«عشق»؛ موضوعی برای همزبانی میان فلاسفه وعرفا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، دکترعلی محمد صابری، استاد دانشگاه تربیت معلم و مؤلف کتاب "حدیث عشق" در ابتدای سخنان خود در نشست نقد و بررسی این کتاب در سرای اهل قلم، "عشق" را موضوعی سهل و ممتنع دانست که همگان به آن پرداخته اند اما از آن جا که امری درونی، فطری وغریزی است، ماهیتش همچنان پنهان مانده است.

دکتر صابری با اشاره به دلایل انتخاب این موضوع گفت: از سویی علاقه و میل باطنی ام به رساله "سوانح العشاق" امام احمد غزالی، به عنوان نخستین رساله منثور در ایران در باب "عشق"، بسیار تأثیرگذار بود و از سوی دیگر می خواستم موضوعی برای همزبانی میان فلاسفه وعرفا بیایم که به حالات درونی انسان نیز مرتبط باشد.

وی افزود: "عشق" در نگاه ادبا، ذوق و قریحه ذاتی است. روان شناسان، آن را مانیا یا جنون روانی می خوانند. فلاسفه،‌ با عقل به شناخت عشق می روند و عرفا، عشق را نیرویی فوق العقل می دانند که بدون آن نمی توان به کمال رسید؛ بنابراین، "عشق" که در سرتاسر عالم و همه موجودات ساری و جاری است، بهترین موضوع برای پژوهش بود.

این استاد دانشگاه، درباره انگیزه حاکم بر انتخاب منابع پژوهشی خود گفت: برقراری قرابت، میان سنت فلسفی و عرفانی مورد نظرم بود تا به این پرسش پاسخ دهم که "آیا می توان با نگاه تطبیقی، میان این دو سنت فکری به اشتراکاتی رسید؟"

دکتر صابری افزود: از این رو بود که دو رساله «میهمانی» افلاطون و «فی حقیقه العشق» سهروردی را در حوزه فلسفه و «سوانح العشاق» امام احمدغزالی و «لمعات» فخرالدین عراقی را در حوزه عرفان برگزیدم که هریک، رسالاتی معتبر در فلسفه و عرفان به حساب می آیند.

وی در معرفی منابع فلسفی خود اضافه کرد: رسالات فلسفی آنگونه انتخاب شد که در موضوع خاص "عشق"، به سنت عارفان نزدیک باشد. آراء افلاطون به طور کلی با سنت فکری ما قرابت بسیار دارد و رساله «میهمانی» نیز، متعلق به دوره کمال فکری افلاطون و از مهمترین آثار او است.

درونمایه کتاب "حدیث عشق"، موضوع دیگری بود که دکتر صابری به آن اشاره کرد و گفت: کتاب درپی پاسخ به سه پرسش اساسی است. اول آن که "حقیقت عشق چیست؟"، دوم "تحلیل معنا و ماهیت عشق در چهار رساله مذکور چگونه است؟" و سوم این که "آیا می توان تطبیقی میان این رساله ها در معنا و مفهوم عشق یافت یا میان آن ها رابطه جدایی و تضاد حاکم است؟"

دکتر صابری در بخش دیگری از سخنان خود به توصیف ویژگی های "عشق" پرداخت و معرفت زایی، ازخودگذشتگی، زیبابینی(حسن)، کمال طلبی و همراهی با حزن را از جمله تأثیرات عشق بر شخص عاشق برشمرد.

گفتنی است، کتاب "حدیث عشق"، رساله دکترای علی محمد صابری است که پس از ارائه در سال 86، در قالب کتاب منتشر شده است و دکتر شهرام پازوکی، مقدمه ای بر آن نگاشته که بر ارزش و اهمیت آن می افزاید. همچنین این کتاب، دربر دارنده پنج فصل به همراه بخش ضمایم و فرهنگ اصطلاحات عاشقانه افلاطون است.

پایان پیام/