ضرورت ثبت جهانی مداحی اصیل با هدف حفظ از آسیب ها در عرصه بین المللی

خبرگزاری شبستان- قم: ذکر ویژگی ها اهل بیت عصمت و طهارت (ع) یکی از روش های دیرینه تشیع برای حفظ اسلام اصیل است که در هنگام میلاد معصومین (ع) به شکلی و در هنگام وفات و یا شهادت ایشان در شکل ظاهری دیگر ارائه می شود ولی در مجموع هدف در جشن ها و یا سوگواری ها فقط یک مورد است و آن هم حفظ اسلام ناب محمدی که اهل بیت (ع) ترجمان واقعی و ماندگار آن هستند.عزاداری های ماه های محرم و صفر و مخصوصا دهه اول محرم هم با همین هدف مهم در قالب ها و سبک های مختلف در کشورمان هر سال برگزار می شود ولی باید در نگاه به سیر تاریخی این جریان و وضعیت امروز حوزه مداحی کشور ببینیم که امروز برای رسیدن به این هدف آیا در مسیری درست قدم برمی داریم یا نه. معصومه ظهیری، عضو هیئت علمی جامعه الزهرا (س) و مشاور امور بانوان استانداری است که نظر جالبی در این حوزه دارد. وی در گفتگویش بر لزوم ثبت جهانی مدح و مداحی تاکید کرده و چنین به سوالات پاسخ داد:
 

در ابتدای بحث بفرمایید که در دین مبین اسلام نسبت به مدح بزرگان دین تا چه حد تاکید شده است؟ خداوند در آیه 23 سوره حج می فرماید: "هرکس شعائر الهی را بزرگ دارد ، این کار نشانه‌ی تقوای دلها(ی آنها ) است". در قرآن کریم نسبت به تعظیم شعائر و بزرگداشت مناسبت ها و عناوینی که سمبلیک هستند، فراوان توصیه شده که البته باید در این بزرگداشت ها همچنان که شور حاکمیت دارد، شعور هم حاکم باشد. منظورم از شور همین تظاهرات های ظاهری، بزرگداشت ها و مدح و ثناهاست. شعوری هم که باید در کنار این شور حتما باشد، همان پاسداشت و انتقال ارزش های اسلامی است که باید در چنین مراسم هایی به این جنبه هم توجه داشت.

در سوگواری هایمان از معصومین (ع) الگو بگیریم
لطفا با اشاره به پیشینه مداحی بفرمایید، مداحی ها امروز در چه وضعیتی هستند؟ مسئله مدح و بزرگداشت افراد دارای پیشینه ای تاریخیست. البته در ادامه مسائل خرافی هم وارد این جریان شد، مثلا افرادی که در فقدان عزیزانشان موی می کنند، گریبان چاک می کنند و صورت چنگ می زنند. ولی فلسفه اصلی عزاداری برای تخفیف آلام در اثر از دست دادن عزیزان است که در آن سوگواری می شود که البته این مسائل در خصوص افراد ارزشی و شاخص باید به گونه ای باشد که عزاداری ها به معنای پاسداری از ارزش ها باشد. مخصوصا در آیین ما باید این سنت های حسنه ارزش ها را بیش از پیش زنده نگاه کند. باید در عزاداری هایمان از روش معصومین (ع) الگو بگیریم. حضرت زهرا (س) در زمان فوت پیامبر فراوان گریه می کردند، چنانکه از باکین تاریخ اسلام هستند، باید دید که ایشان چه روش هایی برای عزاداری داشتند و ما در مراسم هایمان چه می کنیم. اوج این قصه در جریان کربلا اتفاق افتاد. خانم رباب اولین کسی بود که کنار خیمه سید الشهداء (س) خیمه زد و رنج فراوانی را در واقعه خون بار کربلا تحمل کرد. باید دید که ایشان چگونه این مصائب را تحمل کرده و به چه شکل با این غم برخورد کردند. در روایات هم همچنان که مثلا نسبت به برگزاری اعیاد توصیه شده و روایت داریم که مثلا در اعیاد لباس نو بپوشید، اطرافیان را اطعام کنید و یا از عطر استفاده شود. در ایام سوگواری هم به همچنین. مداحی هم از موارد توصیه شده و سنت های حسنه اهل بیت (ع) در سوگواری ها برای معصومین (ع) است که البته باید همراه با درک صحیح این وقایع است.

به طور مثال باید در منبرها صفات این بزرگان به خوبی بیان شود و تنها بر مظلومیت آنها تاکید نکنیم تا مردم بدانند که امام حسین (ع) و یاران ایشان برای مقابله با ظلم و کاملا هدفدار این حرکت را آغاز کردند. یا مثلا در مصیبت خوانی ها می بینیم که برخی توصیف ها به مانند خار شمردن یک شخصیت عظیم است. این اشتباه البته در بیان رجز خوانی های اهل بیت (ع) نیز تکرار می شود. در صورتی که این مسائل باید به صورت مضامینی ارائه شود. مثلا باید ظلم ستیزی سالار شهیدان وجه غالب متن مدح های ما باشد. جامعه ما باید در این مداحی ها به سمتی هدایت شوند که شعور و معرفت را هم به همراه داشته باشد.

