به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، پس از بیست و یک سال که حسن روحانی بر مسند ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تکیه زده بود، این مسند از اواخر خرداد 1392 ریاستش به آیت الله هاشمی رفسنجانی سپرده شد.
بر طبق اساسنامه این مرکز ریاست آن برعهده رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام است تا این که وی اختیارات خود را به کسی تفویض کند. بنابراین آیت الله هاشمی نزدیک به 4 ماه رئیس این مرکز ماند تا این که پس از گمانه زنی های بسیار مبنی بر انتخاب محمد رضا عارف، آیت الله امینی، حجت الاسلام ناطق نوری و حجت الاسلام دری نجف آبادی در نهایت علی اکبر ولایتی نظر موافق آیت الله هاشمی را به خود جلب کرد و اختیارات آیت الله به وی تفویض شد.
علی اکبر ولایتی کیست؟
على اکبر ولایتى در 4 تیر سال 1324، در رستم آباد، یکى از 33 روستاى شمیران در خانواده‌ای متوسط به دنیا آمد. ولایتى در خانواده‌اى نسبتا شلوغ (5 دختر و 1 پسر) به دنیا آمد. او کودکى آرام بود و بیشتر وقت خود را به مطالعه کتاب می‌گذراند، به طورى که در 9 سالگى، کتاب 7 جلدى اسکندر‌نامه، و در کلاس پنجم ابتدایى، کتاب کلیله و دمنه را خواند. از نوجوانى علاقه فراوانى به کتاب‌هاى تاریخى داشت، به حدى که گاه 12 ساعت شبانه روز را به مطالعه تاریخ مى گذراند.
وی دوران ابتدایى و دوره نخست دبیرستان را در رستم‌آباد گذراند و در دوره دوم دبیرستان به دبیرستان جم قلهک رفت و در سال 1342 دیپلم طبیعى گرفت. در سال 1343 در کنکور سراسرى رتبه 49 کشورى را به دست آورد و در رشته پزشکى دانشگاه تهران پذیرفته شد و از سال 1342 در مدرسه قائمیه و سپس در دبیرستان جهان‌آراى قلهک تا سال 1350 به تدریس اشتغال داشت. ولایتی دوره تخصص اطفال را در مرکز طبى کودکان دانشگاه تهران و فوق تخصص بیمارى‌هاى عفونى را در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا گذراند.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى، مدتى معاون وزارت بهدارى بود، در دوره اول مجلس به نمایندگى مردم تهران انتخاب شد و سپس به مدت 16 سال، در دوره‌هاى ریاست‌جمهورى حضرت آیت الله خامنه ای و آقای هاشمی رفسنجانی، به عنوان وزیر خارجه خدمت کرد و از این حیث، پرسابقه‌ترین وزیر جمهورى اسلامى به شمار مى‌آید.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى، مدتى معاون وزارت بهدارى بود، در دوره اول مجلس به نمایندگى مردم تهران انتخاب شد و سپس به مدت 16 سال، در دوره‌هاى ریاست‌جمهورى حضرت آیت الله خامنه ای و آقای هاشمی رفسنجانی، به عنوان وزیر خارجه خدمت کرد و از این حیث، پرسابقه‌ترین وزیر جمهورى اسلامى به شمار مى‌آید. پس از دوم خرداد 1376و آغاز ریاست جمهوری سید محمد خاتمی او راهى بیت مقام معظم رهبرى شد و مشاور بین‌الملل ایشان گردید و هم اکنون نیز در این سمت خطیر انجام وظیفه مى‌کند.
صرف نظر از این شغل مهم، دکتر ولایتى در چند رشته دانشگاهى به تدریس مشغول است و در بعضى از شوراهاى مهم کشورى همچون شوراى عالى انقلاب فرهنگى، مجمع تشخیص مصلحت نظام و بنیاد دائره‌المعارف اسلامى شرکت داشته و عضو رسمى می‌باشد. او که داراى چندین دکتراى افتخارى از چند دانشگاه معتبر بین‌المللى است، در تعدادى از انجمن‌هاى تخصصى و پژوهشى جهان نیز عضویت دارد.
چرا ولایتی جانشین روحانی شد؟
علی اکبر ولایتی با توجه به نقش های پررنگی که در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران داشته همواره به عنوان یک دیپلمات کهنه کار و آگاه شناخته شده است. وی در مورد موضع گیری های سیاسی اش نیز همواره ثابت کرده که فردی میانه رو است.
ولایتی را اصولگرایان به عنوان یکی از افراد کلیدی شان می دانند تا جایی که در انتخابات 1392 او را به همراه قالیباف و حداد عادل به عنوان یکی از شانس های ریاست جمهوری اصولگرایان برگزیدند. از سوی دیگر ولایتی همیشه از جمله اصولگرایانی بوده که توانسته با اصلاح طلبان بر سر یک میز بنشیند و اعتماد آن ها را به خود جلب کند.
وی مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین الملل است و در حال حاضر هم که مورد اعتماد آیت الله هاشمی برای ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفته و همه این ها حاکی از جایگاه میانه روی و مورد اعتماد بزرگان نظام بودن ولایتی دارد.
پیش از ولایتی حسن روحانی این سمت را برعهده داشت. این شیخ نیز همواره به عنوان نمادی از میانه روهای نظام شناخته می شد تا جایی که شعارش برای حضور در انتخابات را دولت اعتدال اعلام کرد و در حال حاضر نیز به عنوان رئیس دولت اعتدال به نظام جمهوری اسلامی ایران خدمت می کند.
