به گزارش خبرگزاری شبستان انقلاب اسلامی ایران از جهات مختلفی قابل بررسی و تحلیل است و هر روز افق تازه ای از این رخداد بی نظیر تاریخی به روی جهانیان گشوده می شود؛ در خصوص تفاوت انقلاب اسلامی ایران با دیگر انقلاب ها و جنبش های اسلامی و غیر اسلامی با حجت الاسلام غلامرضا بهروزی لک، عضو هیئت علمی گروه سیاسی دانشگاه باقر العلوم (ع) گفتگویی انجام داده ایم؛ صحبت های ما با مولف کتاب "جهانی شدن و اسلام سیاسی در اسلام" را می خوانید:
انقلاب اسلامی ایران به لحاظ مبانی نظری چه تفاوتی با دیگر انقلاب های دوره معاصر دارد؟
انقلاب ها دارای ارکانی هستند که آن ارکان و اصول ایدئولوژی است که بر اساس آن صورت می گیرد. انقلاب ها داعیه دار تغییر وضعیت موجود به وضعیت مطلوب بر اساس ایدئولوژی های خود هستند و هر انقلابی ضمن نارضایتی از وضعیت موجود، درصدد ایجاد وضعیت مطلوب است.
انقلاب اسلامی ایران از لحاظ ایدئولوژی نسبت به انقلاب های پیشین امری جدید و بی سابقه بوده است؛ ایدئولوژی انقلاب های معاصر جهان مانند انقلاب فرانسه، روسیه و دیگر کشورها، ایدئولوژی آن یا ناسیونالیست بوده یا لیبرالیست و مبتنی بر نظام های مدرن بوده و به هر حال داعیه و خواسته های آنها بر پایه مسائل اومانیستی و سکولاری بوده است. لذا از این جهت انقلاب اسلامی تفاوت جدی با این نوع انقلاب های اومانیستی دارد. انقلاب اسلامی ایران به نوعی ایده و هدف خود را بر اساس خدامحوری قرار داده و این موضوع در تقابل با انسان محوری که در انقلاب های غربی دیده می شود. البته انسان هم در این ایده خدامحوری در کانون خلقت قرار دارد اما تسلیم خواست و رضای خالق است به همین جهت انقلاب اسلامی دارای شاخصه ای برجسته است و آن آوردن دین به زندگی اجتماعی مردم است. لذا میشل فوکو نظریه پرداز پست مدرنیزم و فیلسوف فرانسوی، از انقلاب اسلامی به دمیده شدن روح به دنیای بی روح و مادی یاد می کند.
این تفاوت ها بیشتر در چه مواضعی خود را نمایان ساخته و به عبارت دیگر تاثیر این تفاوت های بنیادین را در کدام خروجی ها به طور ملموس می توان دید؟
مهمترین تاثیر و تجلی این حکومت دینی در ساختار سیاسی رهبری دینی، قدرت و قوانین آن است. انقلاب اسلامی تلاش کرده تا ایدئولوژی خود را در ساحت سیاسی و ماهیت قوانین خود نشان دهد. نظریه ولایت فقیه مهم ترین شاخصه انقلاب است که بر اساس شریعت الهی تعریف شده است. در واقع این محوریت شریعت الهی است که باعث شده فقیه هم در راس حکومت دینی قرار گیرد و "ولی فقیه" در حقیقت کارشناس قوانین الهی است.
چرا موج انقلاب اسلامی ایران در دنیا فراگیر شد اما این اتفاق درباره انقلاب های دیگر رخ نداد؟
چند مساله این موجب وقوع این موضوع شده است؛ نخست آن که بی بدیل و بدیع بودن و تازه بودن رویکرد انقلاب اسلامی آن را از سایر انقلاب ها متمایز کرد. انقلاب های دیگر دنیا رکود دارند و حرکت جدیدی محسوب نمی شدند. دوم احیای تمدن اسلامی؛ ما می دانیم در طول چند قرن گذشته، تمدن غربی تمدن اسلامی را به چالش کشانده و تمدن اسلامی را با ضعف و انحطاط روبه رو کرده بود اما بعد از چند قرن جهان اسلام در آستانه اصلاح و بازسازی قرار گرفت و به همین دلیل است انقلاب اسلامی این زمنیه را فعال تر کرد و جرقه احیا را زنده کرد و به همین جهت موج انقلاب اسلامی در جهان اسلام بسیار کوینده بود البته این انقلاب در دیگر نقاط دنیا و کشورهای غیراسلامی نیز مانند آمریکا لاتین نفوذ داشته است. این نفوذ به همان دلیل استکبارستیزی و طرفداری از محرومان و مستضعفان است. البته پیام اصلی انقلاب اسلامی ایران این موضوع نیست اما این ویژگی بر آن مناطق نیز تاثیر گذاشته است.
ساختار نظام فکری این کشورها در واقع بر اساس نظام فکری و دینی اهل سنت بوده و در حقیقت جامعه اهل تسنن در مقایسه با جامعه شیعه بر محور رهبری دینی استوار نیست و به این دلیل که رهبری دینی نقش کلیدی را در میان آنها ندارد، عملا انسجام این حرکت ها با چالش جدی رو به رو شده است. اما به رغم شکست های که در کشورهای سنی مذهب می بینیم هنوز برخی قیام ها و انقلاب ها همچون قیام بحرین به رغم سرکوبی شدید، ادامه دارد و این مطلبی بوده است که سیدجمال الدین اسد آبادی در تفکر احیای دینی خود مد نظر قرار داده بود. به تعبیر شهید مطهری، سید جمال در میان اهل سنت به سراغ مردم می رفت و در جامعه شیعی به سراغ علما؛ چرا که علما در جامعه شیعه نقش مهمی را داشتند که به این به مرجعیت دینی و تفکر شیعی باز می گردد.
پایان پیام/
نظر شما