به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، مجله علوم انسانی «زاویه» کاری از گروه معارف و اندیشه دینی شبکه چهار سیما، به تهیه کنندگی مهدی خداوردیان، چهارشنبه‌‌شب،9 بهمن‌ماه با موضوع «انقلاب اسلامی سنتی یا مدرنیته»با حضور حجج‌الاسلام محمود شفیعی،عضو هیات علمی دانشگاه مفید و مهدی ابوطالبی، عضو هیات علمی موسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی(ره) روی آنتن شبکه قرآن و معارف سیما رفت.
بر پایه این گزارش، حجت‌الاسلام مهدی ابوطالبی طی سخنانی در ابتدای مباحث خود در این مناظره اظهار کرد: من معتقدم کلیشه سنت به مدرنیته و پست مدرنیته قالبی است که در غرب شکل گرفته است؛ بنابراین تحلیل انقلاب اسلامی با این قالب به نظر من تحلیل کارآمدی نیست؛به نوعی نگاه به ایران به عنوان یکی از کشورهای شرقی به تعبیر «ادوارد سعید» با نگاه شرق‌شناسانه است یعنی غرب ما را در قالب خاصی تحلیل می‌کند و لذا تحلیل صحیحی از انقلاب ما ندارد.
وی ادامه داد: علت این مساله آن است که غرب بسیاری از ادبیات و واژگان ما را در ک نمی کند و شباهت‌سازی ظاهری صورت می‌گیرد که کارآمد نیست.
حجت الاسلام ابوطالبی بیان کرد: انقلاب اسلامی را باید با فضای خودش تحلیل کنیم،من معتقدم صفویه مبدا تاریخ معاصر ماست؛ به این علت که از صفویه به این طرف هویت ایرانی و ملی ما با تشیع بشدت گره خورد و بسیاری از غربی‌ها نیز به آن تصریح کردند و انقلاب اسلامی تحولی است که ریشه در گذشته دارد اما قائل به بازگشت به آن معنا نیستم که گسستی ایجاد شده باشد و باید به آن بازگردیم بلکه معتقدم از دوران صفویه به بعد، تحولات سیاسی و اجتماعی ایران روی اصلی ترین عنصر تشیع یعنی ولایت می چرخد.
عضو هیات علمی موسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی(ره) عنوان کرد: هویت شیعی که در ایران شکل گرفت و عنصر تمایز تشیع و تسنن در اسلام عنصر ولایت است که اصلی ترین عنصر پیش برنده تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران در همه سطوح است از جنگ ایران و روس، نهضت تنباکو، ملی شدن نفت،انقلاب اسلامی، برای مثال در نهضت تنباکو همه اعتراضات و تجمعات علیه شاه شکل می گیرد و موفق نمی شود و آنچه که این نهضت را موفق می کند حکم ولایی و سلطانی میرزای شیرازی است.
وی ادامه داد: وقتی از ادبیات غرب استفاده می کنیم لفظ مدرنیته را بکار می بریم و در وهله بعد وقتی این واژه اصطلاح شد بار معنایی خود را دارد، مثلا دموکراسی که در غرب با ماهیتی شکل گرفته است که آنها می گویند مردم ما نیز می گفتیم و مولفه آزادی که ما نیز قایل بودیم لذا استفاده از تجربه بشری را انکار نمی کنیم هر چند که برخی علمای دوره مشروطه از جمله اشتباهات‌شان همین بود؛ مثلا مرحوم آخوند خراسانی درباره مشروطیت می گوید مشروطیت هر مملکت به حسب خودش است، مشروطه غربی چون دین‌اش مسیحی بود مشروطه‌شان به آزادی از دین کشیده شد اما ما بر اساس دین خودمان تعبیر می کنیم.
حجت الاسلام ابوطالبی ابراز کرد: در دوره مشروطه مشکلی به نام ظلم داریم که همه معتقدند ظلم وجود دارد اما نگاه‌ها متفاوت است، مثلا جریان مذهبی ما که ظلم را ناشی از استبداد حاکم و عدم توجه به احکام شرعی می داند و معتقد است اگر احکام اسلام پیاده شود این ظلم از بین می‌رود و جریان دیگر جریان سکولار است که می‌گوید این ظلم ناشی از استبداد است و رای اکثرت هرچه بود اوضاع درست می‌شود لذا وقتی خواستند مجلس شورا درست کنند اول گفتند مجلس شورای اسلامی و بعد آقایان گفتند که شورای ملی چون اسلام جلو دست و پا را می‌گیرد یا زمانی که محمدعلی شاه می‌نویسد مشروعه و نه مشروطه مخبرالسلطنه می‌گوید مشروعه بگویی علما ان قلت می‌زنند و بگو مشروطه لذا من معتقدم ما باید در اقتباس الفاظ دقت کنیم.
عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه به وجه سلبی انقلاب اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: این وجه هم استبداد و هم استعمار را نفی کرد اما رکن مهم آن هویت دین بود در حالی که دوره مدرن دین نفی شده است،لذا بسیاری از نویسندگان غربی نیز گفته‌اند که انقلاب اسلامی مسیر دنیا را عوض کرد به طبع اگر انقلاب مدرنیته بود نمی‌توانست آن سیر حاکم بر جهان را عوض کند لذا این هویت دینی در ایران و مکتب تشیع و با محوریت شکل گرفت که در میان مردم ما در ساحات مختلف خود را نشان داد.
پایان پیام/
پی نوشت/
این بحث هفته آینده ادامه می‌یابد.
نظر شما