درآمد میلیاردی سایت‌های همسریابی

به گزارش سرویس دیگر رسانه‌های خبرگزاری شبستان به نقل از مرکز پژوهش های مجلس، ازدواج پس از اشتغال، مهمترین دغدغه جوانان است. دغدغه ای که البته هرسال به دلیل افزایش سن ازدواج، کهنه تر می شود.

این درحالی است که از یک دهه پیش تاکنون که اینترنت در ایران جای خود را باز می کند، روابط دختر و پسر ابعاد جدیدی پیدا کرده است؛ اول از همه چیز چت روم ها کاربران ایرانی را به سمت خود کشیدند، سپس نوبت اورکات و شهرهای مجازی دیگری مانند آن رسید و حالا فیس بوک. اما در کنار این دنیاهای مجازی، سایت هایی همسریابی در ایران مشتری های خاص خودشان را دارند. سایتی هایی که البته تکلیفشان نه تنها با هیچ کس، حتی با خودشان معلوم نیست و هرکدام سازی می زنند. هرچند که عمده آنها ظاهرا از یک فرمول برای همسرگزینی و همسریابی استفاده می کنند.

بیشتر جامعه شناسان و آسیب شناسان خانواده معتقدند ازدواج اینترنتی در ایران بیشتر ضرر دارد تا منفعت. هرچند که متولیان این سایت ها می گویند هدفشان تسهیل ازدواج جوانان است.

همین آسیب ها به تحقیقی از مرکز پژوهش های مجلس منجر شده است. در بخشی از گزارش مرکز پژوهش های مجلس که 8 آبان 92 منتشر شده، چنین آمده است: "این شیوه همسریابی اگرچه می تواند به امکانی برای تسهیل ازدواج بدل شود، اما آسیب هایی از قبیل عدم آموزش، نظارت ضعیف، ناپایداری ارتباط در محیط مجازی و خلا مشورت لازم، تهدیداتی را از طرف اینترنت برای ازدواج بوجود آورده است."

این گزارش می گوید که عمده سایت های همسریابی فقط مکان هایی برای دوست یابی و در برخی موارد متاسفانه روابط نامشروع هستند. ضمن اینکه فقط از خرید و فروش اطلاعات افراد به یکدیگر گاه درآمدهای میلیاردی دارند. در بخشی از این گزارش دراین باره چنین آمده است: "در برخی موارد بررسی شده که به حکم قضایی پرینت حساب ها مورد ارزیابی قرار گرفت، رقم های خیلی سنگین و با تراکنش مالی زیاد و حتی میلیاردی جابجا می شد. مثلا تراکنش مالی در یکی از سایت ها روزانه حدود 12 میلیون تومان بود."

اینترنت گردی جوانان صرف دوست‌یابی می‌شود

آنطور که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است؛ براساس آمارهای مرکز آمار ایران، از مجموع کاربران اینترنت کشور، تعداد 6.4 میلیون نفر (58.1 درصد) مرد و 4.6 میلیون نفر (41.9 درصد) زن بوده اند. همچنین درسال 1389 کاربران اینترنت مرد، 16.6 درصد کل جمعیت مردان و کاربران زن، 12.7 درصد کل جمعیت زنان کشور را به خود اختصاص داده اند. 54.5 درصد کاربران تحصیلات عالی و 34.9 درصد در مقطع دبیرستان به سر می برند.

مصرف اینترنت در جامعه جوان ایرانی به طور ویژه ای به سوی دوست یابی و روابط دوجنس مخالف میل کرده است و البته سایت های دوست یابی در ردیف سایت های پرمراجعه قرار دارد.

مومنی نسب، یک کارشناس جرائم رایانه ای به استناد مستندات بانکی، درآمد گردانندگان یک سایت دوست یابی را از محل خرید و فروش اطلاعات اشخاص، روزانه بالغ بر 12 میلیون تومان اعلام می کند.

هریک از گردانندگان سایت های همسریابی، برای گسترش دامنه جذب کاربر، ده ها سایت را به طور همزمان راه اندازی و مدیریت می کنند. البته نکته جالب توجه اینکه هدف اغلب گردانندگان سایت های همسریابی در جامعه ایرانی صرفا پوششی برای دوست یابی و حتی روابط نامشروع در فضای مجازی است. چنانکه براساس آمارها، فقط دو درصد ازدواج ها اینترنتی هستند. اساس هدف تشکیل سایت های همسریابی، ازدواج و همسریابی نیست و در حقیقت دوست یابی به معنای عام ام مورد نظر این سایتها قرار دارد.

