به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در آیین رونمایی از کتاب "ما و تاریخ فلسفه اسلامی"، که با حضور دکتر رضا داوری اردکانی، مولف کتاب، دکتر غلامرضا اعوانی، رییس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دکتر حمیدرضا آیت اللهی، رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در تالار کمال دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار شد، به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی برگزاری چنین مراسم هایی را بهانه ای برای ادب گذاری به حکمت و حکماء دانست، گفت: استاد داوری هم در ساحت قلم و تحقیق و هم تربیت شاگردان بارز، از اساتید پرکار جامعه ما است و به لحاظ نظری هم ایشان از شخصیت های علمی کشور و جهان اسلام قملداد می شود که در همه حوزه های فلسفی آشنایی کامل دارد.
رئیس انجمن دوستی ایران و یونان، از جامعیت خاص استاد و بی نظیر وی در جامعه علمی کشور سخن گفت و اظهار داشت: از چنین شخصیتی نیز انتظار می رود که دست به نگارش تاریخ فلسفه بزند؛ چرا که تاریخ فلسفه، تاریخ نگاری نیست، بلکه یک نوع فلسفیدن است.
وی در همین باره افزود: معمولا امروزه در غرب، بیشتر از آنکه به آرای فلسفی بپردازند، تاریخ فلسفه را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهند. مورخ فلسفه باید تسلط کافی و وافی به وقایع فلسفی داشته باشد.
عضو هیئت علمی مرکز گفت‌وگوی ادیان، با اشاره به اینکه کتاب "ما و تاریخ فلسفه اسلامی" سرآمد کتب استاد داوری است، افزود: استاد در این کتاب تا جایی که حجم کتاب اجازه داده، تمامی شخصیت ها و مکاتب را مورد بررسی قرار داده است.
وی به فرازی از مقدمه کتاب اشاره کرد که در آن استاد داوری از "پیگیری خط وحدت دین و فلسفه" سخن می گوید، و ادامه داد: گویی این خط آنگونه یکپارچه عمل می کند و مجموعه مشرب های فلسفی را با هم جمع می کند که هیئت اتصاله فلسفه اسلامی را حفظ می کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، از این "خط وحدت" به مثابه عنصر اصلی فلسفه اسلامی سخن گفت و اظهار داشت: پی گیری این خط جزء دغدغه نخستین فیلسوفان ما بوده است و در این کتاب خطی رسم شده تا پیوند میان فلسفه ها را از ابتدا تا امروز نشان دهد.
وی در ادامه سخنانش و با الهام از این سخن استاد در مقدمه کتاب، گفت: اسلام دین حکمی است و می توان ده ها آیه را به عنوان شاهد آورد که در آن ها حکمت و دیانت جمع شده اند. اما متنازع نمایی فقه و فلسفه یکی از انحرافات مهم در این حوزه است.
مولف کتاب "علل ظهور سکولاریزم در غرب" معتقد بود که گاه در موضع دفاع از فلسفه و یا جایگاه دفاع از فقه، کلماتی به زبان آورده شده است که یک نزاع ریشه دار توهمی بین فلسفه و فقه به وجود آورده است و گاه در صورت یک نوع "هل من مبارز خوانی" علاقمندیم که این اختلاف را طرح و پیگیری کنیم.
وی با اشاره به اینکه این نزاع گاه ایدئولوژیک و گاه یک نزاع حقیقی خوانده شده است، افزود: اما شاید این سوال را از خود نپرسیده ایم که مگر فقیهان شیعه، ضد عقل اند؟ آیا می دانید که عقل چه جایگاهی در فقه ما دارد؟
سرپرست و ویراستار علمی "دانشنامه امام علی (ع)" بر این باور است که مبادی عقلی اصول، بیش از نیمی از اصول فقه ما را تشکیل می دهد که اگر روزی به پیشنهادات امثال فاضل تونی و مرحوم مظفر در جداسازی مباحث عقلی از مباحث لفظی اصول لباس عمل پوشیده شود، مباحث عقلی بسیار پربار به چشم خواهد آمد.
وی در این باره افزود: این امر تا آنجا است که برخی از اینکه اصول، تا این اندازه فلسفی و عقلانی شده است، اظهار نگرانی کرده اند. در فقه ما، در عرض وحی و سنت، عقل در مقام تولید و حل مسئله نقش آفرینی می کند.
مصحح و محقق کتاب "علم‌النفس اسفار صدرالمتألهین" با جداسازی برخی از نقش های عقل و وحی، اظهار داشت: اگر وحی و سنت با عقل از حیث گستره کارکرد، موازی باشند، عقل را می توان در یک جایگاه برتر نشاند و آن کارکرد حجت سازی است.
وی در همین باره افزود: ما به واسطه عقل است که کتاب را می فهمیم و در مقام سنجش، سنجه های معرفتی تولید می کنیم تا ببینیم آنچه از کتاب و سنت به دست می آید را بتوانیم صدق و کذبش را تشخیص دهیم.
مولف "دین‌پژوهی معاصر" با اشاره به اینکه بر خلاف اثبات حجیت عقل توسط کتاب، عقل می تواند حجیت کتاب را اثبات کند، اظهار داشت: این کارکرد را حتی فقیهان نیز بدان قائلند و شمار فیلسوف – فقیهان، بیش از شمار متکلم – فقیهان یا متحدث – فقیهان است.
وی در پایان سخنانش از محمدحسین کمپانی اصفهانی، میرزای نایینی، صاحب فصول و حضرت امام(ره) به عنوان نمونه هایی از بزرگان فقیه – فیلسوف نام برد و افزود: حضور چنین شخصیت هایی در طول تاریخ، خود بهترین گواه بر وهم چنین نزاع هایی بین فیلسوفان و فقیهان است.
پایان پیام/
نظر شما