علیرضا پنجه‌ای، شاعر و منتقد ادبی در گفت‌وگو با خبرنگار شبستان در خصوص اهمیت روایت در کارکرد شعر و استعمال این شیوه از بیان در مجموعه شعر "شب هیچ وقت نمی‌خوابد"، گفت: در رابطه با شعر من اعتقادی دارم که بر اساس آن کارم را دنبال می‌کنم و این بحث روایت در شعر هم نیز بحث تازه‌ای نیست، اما باید مشخص شود که منظور از روایت در این پرسمان چیست، چون هیچ جمله‌ای بدون روایت مفهومی نخواهد داشت، اما از آنجایی که بحث روایت در شعر بیشتر روایت نوعی قصه یا داستان، گزارش و ... است، دیگر با آنچه درباره روایت محض گفته شد، فرق می‌کند.
پنجه‌ای افزود: اصولا هر چیزی نمی‌تواند وارد دنیای شعر بشود مگر اینکه بخواهد لباس شهروندی شهر شعر را بپوشد، حال می‌خواهد این چیز یا شی، یک جمله، خبر، قسمتی از یک تصویر و یا هر چیز دیگر باشد. تا زمانی که موفق به پوشیدن لباس شعر نشود مانند یک غریبه در شهر عمل به حساب می آید و انگشت‌نما خواهد شد.
وی تصریح کرد: روایت می‌تواند موتور حرکت برخی از ژانرهای شعر باشد و این یک امر باسابقه در ادبیات است که در منظومه‌های معروف و غیر معروف قدما و حتی "افسانه" و "مرغ آمین "نیما یوشیج در شعر معاصر به چشم می‌خورد. در افسانه نیما روایت از یک وضعیت دراماتیک برخوردار است که گاه شاهد نقل روایت به صورت دیالوگ هستیم. شعر یک راوی دارد که در برخی موارد وارد روایت می‌شود.
شاعر مجموعه پیامبر کوچک اظهار کرد: آثار بسیار زیادی در ادبیات ما زاییده روایت هستند، شاهنامه بدون روایت بی‌شک مفهومی نخواهد داشت، ممکن است جنس روایت‌‌ها در شعر شاعران متفاوت باشد و ما آن روایتی را که در شعر حافظ می‌بینیم با روایتی که در شعر سعدی یا مولوی است، فرق داشته باشد.
پنجه‌ای تصریح کرد: در قطعه "شهرزاد" مجموعه شب هیچ وقت نمی‌خوابد، عنصر روایت یک غالب حکایتی دارد، یعنی همان کاربردی که مولوی در شعر خود به کار می‌برد ، با این تفاوت که به خاطر کاربرد عناصر مدرن، شعر شکلی مدرن به خود گرفته است.
وی افزود: ممکن است شاعر به خاطر نوآوری دست به تجربه‌هایی بزند که به مذاق خواننده خوش ننشیند، من در برخی موارد از کلمات و عناصر کهن در کاربردی جدید بهره برده‌ام تا بتوانیم به ساخت‌های جدیدی از زبان دست پیدا کنم که این دستاوردها ممکن است به همان شکل و سیاق گذشته در شعر به کار رود و یا ممکن است به ترکیبات و تعابیری مانند "سایه پوست ندارد" یا "کرج شهرگریختگان پایتخت" دست پیدا کنم. شاملو در اواخر عمرش می‌گفت ادبیات آن چیزی نبود که ما می‌نوشتیم در کل شعر چیز دیگری است.
وی خاطرنشان کرد: از قدیم گفته‌اند کلام پیامبران از وحی و کلام شاعران از الهام سرچشمه می‌گیرد که فاصله این دو از عرش تا فرش است اما این نکته را نباید فراموش کنیم شعر در زمانی خلق می‌شود که به آن، "آن" شعر یا شاعر می‌گویند و این مقام معنوی هر زمانی بدست نمی‌آید. من هم هر وقت در شرایط آن زمان معنوی قرار بگیرم بی‌شک شعری خواهم سرود و شاعر خواهم بود و در غیر این صورت هر چه از شعر بگویم کلام من کلام یک شاعر نخواهد بود بلکه همه آنها کلام یک ادیب است که درباره شعر حرف می‌زند، مثل همین حالای من که به عنوان یک ادیب درباره شعر علیرضا پنجه‌ای حرف می‌زنم.
این شاعر نوپرداز تصریح کرد: برخلاف نظر برخی دوستان مبحث پست مدرن در شعر من نیز مشاهده می‌شود که نیاز به یک نقد ریزبین و راهگشاست.
این شاعر نوپرداز درباره وجود ویژگی‌های شعر پست مدرن در برخی از اشعار مجموعه شب هیچ وقت نمی‌خوابد، گفت: برخلاف نظر برخی دوستان بحث شعر پست مدرن و کاربردهای سبکی آن در شعر نیز به چشم می‌خورد که این مسئله نیاز به یک نقد ریزبین و راهگشاست، هر گاه این نگاه در شعر امروز جای پیدا کند بی‌شک مسیر دشوار خواننده برای رویارویی با آثار جدید هموار خواهد شد. من به عنوان یک شاعر آنچه را نیاز باشد تجربه می‌کنم، به هر حال هر شعر خوبی تحت شرایط پیش از خود پدید آمده است، شرایطی را که شاعران پیشرو طی و تجربه کرده بودند به نظر من شعر پیشرو قربانیان شعر رایج زمانه هستند.
پایان پیام/
نظر شما