صفحات اولیه این سایت ها با تصاویر و عبارات مذهبی طراحی شده اند و کاربران با اعتماد به همین موارد وارد می شوند، اما در مسیر رابطه با ارائه مشخصات فردی مانند عکس و فیلم های خانوادگی، به سواستفاده های گردانندگان می افتند.

اگر برنامه پنجم توسعه به موقع اجرا می‌شد...

شاید اجرای با تاخیر ماده 43 قانون برنامه پنجم این شرایط را برای سایت های همسریابی فراهم کرد تا بدون کمترین نظارت ها پاتوق هایی را برای امیال عده ای فراهم کرده و امر مقدس ازدواج را به محفل هایی برای آشنایی های غیرواقعی بدل کنند.

دفتر ازدواج و تعالی خانواده در وزارت ورزش و جوانان به منظور اجرای ماده 43 قانون برنامه، سلسله فعالیت هایی را به اجرا گذاشت که نتیجه آن در قالب پیش نویس آیین نامه ساماندهی و اعتبار بخشی مراکز مشاوره به هیات دولت ارائه شد. آیین نامه یاد شده با اصلاحات اندکی در مهرماه 91 از طرف معاون اول رییس جمهور ابلاغ شد.

پس از ابلاغ آیین نامه، وزارت ورزش و حوانان براساس شیوه نامه اجرایی جهت ثبت نام از مراکز همسریابی فراخوان داد. به گفته مسعود امینی، مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی خانواده، 183 مرکز تا پایان اردیبهشت 92 مشمول دریافت مجوز بوده اند. براساس گفته های امینی، سایت های همسریابی نیز به عنوان مرکز همسریابی مشمول این آیین نامه قرار می گیرند.

البته تا پیش از این مراکز همسریابی به عنوان مراکز مشاوره از سازمان نظام مشاوره ای کشور مجوز می گرفتند.

آنهایی که به سایت های همسریابی مراجعه می کنند

به طور کلی انواع کاربران از نظر کارشناسان چند دسته هستند؛

1- افراد ساده لوج و درواقع قربانیانی که به راحتی اطلاعات خانوادگی خود را به صورت دقیق وارد کرده و به راحتی هم ابراز علاقه می کنند که اکثریت را شامل می شود.

2- افراد سودجو و کلاهبردار که غیر از مدیران سایت ها بوده و افرادی هستند که در سایت ها به نوعی عضو شده اند و به صورت حرفه ای ارتباط برقرار می کنند و از اطلاعات به دست امده از اشخاص سواستفاده می کنند. اخاذی، باجگیری، دزدی در قبال اطلاعات شخصی افراد.

3- افراد فاسدی که به جای رفتن به خیابان ها و پارک ها در این سایت ها دنبال موارد خود می گردد که بیشتر بین آقایان رایج است و یا همچنین در مورد خانم ها.

4- افراد معمولی که به دلایل مختلف از جمله معذوریات اجتماعی که دارند امکان برقراری ارتباط در فضای واقعی را ندارند، در این فضای مجازی به راحتی می توانند ارتباط برقرار کنند. عده ای باور دارند که از طریق این سایت ها می توانند همسر ایده آل خود را بیایند و ظاهر موجه بسیاری از این سایت ها این باور را تشدید می کند. درحالی که بررسی ها نشان می دهد در اکثر موارد، این اطلاعات ابراز شده، متعلق به اشخاص حقیقی نیست و صحت و سقم اطلاعات دچار مشکل است؛ اکثرا یا به ازدواج نمی رسد یا پایان خوشی ندارد.

مهمترین آسیب های همسریابی اینترنتی را در جدول زیر می بنید؛

ردیف
آسیب
توضیح

1
عدم آموزش
- منظور از این نوع آموزش ها، شناخت ملاک ها و معیارهای همسر ایده آل است. با توجه به گستردگی اطلاعات کاذب یا جعلی و غیرواقع کاربران باید روش های همسریابی اینترنتی و مشکلات موجود را آموزش ببینند.

- معمولا در این سایت ها کمتر آموزش انجام می شود. حضور متخصصین و صاحبنظران امر در این سایت ها مورد غفلت واقع شده و تنها فضایی برای نزدیک کردن افراد به یکدیگر از طریق فضای مجازی مدنظر بوده است.