علت این افراط و تفریط ها چیست؟ این اتفاق در طول تاریخ پیش زمینه های مختلفی داشته. در گذشته به دلیل فرقه گرایی ها یک سری جریان های انحرافی و غالین در بین علاقمندان به تشیع رسوب کردند. آنها در مدح و سنای اهل بیت (ع) زیاده روی می کردند و مثلا مقام امیر المونین (ع) را به مقام خدایی بردند. این افراد در خصوص برخی از فرزندان ائمه نیز به همچنین عمل کردند. مثلا در وجه دیگر این تعبیرات و در مرثیه ها گاها شاهد برخی خار شمردن ها در قالب کلام، متن و یا شعر و مدح هستیم و یا حرکاتی که در شان عزاداری برای اهل بیت عصمت و طهارت نیست این حرکات به معنای خار شمردن ایشان است. مثل عریان و برهنه کردن خود و زخم به تن زدن یا کلید بستن و رفتن به زیارت صورت سینه خیز.

اشعار مدح هایمان از غلو کردن های غیر منطقی فاصله بگیرند// کارشناسان دین در خصوص برخی التقاط ها در موضوعات دینی روشنگری کنند
برای مقابله با این مسائل چه باید کرد؟ چه در گذشته و چه امروز این التقاط ها باعث شده تا حق و باطل با هم آمیخته شود، باید مراقب این آسیب مخصوصا در زمانه فعلی باشیم. برای گذر از این وضعیت نیازمند پالایش هستیم. باید مدح هایمان را که بعضی وقت ها دچار همین التقاط ها شده را پالایش کرده و از غلو جدا کنیم. یا مثلا از الفاظی که در شان معصومین (ع) نیست، ا ستفاده نکنیم. مثلا آوردن این جمله در اشعار "زینب منم خار دوران"، اصلا در شان حضرت زینب (س) به عنوان عقیله بنی هاشم و بزرگ پرچم دار قیام عاشورا نیست. این هم یک نمونه از همان التقاط هاست. باید پالایش و جداسازی شود. به نظر می رسد، کسانی که معارف اهل بیت (ع) را می شناسند و سبک و سیره ایشان را می شناسند باید این روند را مطالعه کرده و با ارائه آگاهی های لازم در این خصوص به روشنگری بپردازند.

اشعار برگرفته از اسلام اصیل را در قالب شعر آیینی ترویج دهیم
برای پیشگیری از این انحراف ها برنامه ای دارید؟ بله، باید از این غلوها فاصله گرفته و بجای آن در پی رواج سبک اهل بیت (ع) در مراسم های مختلف مخصوصا مراسم های عزاداری باشیم. این مهم از طریق تقویت اشعار برگرفته از اسلام ناب محمدی امکان پذیر است. باید از سخنان اهل بیت (ع) روایات، قرآن و سیره اهل بیت (ع) در این مسیر بهره گرفت.البته مقام معظم رهبری هم چند سال قبل نسبت به این مسائل هشدارهایی دادند و در ادامه بنا شد تا با تقویت شعر آیینی و تقویت گروهی که در این خصوص فعالیت می کنند، وضعیت بهبود یابد که البته جا دارد در ام القرای جهان اسلام، قم این مسائل تقویت شده و بیش از پیش مورد نظر باشد.
 

مراقب باشید، خرافه گویی ها در مداحی ها نه در داخل کشور و نه در جهان اسلام رواج پیدا نکند// سنت دیرینه مدح و مداحی را با ثبت جهانی از آسیب ها در عرصه بین المللی حفظ کنیم
امروز این سنت دیرینه برای دنیا آشناست، برای حفظ این آیین اعتقادی در عرصه جهانی از آسیب ها چه توصیه ای دارید؟ ما نه فقط در داخل کشور بلکه در جهان اسلام باید مراقب باشیم تا این خرافه گویی ها در کشورهای دیگر هم رواج پیدا نکند. درست انجام دادن این وظیفه و تعظیم شعائر وظیفه مسئولان این امر است. مسئله مهم دیگر لزوم ثبت جهانی این مرثیه ثرایی ها و عزاداری هاست تا دنیا با اصل این موضوع آشنا شوند. با این اتفاق سنت دیرینه عزاداری برای سالار شهیدان و مداحی ها در عرصه جهانی از هر گونه آمیختگی و دست بردن ها به دور باشد.

خانم های مداح از این قائله جدا نیستند// در انتخاب شعر و مقتل خوانی هایتان دقت کنید
چه توصیه ای برای خانم های مداح دارید؟ خانم های فعال در عرصه مدح اهل بیت (ع) از این قائله مستثنی نیستند، آنها هم باید در سبک و روش خود و همچنین انتخاب شعر و مرثیه دقت کنند و مقتل خوانی هایشان صحیح باشد. نرسیدن صدا به نامحرم یک اصل مهم برای مداحان خانم است. باید توجه کنید، جمع هایتان به گونه ای نباشد، که در معرض دید آقایان باشید. مراقب باشیم که خدای نکره برای انجام عملی مستحب گرفتار فعلی حرام نشویم.وزین بودن و رعایت شئونات خانم ها در چنین مراسم هایی مهم است. مداح باید اهل علم و اهل مطالعه باشد، صدا و استعداد ابزار است، بیشتر علم و آگاهی و مطالعه برای انتخاب مضامین عالی است که مهم است. و در پایان باید مجددا تاکید کنم که تمام ذاکران اهل بیت (ع) و مخصوصا امام حسین (ع) باید همیشه در رفتار، گفته ها و اشعاری که می خوانند، شان معصومین (ع) را رعایت کنند. بدانند که چه جایگاهی دارند در مورد چه کسی صحبت مب کنند و مدحشان باید چه ویژگی هایی داشته باشد.

پایان پیام/