خبرگزاری شبستان- قم:
بحران هویت از مقولات مهم در عصر جدید و مورد تأکید در دهههای اخیر در سراسر جهان است و در سطح جهان و کشورهای گوناگون با رویکردهای متفاوت مورد بحث و کاوشهای فراوان قرار گرفته و مقالات متعددی در این باره به نگارش در آمده است.
چالش بحران هویت هم بعد روان شناختی و فردی دارد و هم بعد اجتماعی و سیاسی. طبیعتاً همه فرهنگهایی که با این چالش بزرگ دست بگریبانند، باید در صدد شناخت آن به صورت همه جانبه برآیند و در جامعههای دیندار علاوه بر آن پرسش از موضع دین در برابر این معضل روانی و اجتماعی نیز رخ مینماید.
روزگار نوجوانی و جوانی دوران شکلگیری هویت آدمی است و جوانان در این دوران با این مسئله درگیرند و دغدغههایی دارند. نیازها و پرسشهای اساسی در زندگی آنان رخ مینماید و در این اندیشهاند که چگونه بیندیشند، چگونه باشند، چه باورها و معتقداتی داشته باشند و از چه کسان و کدام کتابها، فیلمها و داستانها تأثیرپذیرند و الگو گیرند.
امروزه با رشد و گسترش علم و صنعت و فنّاوری و توسعه ارتباطات بین‌المللی و بروز اندیشه و تفکر اومانیستی و انسانمحور و تبلیغ آن میان جوامع بشری، خطر بحران هویت جوانان به مشکلی جهانی تبدیل شده است. از این رو، پرداختن به موضوع هویت جوانان، بیان ابعاد آن، عوامل مؤثر در هویتبخشی، بیان دیدگاه قرآن و روایات و راهکارهای هویت بخشی به نسل جوان از ضروریات جامعه اسلامی ماست.
هویتیابی نسل جوان در گرو برطرف شدن این دغدغهها، تأمین نیازهای مشروع و یافتن پاسخ پرسشها و دست یافتن به تصویری مبتنی بر ایمان از خویشتن، جامعه و جهان است، تا خویشتن خویش را دریابد، جایگاه واقعیاش را پیدا کند و نسبت به اجتماع، جهان آفرینش و اندیشههای ناب دینی احساس تعلّق و وابستگی نماید، به شخصیتی مستقل، عزتمند و با ارزش دست یابد و در پرتو آن بتواند در نشیب و فراز زندگی به آسانی تصمیم بگیرد و جهتگیری معقول و مناسبی از خویشتن نشان دهد و از تشویش، اضطراب، سردرگمی، احساس پوچی و جدا افتادگی از نظام اجتماعی ایمن گردد.
فرآیند شکلگیری هویت انسان موجودی با استعدادها و تواناییهای بالقوه است که برای بالفعلسازی آن، نیاز به بستری مناسب دارد که این بستر «خانواده» و «اجتماع» است که این دو رکن اساسی، نقش بنیادی در رشد و تحوّل انسان دارند و آنچه به فرد در این بستر، از دوران کودکی تا بزرگسالی آموخته می‌شود مسیر تعامل میان او و جامعه را برقرار می سازد، هویت است همچنین، بررسیهای گوناگون نشان میدهند که خانواده براساس الگوها، انتظارات، پاداشها، تنبیهات، شیوههای تربیتی و معیارهای مقبول جامعه را به فرد منتقل میکند و شکلگیری هویت در فرد را امکانپذیر میسازد جامعه نیز تداوم روند مذکور را از طریق رسانههای گروهی، نهادهای آموزشی، گروههای همسال، گروههای مرجع و غیره به عهده میگیرد علیالقاعده، خانواده و جامعه در کارکرد هویتگیری افراد، همپوش یکدیگرند و در صورت ایجاد تعارض میان کارکردها و آموزشهای این دو، احتمال تعارض و بحران هویت متصور است؛ همان گونه که در جریان مهاجرتها، تعارض میان خانوادههای مهاجر و جامعه میزبان، عموماً بحران هویت همراه دارد.
حجت الاسلام احمد زادهوش معاون پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت در گفتگو با خبرنگار شبستان در قم با اشاره به نقش نظام آموزشی و اهمیت تعامل بین خانواده وجامعه در تثبیت هویت دینی جوانان گفت: هویت زیر ساخت و شاکله ای است که با انتقال مفاهیم دینی و آموزش صحیح و جامع ازارزشهای دینی رخ می دهد.
وی افزود: متاسفانه این آموزشها به صورت منطقی وعلمی درطول تحصیلات آکادمیک نتوانسته مفاهیم اصلی و اولیه در باب مفاهیم دینی را به جوانان آموزش و انتقال دهد.
معاون پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت ادامه داد: آنچه برآیند تحصیلات معمول در بین جوانان است این موضوع بوده که پس از پایان یافتن دوران تحصیل جوانان اطلاعات وسیع، جامع وکاملی نسبت به مسائل اعتقادی، اخلاقی و فقهی اسلام که برای آنها راضی و قانع کننده باشد در دست ندارد.