2
ازدواج موقت درپوشش ازدواج دائم
معمولا در فرآیند همسریابی بیش از آنکه به ازدواج موقت توجه شود، باید ازدواج دائم مورد اهتمام قرار گیرد. اما در فضای مجازی دوست یابی و ازدواج موقت بیش از همسریابی مورد توجه قرار می گیرد. به طوری که ازدواج موقت مجازی در برخی از سایت ها تبلیغ می شود.

3
کاربری غیر همسریابی
براساس گزارش وزارت ورزش و جوانان، محدوده سنی مراجعان به سایت های همسریابی پایین تر از سن ازدواج بوده و نظارتی بر راستی و نادرستی محتوان انجام نمی گیرد. کابران بسیاری به صورت تفننو تفریج وارد این سایت ها می شوند و از آنجا که هیچ کنترل بر سن این افراد نمی شود، موجب ناامن شدن فضا از یک سو و تاثیرات سوء اخلاقی بر کاربران می شود. البته این به معنای وجود محتوای غیراخلاقی در سایت های موردنظر نیست.

4
ناپایداری ارتباط
ارتباط گذرا و ناپایدار از دیگر آسیب های همسریابی اینترنتی است. در این فضا هر فرد همزمان با افراد زیادی ارتباط برقرار کرده و به محص آنکه فرد مقابل تنها یکی از ملاک ها را نداشت، به راحتی حذف و فرد دیگری جایگزین می شود. افراد زمانی را برای شناختت یکدیگر نمی گذارند. در فرآیند ارتباط، اگر فرد با پروفایل پربارتری از شخص دیگری روبرو شود، به راحتی رابطه قبلی را کاهش داده یا لغو می کند و با فرد جدید که معیارهای بهتری دارد، ارتباط برقرار می کند.

5
نظارت ضعیف و ناکارآمد
نظارت مهمترین رکن سایت های همسریابی است و در غیر این صورت سایت ها مصارفی جز همسریابی پیدا می کنند. البته سیستم نظارتی چند سایت بسیار قوی و کارآمد است. همزمان با بالا بردن فرهنگ کاربران، باید سایت های دقیق و کارآمد را الگوسازی کرد تا امکان تخلف در سایر سایت ها هم کاهش یابد.

6
انگیزه‌های سودجویانه و گاه غیراخلاقی در راه‌اندازی سایت
در برخی موارد بررسی شده که به حکم قضایی پرینت حساب ها مورد ارزیابی قرار گرفت، رقم های خیلی سنگین و با تراکنش مالی زیاد و حتی میلیاردی جابجا می شد. مثلا تراکنش مالی در یکی از سایت ها روزانه حدود 12 میلیون تومان بود. درحالی که در فرهنگ مذهبی ما افرادی که برای ازدواج وساطت می کردند با انگیزه های خداپسندانه بود که همین امر بسیاری از مشکلات بعدی را پیشگیری می کرد. اگر انگیزه موسسین سایت جذب منافع مادی و یا مشابه ان باشد، هیچ تضمینی برای حفظ کاربران از مسایل و مشکلات متعددی که به طور بالقوه در سایت ها وجود دارد، نیست.

7
خلا مشورت‌های لازم
مهمترین کارکرد مراکز همسریابی ارائه مشاوره به افراد جویای ازدواج است تا به آنها در انتخاب همسر مناسب کمک کند. مشورت کار ویژه ای است که تنها به همراه آن، مراکز همسریابی می توانند در شکل گیری ازدواج نقشی موثر ایفا کنند. با این حال تاکنون کمتر سایتی به مشورت دهی توجه نشان داده است. ضمن اینکه هیچگونه پیگیری و مسوولیتی نسبت به شکل گیری نوع رابطه اشخاص وجود ندارد.

8
ناپایداری ارتباط در محیط‌های مجازی
امروز همه می توانند به راحتی وارد سایت هایی شده و شروع به دوست یابی و اصطلاحا با افراد ناشناس چت کنند. براین اساس در محیط وب می توان با هرشخصیتی در شبکه احساس و عاطفه را به اشتراک گذاشت. اینکه ادبیات اینترنتی کاربران چقدر با ساختار اجتماعی سطح جامعه تطابق دارد، موضوعی بحث برانگیز است. أیا اشتراک سلایق دو پسر و دختر جوان در فضای چت روم می تواند زمینه مناسبی برای ازدواج این دو در جامعه باشد؟ در حال حاضر جوانان ساعت یا به طور متناوب روزها و ماه ها پای این نوع دوست یابی های مجازی می نشینند. طبق آمار اداره کل مطالعات اجتماعی و بررسی های اجتماعی ناجا، 63 تا 68 درصد چت ورها در اختیار جوانان قرار دارد. خصوصا جوانان ایرانی که حتی گوی سبقت را از آمریکایی ها و کانادایی ها هم ربوده اند. محتوای 48 درصد این چت روم ها را اطلاعاتی چون عکس دربرگرفته و این درست آن چیزی است که می تواند جوان و نوجوان را تحت تاثیر قرار دهد.

