنان سازمان ملل، ایدز و کنترل موالید، فعالیت کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، صندوق جمعیت در ایران، سازمان بهداشت جهانی دانستند.
آقای محزون در رابطه با راهبردهای افزایش نرخ باروری در سایر کشورها بیان داشتند، این کشورها در حیطه اقتصادی، با مراقبت از کودکان و سیاستهای مرخصی مادر و پدر و تخفیف شهریه مهد کودک و در حیطه بیولوژیک با سوبسید درمان ناباروری و توسعه بیوتکنولوژی و در حیطه اجتماعی درصدد رفع موانع برآمدند.
محزون در ادامه اظهار کرد: منابع و امکانات مختلف کشور نظیر زمین های قابل کشت، حاصلخیزی خاک، میزان بارندگی، معادن و ذخایر زیرزمینی و میزان توسعه صنعتی و تکنولوزیک می توان ظرفیت و توان جمعیتی هر کشور را مشخص کرد که در حال حاضر تراکم حسابی جمعیت ایران برابر 43 نفر در هر کیلومتر مربع می باشد و تراکم بیولوژیک (تراکم زیستی) در ایران حدود 4 نفر در هر هکتار اراضی قابل کشت می باشد که با توجه به چالشهای جمعیتی یعنی کاهش حجم و رشد جمعیت ملی، کاهش باروری و قدرت تجدید نسل، افزایش میانه سنی و سالمندی جمعیت و کاهش جمعیت در سن کار و چالشهای اجتماعی – فرهنگی یعنی بحران ساختاری خانواده، اختلال در حمایتهای بین نسلی، شکافهای نسلی بر اثر بهم خوردن توازن جمعیت نسلها، کاهش تدریجی سرمایه اجتماعی و جمع شدن چترهای حمایتی خانواده از سالمندان و چالشهای سیاسی و چالشهای اقتصادی ، حال با توجه به ظرفیت جمعیتی کشور وچالشهای پیش رو، تحدید موالید به نفع کیست؟
وی در پایان تصریح کرد: امید است الگوهای صحیح سبک زندگی با بهره گیری از رهنمودهای دینی و فرهنگ اصیل ملی، موجب شکل گیری خانواده ها به شکل صحیح و تولید نسل صالح گردیده و از فروپاشی زندگی های مشترک در اثر طلاق و سایر پدیده های نامطلوب نوظهور پیشگیری نماید.
پایان پیام/
نظر شما