حجت الاسلام زادهوش تصریح کرد: ازمجموع سوالات جوانان اشکالات و شبهات آنها در باب مسائل دینی ونوع عملکرد آنها در جامعه می توان به خوبی دریافت که اگر جوانان در جریان مسائل اعتقادی خود اطلاعاتی داشتند در مقابله با شبهات دینی و تفکرات وارداتی به جامعه مقاومت بیشتری می کردند که این امر نشان ازعدم آگاه سازی آنان در نهاد خانواده و مدرسه دارد.
وی خاطر نشان ساخت: خوشبختانه درسالهای اخیرارتباط آموزش و پرورش و حوزه علمیه برخی از این نیازها را رفع نموده اما این ارتباط هنوز یک ارتباط و برنامه تعریف شده آموزشی نبوده و در حد یک فوق برنامه است که برای رفع شبهات دینی و اعتقادی جوانان و گنجاندن متون آن در کتب درسی آن تلاش سازنده ای انجام گیرد.
عدم اطلاع مسائل دینی در مدارس جوانان را دچار یک تربیت غیر دینی و اسلامی می کند
معاون پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت یاد آور شد: درجامعه حاضر در بحث تعلیم و تربیت، شعایر و فضا سازی برای آموزش دینی و فرهنگی جوانان تنها برای حفظ ظاهر تلاش می کنیم چرا که یک نوجوان و جوان طی دوران کودکی برای تربیت صحیح اسلامی نیازمند مربیان، اولیاء و محیط خانواده ای کاملا مثبت سالم و ارزشی می باشد.
حجت الاسلام زادهوش ابراز داشت: برخی اساتید ومربیان مطالبی را بیان می کنند که همراه با اعتقادات کامل و صحیح دینی نیست و صرفا جهت گذراندن مراحل موظفی خود هستند که این امر سبب شده جوانان نه در خانواده و نه درمحیط اجتماعی تربیت لازم را نبینند و دچار یک ضد تربیت دینی و اسلامی می شوند.
تناقض رفتاری میان شبکه های مرتبط با جوانان هویت دینی آنان را خدشه دار می سازد
وی افزود: در حال حاضر 50 درصد از خانواده ها از کانالهای ماهواره ای استفاده می کنند شاید از تمام شبکه ها بهره مند نشوند اما همین استفاده از ماهواره یک نوع هشدار برای خانواده است که اجازه ورود نوجوان و جوان را به مبتذلترین رسانه میدهد که این امر مفاهیم تربیت و تثبیت هویت دینی جوان را که در مدرسه و اجتماع شکل می گیرد خدشه دارمی سازد.
معاون پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت تصریح کرد: در همین راستا عدم تعامل میان خانواده مدرسه و جامعه در شکل گیری هویت آنان تناقض ایجاد کرده بخصوص دختران دانش آموزکه آنچه از آنان در محیط مدرسه و نحوه پوشش آنان انتظار میرود با آنچه در خانواده به آنها گفته می شود وآن چیزی که از طریق رسانه گروهی به او القاء می شود هیچگونه همگون سازی با یکدیگر ندارند که این امر مهم در عصر حاضر هویت سازی دینی برای نسل جوان را دچار مشکل و تناقض می کند.
دختران در شکل گیری هویت دینی خود نیازمند یک الگوی مناسب اسلامی و دینی هستند
حجت الاسلام زادهوش با اشاره به شاید به ظاهر دختران از این امر پیروی کنند اما دچار دگرگونی فکری هستند گفت: دختران در شکل گیری هویت دینی خود نیازمند یک الگوی مناسب اسلامی و دینی هستند که شاید زبان اعتزاض به وضع موجود را نداشته باشند اما در مقام عمل این تفاوت رفتاری را در نحوه پوشش در سه نقطه خانه، مدرسه و جامعه به تصویر می کشند که این نشان از عدم داشتن هویت ثابت و ماندگار دینی در جامعه اسلامی ما است.
وی بیان کرد: جامعه اسلامی ما با جوامع اسلامی دیگر کشورهای شرقی قابل قیاس نبوده چرا که جوانان آنان با توجه به آزادی و فشارهای موجود در آن نسبت به مسائل دینی و اعتقادی خود از معدل بالاتری برخوردار بوده و در مقابل تهاجمات فرهنگی به راحتی خود را نمی بازند و هویت دینی خود را از دست نمی دهند.
معاون پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت با اشاره به اینکه ما نباید به دلیل پیشرو بودن در بین جوامع اسلامی به خود مغرور شویم گفت: کشور اسلامی ما با توجه به شعارهای دینی و اسلامی که میدهد در برخی امور و مسائل مربوط به شکل گیری و تثبیت هویت دینی جوانان از کشورهای اسلامی دیگر عقب بوده و نیازمند توجه بیشتر کارشناسان دینی در مراکز آموزشی و تربیتی جوانان می باشد.
پایان پیام/
نظر شما