9
ناممکن شدن سنجش صحت اطلاعات
رایج ترین مسئله فضای مجازی به صحت و اطلاعات وارد شده از طرف کاربران مربوط می شود. در مورد همسریابی اینترنتی مجردها تنها مشتریان سایت های همسریابی نیستند. پشت نقاب کاربران این سایت ها، گاهی مردان متاهل و خانواده داری هستند که با انگیزه های دیگری پایشان به این سایت ها باز شده است. اغلب کاربران با ورود اطلاعات ناصحیح دیگران را جذب می کنند و چه بسا مدت ها ارتباط آنها ادامه پیدا کند، درحالی که تصوراتشان از یکدیگر براساس اطلاعات کاذب شکل گرفته و همین امر موجب مشکلات متعدد اجتماعی و روانی برای انها می شود. تجربه نشان داده بعضی از کاربران اغفال شده، وقتی با حقیقت مواجه می شوند برای همیشه با مدتی طولانی از ازدواج منصرف شده و حتی پس از ازدواج هم با ذهنیت همراه با تردید و شک وارد زندگی مشترک می شوند.

از سوی دیگر اکثر مدیران و مسوولان این سایت ها کم سن و سال و مجرد هستند و جزیی ترین و شخصی ترین اطلاعات فرد را در اختیار دارند که خود مساله بزرگی است.

10
جایگزینی معیارهای ناکارآمد در انتخاب همسر
ویژگی های فضای مجازی باعث می شود تا معیارهای جدیدتری مورد کاربران قرار گیرد. معیارهایی که به شرایط ظاهری فرد بر می گردد، درحالی که ازدواج های موفق مبتنی بر ویژگی های غیرظاهری افراد است. به عنوان مثال چگونه فضای اینترنت می تواند اصالت خانوادگی را منعکس کند؟ آیا تداوم رابطه اینترنتی می تواند به معنی تداوم رابطه واقعی و زندگی مشترک باشد؟ آیا تعامل می تواند به معنی تفاهم باشد؟

چاره چیست؟

این گزارش ضمن بررسی برخی از مهمترین آسیب های ازدواج های اینترنتی، پیشنهاداتی را به منظور جلوگیری از این آسیب ارائه می کند و توصیه می کند ابعاد مذهبی، تربیتی، انتظامی و فناورانه این موضوع نشان می دهد همکاری میان دستگاهی باید وجود داشته باشد.

در بخشی از این گزارش این توصیه‌ها شده است؛

1- شورایی متشکل از نهادهای ذیربط می تواند وظایف نظارتی و مقرراتگذاری را به انجام رساند.

2- ماده 23 قانون جرائم رایانه ای اصلاح شود.

3- تکنولوژی در فضای مجازی به روز شود.

4- بانک اطلاعاتی متمرکز و منسجمی در این زمینه ایجاد شود.

5- آیین نامه ساماندهی و اعتبار بخشی مراکز همسریابی اجرایی شود.

6- تشکیل خانه های مشاوره به منظور ترویج همسریابی صحیح.

وزارت ورزش و جوانان با هدف رفع آسیب های همسریابی اینترنتی در اجرای ماده 43 قانون برنامه پنجم، آیین نامه ساماندهی و اعتباربخشی مراکز مشاوره را به تصویب هیات دولت برساند. براساس این آیین نامه مراکز همسریابی باید ضمن برخورداری از شرایط مندرج در آیین نامه مجور لازم را از وزارت ورزش و جوانان دریافت کرده باشند. برخی موارد این آیین نامه به دلیل اشکالات هیات تطبیق مصوبات دولت متوقف شده است.
در ماده 43 چنین آمده است: به منظور ساماندهی و اعتباربخشی مراکز مشاوره متناسب با فرهنگ اسلامی-ایرانی و با تاکید بر تسهیل ازدواج جوانان و تحکیم بنیان خانواده، تاسیس مراکز و ارائه هرگونه خدمات مشاوره ای روانشناختی-اجتماعی، نیازمند اخذ مجوز براساس آیین نامه مصوب هیات وزیران است.