به گزارش خبرنگار شبستان، روز گذشته همایش بزرگداشت سعدی با محوریت موضوعی "سعدی در قصیده" در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شد و در آن اساتید زبان و ادب به سخنرانی پرداختند. نیکولوز ناخوتسریویلی، رایزن فرهنگی گرجستان در ایران، نیز از میهمانان این همایش بود که در سخنان خود گزارشی را از ترجمه‌ی آثار سعدی به زبان گرجی ارائه داد. آن چه در پی می آید متن سخنرانی ناخوتسریویلی است:
با توجه به قدمت تاریخ ترجمه ادبیات فارسی به زبان گرجی جای بس تعجب است که تا قرن بیستم میلادی اثری از برگردانیدن شعر سعدی‌شیرازی در گرجستان نمی‌بینیم به ویژه که ادبیات آموزنده و پر پند و عبرت همیشه در گرجستان طرفدار داشته است. البته باید یادآور شد که گرجیان نسبت به ادبیات حماسه‌ای و عاشقانه علاقه‌ی بیشتری از خود نشان داده‌اند و شاید این باعث شد که اولین ترجمه‌های گرجی از آثار سعدی، در قرن بیستم یعنی زمانی به وجود آمد که یک نهضت پرشور ترجمه ادبیات کلاسیک فارسی به زبان گرجی شکل گرفت.
اولین اقدام در این زمینه توسط آمباکو چلیدزه برداشته شد. وی از اکثریت شاعران بزرگ ایرانی قطعاتی را ترجمه کرده و برای اولین بار برخی آنها را به خواننده گرجی معرفی نموده بود. ترجمه‌ی گرجی از بوستان به قلم آمباکو چلیدزه در سال 1955 منتشر شد و گرچه این ترجمه خالی از اشکالات نبود باز از اهمیت آن کاسته نمی‌شد، چون این رویداد باعث شده تا دیگر مترجمان گرجی برای ترجمه آن بشتابند. در سال 1964 ترجمه‌ی داویت کوبیدزه، ایران‌شناس معروف گرجی، از متن کامل بوستان به زبان گرجی منتشر شد. گفتنی است که گلچینی از این ترجمه در سال 1997 توسط انجمن روابط علمی ـ فرهنگی و همکاری گرجستان و ایران با کمک و همکاری سفارت گرجستان در تهران در ایران چاپ شد. کتاب دو زبانه ـ با متن فارسی و ترجمه‌ی گرجی آن ـ و حاوی ابیات حکیمانه‌ی بوستان است.
البته گلستان سعدی با توجه کمتری در گرجستان مواجه نشده است.اشاره به این‌که باب‌های اول و هفتم گلستان از ابتدای تدریس زبان فارسی در سطح دانشگاهی در گرجستان جزو واحدهای اجباری درسی بوده شاید گویا باشد. به یاد می‌آورم که در دوران دانشجویی خود زمانی که متن فارسی را به گرجی ترجمه می‌کردیم استاد ما از ما می‌خواست تا حکایات گلستان را حفظ باشیم، حتی امتحان کتبی هم می‌دادیم.
آمباکو چلیدزه قبل از این‌که ترجمه‌ی خود از بوستان را انجام دهد، بخش‌هایی از گلستان را ترجمه و در سال 1984 به چاپ رسانده بود. گفتنی است که داویت کوبیدزه یکی از بهترین محققان ادبیات فارسی در گرجستان و جهان همچنین متن کامل گلستان را به گرجی برگردانیده بود اما عمر وی وصال نداد آن را منتشر کند و متاسفانه ترجمه کوبیدزه گم شد.
گلستان طی قرون متعددی برای کتاب‌دوستان الهام‌بخش بوده و ما ـ گرجی‌ها ـ از این قاعده استثنا نبوده‌ایم. با کمال خرسندی مایلم حضار محترم را مطلع کنم که اخیرا ترجمه‌ی جدیدی از گلستان سعدی به قلم گیورگی لوبژانیدزه مترجم جوان اما شهیر گرجی که دارنده‌ی جایزه‌ی کتاب سال 1386 برای ترجمه‌ی قرآن و مترجم آثار خیام، مولانا، ابوسعید، سپهری و ... است، انجام یافت. ترجمه‌ی جدید در سطح بالا و با شایستگی مربوطه تکمیل شده و برای دریافت جایزه‌ی «سابا» که معتبرترین جایزه‌ی ادبی در گرجستان است، معرفی و نامزد شده است. گفتنی است که آقای لوبژانیدزه دیگر آثار سعدی را نیز ترجمه کرده است. در سال 1998 میلادی ترجمه‌ی تعدادی از غزلیات سعدی را در نشریه‌ی «لیتراتورولی ساکارتولو» (گرجستان ادبی) ـ مهم‌ترین هفته‌‌نامه‌ی ادبی آن زمان ـ و بعدا در سال 2000 در گاه‌نامه‌ی «کالماسوبا» ـ نشریه‌ی انستیتوی تاریخ ادبیات گرجی وابسته به فرهنگستان علوم گرجستان ـ منتشر کرد.
با کمال افتخار می‌توان اشاره کرد که علاوه بر افراد اشاره شده‌ی بالا، مترجمان شهیر گرجی چون ماگالی تودوآ (یکی دیگر از برندگان جایزه‌ی کتاب سال 1387 و نومادی برتایا نیز از اشعار سعدی ترجمه‌هایی دارند که روی سایت‌های ادبی به زبان گرجی نمونه‌هایی از آنها را می‌بینیم.
آثار سعدی در تحقیقات و مقالات علمی ایران‌شناسان گرجی نیز مورد توجه قرار گرفته است. از این گذشته برنامه‌های متنوعی چون روز بزرگداشت سعدی در دانشگاه‌های کشور ما با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در گرجستان برپا می‌شود.
پایان پیام/
نظر شما