خبرگزاری شبستان: قرآن کریم کتاب هدایت است و بدیهی است که به مسائل مهمی مانند مهدویت بپردازد اما اینکه چطور به مباحث مهدویت پرداخته موضوع بحث بسیاری از اندیشمندان اسلامی است.
حجت الاسلام مجتبی کلباسی، مدیر مرکز تخصصی مهدویت در برنامه "منتظران" رادیو معارف که یک دوره آموزش رادیویی معارف مهدوی است به موضوع امام مهدی(ع) در قرآن پرداخته است.
در مباحث گذشته پیرامون چگونگی پرداختن قرآن به مهدویت آیاتی بیان و گفته شد که بین 400 تا 500 آیه در مورد امام عصر در قرآن مطرح شده است، یکی از آیاتی که در زمینه مهدویت مطالب گرانسنگی را مطرح کرده آیه 55 سوره نور است که در مورد اهداف حکومت حضرت و کسانی است که صلاحیت برداشتن این بار را بر عهده دارند.
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿55﴾ خدا به کسانى از شما که ایمان آورده و کارهاى شایسته کردهاند وعده داده است که حتما آنان را در این سرزمین جانشین [خود] قرار دهد همان گونه که کسانى را که پیش از آنان بودند جانشین [خود] قرار داد و آن دینى را که برایشان پسندیده است به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنى مبدل گرداند [تا] مرا عبادت کنند و چیزى را با من شریک نگردانند و هر کس پس از آن به کفر گراید آنانند که نافرمانند (55)
در این آیه خداوند وعده کرده به کسانی که اهل ایمان و عمل صالح باشند این وعده و تحقق این وعده و صلاحیت بر دوش کشیدن این بار برعهده کسانی است که اهل ایمان و عمل صالح باشند، این در حالی است که وعده های خداوند با وعده های دیگران بسیار متفاوت است.
وعده های خدای متعال تخلف ندارد، ما انسان ها ممکن است وعده هایمان را فراموش کنیم یا از زیر بار عمل به وعده خود شانه خالی کنیم ولی ذات اقدس خداوند منزه است از اینکه اولا وعده اش را تخلف کند، فراموش کند یا به بهانه ای آن را کنار بگذارد و قادر نباشد که به وعده اش عمل کند.
لذا در ادامه آیه خداوند وعده فرموده که اهل ایمان را در زمین قدرتمند کرده و جانشین پیشینیان می کند چنانچه در گذشته نیز نمونه هایی در تاریخ اتفاق افتاده است که مستضعفان به قدرت رسیدند و زمام امور را به دست گرفته اند.
در ادامه این آیه آمده است که ما برای آنها این امکان و قدرت را پدید می آوریم که بتوانند دین مورد رضایت خدا را پیاده کنند، آن دینی که مرضی خداست، دین کاملی که امامت جز ارکان و اصول آن است لذا خداوند می فرماید ما امکان پیاده سازی این دین را فراهم کرده و امنیت را برای آنها فراهم می کنیم و بعد از اینکه اینها مدت ها در هراس و ترس و اظطراب از ناحیه دشمن بودند ما آنها را به امنیت می رسانیم که فقط مرا بپرستند و شرکی در عمل آنها راه پیدا نکند.
این موارد در این آیه سرخط های اصلی جامعه ای است که با ظهور تحقق پیدا خواهد کرد، این آیه یکی از آیاتی است که مصداق کامل آن ظهور و قیام امام عصر (عج) می باشد.
از آیات دیگری که قرآن در آن به موضوع مهدویت اشاره کرده آیه 5 سوره قصص است وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ ﴿5﴾ و خواستیم بر کسانى که در آن سرزمین فرو دستشده بودند منت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] گردانیم و ایشان را وارث [زمین] کنیم (5)
خداوند در این آیه می فرماید چنین اراده کردیم که بر مستضعفان زمین منت بگذاریم و آنها را ائمه پیشوایان و وارثان زمین قرار بدهیم البته این آیه در مورد بنی اسرائیل است ولی یک خط کلی را بیان فرموده مبنی بر اینکه برنامه خداوند این است.
باید توجه داشت که فعل "نرید" فعل مضارع و دال بر استمرار است که اراده همیشگی و دائمی است نه اینکه یک بار قرار بوده این قضیه در تاریخ اتفاق بیفتده و تمام شود بلکه این اراده دائمی ماست که بر مستضعفان منت بگذاریم تا پیشوایان و وارثین در روی زمین شوند.
کامل ترین مصداق این آیه قیام و ظهور امام زمان است، در غیبت طوسی حدیثی از امام باقر آمده که از پدران خود و در آخر از امام علی که ایشان راجع به این آیه فرمودند این وارثان زمین و مستضعفان که خدا وعده قدرت در زمین را داده آل پیامبر هستند ... بعد از اینکه کارهای زیادی صورت می گیرد مهدی خواهد آمد و آن اهداف الهی را تحقق خواهد بخشید.
بنابراین خدای متعال در این آیه با بیان یکی از سنت های همیشگی خود این نوید را می دهد که نهایتا چیزی که در زمین غلبه پیدا خواهد کرد مستضعفان هستند کسانی هستند که قدرت ها آنها را ضعیف نگه داشته و اجاز ه رشد به آنها داده نشده که ائمه و امام عصر مصداق اتم آن است و دلالت به وضعیت نهایی زمین دارد.
آیه سوم اشاره به صفات و شرایط کسانی دارد که صلاحیت بر دوش کشیدن این پرچم را خواهند داشت، آیا هر کسی با هر شرایطی و هر جامعه ای این توان را خواهد داشت تا پرچم حکومت عدل جهانی را به دوش بگیرد و عدل را حکم فرما کند برخی از ایات در لابلای کلمات خود به این صفات اشاره دارند.
در آیه 105 سوره انبیا "وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ ﴿105﴾ و در حقیقت در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد (105)" خداوند می فرماید
ما در زبور بعد از اینکه در تورات نوشتیم البته نوشتن خداوند به معنای ثبت شدن و وعده حتمی، قطعی و الزامی است چه در تکوین و تشریع، ما این مطلب را ثبت کردیم که زمین را بندگان شایسته من و کسانی که صلاحیت این کار را داشته باشند به میراث می برند.
لذا نفرموده بندگان زاهد، عالم و عابد من چون ممکن است علم باشد اما صلاحیت حکومت خیلی بالاست ممکن است صفات و خصوصیات دیگری در افراد باشد اما بحث صلاح اینجا مطرح است اینها عهده دار این کار مهم و وظیفه دار به ثمر رساندن آن خواهند بود.
بنابراین باید شایستگی هایی در افراد و جامعه ای که منتظر امام است وجود داشته باشد تا کارساز شود و تا این شایستگی ها در افراد نباشد و در آنها ظهور و بروز پیدا نکند شرایط برای ظهور فراهم نیست، البته حضرت مهدی که خود از صالحانند آنچه که کمبود یاران صالح است. کسانی که از هر جهت صلاحشان تضمین شده باشد که بتوانند این مهم را به سرانجام برسانند.
این آیه هم حتمیت بحث ظهور را تاکید می کند و هم شرایط و ویژگی های یاران حضرت را مطرح می کند.
پایان پیام/
نظر شما