القاعده ماهیت«مک دونالدی» نظام سعودی در آفریقا است

به گزارش خبرگزاری شبستان: احمد بخشی، کارشناس مسائل آفریقا در گفتگو با خبرنگار شبستان در خصوص مسائل جاری در آفریقای مرکزی به مسئله مداخله نیروهای خارجی و مداخله کشورهای غربی برای بازگرداندن دوران استعمار اشاره کرد:
- حضور نظامی کشورهای غیرآفریقایی در قاره سیاه، آیا می تواند به استقلال دائمی این کشورها در طولانی مدت کمک کند؟ علت آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
پاسخ یک کلمه ای من به این پرسش خیر است، حضور یک کشور خارجی از یک نقطه به یک نقطه دیگر بحث استقلال آن کشور را تحت تاثیر قرار می دهد. اما باید در نظر داشته باشیم که مسئله ای که وجود دارد این است که سری اتفاقاتی که در قاره آفریقا صورت گرفته است و نگاه سایر کشورها به این منطقه ناشی از علت هایی است، یکی مسئله ناامنی ای که در منطقه بوجود آمده است، کشورهایی که از امنیت سخن می گویند و از حقوق بشر صحبت می کنند همانهایی هستند که می خواهند در این کشورها مداخله کنند و دقیقا همانهایی هستند که این کشورها را تحت استعمار داشتند و بهره های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به میراث نگذاشتند، و مسئله نا امنی در آفریقا همان میراث استعمارگری کشورهای غربی است.
دلیل دیگر این استزکه فرانسه در طول این مدت از سال 2003 از فرانسوا بوزیزه حمایت کرده است و همین امر خشم نیروهای سلکا مبنی بر عدم توانایی بوزیزه را برانگیخته است و اینکه آنها اظهار می داشتند بوزیزه نمی تواند کشور را مدیریت کند، در نتیجه این فرآیند حاکم ناشی از حمایت کشورهای خارجی از دولت های روی کار است.
دلیل اجازه سازمان ملل و سایر کشورها به مداخله فرانسه در آفریقا این است که در دی ماه سال گذشته موافقت نامه ای بین دولت و سلکا انجام شد که براساس آن باید دولت ائتلافی تشکیل می شد اما این اتفاق نیفتاد و به این ترتیب در مارس 2013 سلکا به بانگی حمله و آن را تصرف کرد و باعث سقوط بوزیزه شد.
مسئله دیگر این است که در مکانیسم سازمان ملل درباره آفریقا آمده است که باید شورای صلح و امنیت در این منطقه داشته باشیم، اما موضوع اصلی این جا است که منطقه بودجه لازم را برای برگزاری صلح و امنیت ندارد و نمی توانند نیروی لازم اعزام کنند و یا کارایی لازم را ندارند.
در این باره کشتار 300 نفری هفته گذشته در آفریقای مرکزی کاتالیزور تصویب قطعنامه ورود نیروهای خارجی به آفریقای مرکزی بود.
اما به طور حتم تا زمانی که یک زیر ساخت لازم و پایه ای در آفریقا بوجود نیاید همین دخالت ها و ناامنی ها وجود خواهد داشت و این شورش ها ادامه می یابد و خود را به شکل دیگری بازتولید می کند.
و این موضوع ناشی از این است که دولت های مرکزی کفایت ندارند و قادر نیستند پاسخگوی نیازهای منطقه باشند و منابع را توزیع نابرابر می کنند، و نتیجه آن ناامنی و در پی آن مداخله نیروهای خارجی حاصل می شود.
- شاهد درگیری های مختلف در بخش های مختلف آفریقا هستیم علت عمده این نا امنی اختلافات مذهبی است یا ریشه در حضور بیگانگان دارد؟ اختلافات مذهبی از چه انگیزه هایی نشات می گیرد؟
درگیری های آفریقای مرکزی و یا مالی عمدتا به درگیری های مذهبی مربوط نمی شود هر چند که ممکن است گرایشهایی به این سمت داشته باشد، به طور کل در کشور آفریقای مرکزی که عمدتا مسلمانان در اکثریت هستند مشکل از ناتوانی دولت در برآوردن نیازهای مردم ناشی می شود و همین خلاء باعث می شود تا گروههای تروریستی همچون القاعده اعلام وجود کنند. القاعده حالت مک دونالدی دارد به این معنی که می تواند امروز اینجا باشد فردا در جای دیگر، به این ترتیب گروههای تندروی مذهبی از این فضا استفاده می کنند تا به این نا امنی و درگیری رنگ و بوی مذهبی بدهند. در آفریقای مرکزی شورشیان می گویند سهم ما در دولت کم است و باید وارد فضای سیاسی شویم.
در حال حاضر همین موضوع را در لیبی شاهد هستیم و تقسیم شدن کشور را می بینیم به طوری که شرق لیبی یا بخش های نفت خیز ادعای استقلال می کنند. و این به نحوه مدیریت بر می گردد گروههای مخالف تشخیص می دهند که دولت ناتوان است و مشروعیت ندارند و می خواهند با شورش سهم خود را بگیرند در این میان در خلاء ایجاد شده گروههای القاعده فضا را به نفع خود طراحی می کند.
ممکن است بحران آفریقای مرکزی با مداخله فرانسه به بحران مذهبی تبدیل شود و عده ای با تفکرات مذهبی ادعا کنند که با نیروهای غربی در حال مبارزه هستیم.
- عربستان سعودی از جمله حامیان اصلی جبهه های القاعده است، روند سربازگیری در گروههای افراطی حاضر در آفریقا چگونه است؟ آیا آماری در این باره در دست است؟
آماری در این باره نداریم، پیش از این القاعده عربستان در افغانستان بودند که تحت عنوان اعراب افغان نامگذاری شده بودند بعد از ان در جنگ عراق به سمت این کشور راهی شدند و یا در دهه 90 به سومالی رفتند و یا در شرق آفریقا در کشورهای کنیا و تانزانیا حاضر شدند، این ها علاوه بر اینکه سلفی هستند و حمایت های عربستان را پشت سر دارند و باید دانست که تروریستهای آفریقا و سلفی ها دارای دیدگاههای کلی هستند، در حال حاضر دولت عربستان از اینها حمایتی ندارد اما این گروهها با هم لینک هستند و پیش از این در پاکستان آموزش هایی را دیده اند که از درون آنها طالبان در آمد.
این ها این تفکر را دارند که هر جا مظهر سیاست های غربی و یا حضور آمریکا است باید وارد عمل شوند و علیه آنها بجنگند.
باید یادآور شد که القاعده در نگاه کلی مذهبی نیست ، زمانی این درگیری ها بعد مذهبی می یابد که اینها در برابر کشورهای شیعه نشینی چون ایران و سوریه قرار می گیرند و از حمایت های دولت عربستان برخوردار می شوند و عمدتا علیه شیعه ها مبارزه می کنند. به طور مثال برای مبارزه با رشد شیعه از مداخله ایران در مساله آفریقا جلوگیری می کنند. اما به طور عمده عربستان حامی اصلی این ها است. چرا که عربستان رقیب اصلی خود را ایران تصور می کند و همواره از این تروریستها چه در منطقه و چه در سایر کشورها استفاده می کند.
از لحاظ ایدئولوژیکی نیز وقتی تروریستهای آفریقا مرام نامه یا اساس نامه خود را مطرح می کنند می بینیم که شباهت زیادی به سلفی های عربستان دارد.
پایان پیام/