روحانی نیز چهره ای شبیه به ولایتی در عرصه خارجی و داخلی دارد. در عرصه خارجی مورد اعتماد رهبری بوده و نماینده ایشان در شورای عالی امنیت ملی بوده است و سال ها وظیفه رسیدگی به مهمترین پرونده بین المللی ایران یعنی پرونده هسته ای را برعهده داشته است. روحانی در عرصه سیاست داخلی نیز همواره نشان داده مورد حمایت اصولگرایان و اصلاح طلبان است. به عنوان نمونه او در انتخابات 1392 مورد حمایت اصلاح طلبان به سرکردگی محمد رضا خاتمی و جمعی از اصولگرایان قرار گرفت. پس این ها دلیل روشنی برای انتخاب شدن ولایتی از سوی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام برای تکیه زدن بر مسند ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع است.
جایگاه مرکز تحقیقات استراتژیک و مجمع تشخیص مصلحت در نظام جمهوری اسلامی
بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، 8 وظیفه برای مجمع تشخیص مصلحت نظام در نظر گرفته شده است. 4 وظیفه عمومی و مستمر و 4 وظیفه در موقعیت‌ها و شرایط خاص و مقطعی.
چهار وظیفه عمومی:
1-تشخیص مصلحت میان نظرات مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان
2-تهیه و پیشنهاد پیش‌نویس سیاست‌های کلی نظام (جمهوری اسلامی) در اجرای بند 1 اصل 110 قانون اساسی
3-حل معضلات نظام
4-اعلام نظر در مورد استفساریه‌های مربوط به مجمع تشخیص مصلحت نظام
چهار وظیفه مقطعی:
1-مشاوره در اموری که رهبر ایران در اجرای اصل 112 قانون اساسی به مجمع ارجاع می‌کند.
2-در صورت فوت یا استعفا مقام رهبری یا عزل توسط مجلس خبرگان رهبری، تشکیل یک شورای 3 نفره جهت رسیدگی امور تحت اختیار رهبر.
3-تصویب مصوبات شورای رهبری ایران در صورت عزل، استعفا و یا فوت رهبر وقت.(در زمان وجود رهبر، این بررسی بر عهده شخص وی می‌باشد)
4-مشارکت در شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بر اساس اصل 177 قانون اساسی.
مرکز تحقیقات استراتژیک این مجمع نیز با هدف تدوین و تنظیم استراتژی برای جمهوری اسلامی ایران در ابعاد گوناگون، در سال 1368 تشکیل گردید. وظیفه این مرکز انجام مطالعات استراتژیک در زمینه‌های مختلف بین‌المللی، سیاسی، اقتصادی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی می‌باشد.
این مرکز تا سال 1376 در زمره یکی از مؤسسات تابعه نهاد ریاست‌جمهوری قرار داشت، اما در این سال براساس مصوبه شورای عالی اداری از نهاد ریاست جمهوری منتزع گردید و به عنوان بخـش تحقیقاتی مجمع تشخیص مصلحت نظام به آن پیوست. در این راستا انجام مطالعه و تحقیق پیرامون آن دسته از موضوعاتی که براساس قانون در حیطه وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد (تدوین سیاست‌های کلان نظام، ارائه مشاوره به رهبری، بازنگری احتمالی قانون اساسی، ارائه راه‌حل در زمینه معضلات کلان و موضوعات مورد اختلاف میان نهادهای قانونی و...) از دیگر وظایف این مرکز می‌باشد. با توجه به اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام در جهت تدوین استراتژی کلی نظام عمل می‌نماید، لذا فعالیت‌های پژوهشی مرکز نیز عمدتاً ماهیتی استراتژیک دارند. مرکز تحقیقات استراتژیک بخش قابل ملاحظه‌ای از نتایج تحقیقات خود را برای مسؤولان عالی رتبه کشور ارائه می‌کند و برخی را نیز به صورت کتاب منتشر می‌سازد. علاوه بر آن، نشریه "راهبرد" فصلنامه مرکز تحقیقات استراتژیک نیز بخش دیگری از نتایج تحقیقی را در قالب مقالات منتشر می‌کند. فصلنامه National Interest نشریه دیگر این مرکز می‌باشد که به زبان انگلیس منتشر می‌شود.
طراحی استراتژی جامع با سازگاری و انسجام درونی که در عین وفاداری به آرمانها از واقع بینی کافی نسبت به توان و موقعیت ملی و منطقه‌ای و بین‌المللی کشور برخوردار باشد، مستلزم نهادی است که با بسیج تمامی‌توان علمی و کارشناسی کشور، ساز و کار رسمی برای دستیابی به چنین هدفی را فراهم آورد.
اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام چه کسانی هستند؟
رئیس جمهور: دکتر حسن روحانی، رییس قوهٔ قضاییه: آیت الله صادق لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی: علی لاریجانی، فقهای شورای نگهبان: آیت الله احمد جنتی، حجت الاسلام محمد مومن، حجت الاسلام مهدی شب‌زنده‌دار جهرمی، آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی، حجت الاسلام محمدرضا مدرسی یزدی، آیت الله محمد یزدی، دبیر شورای عالی امنیت ملی: علی شمخانی، وزیر یا رئیس سازمانی که موضوع موردبحث آن جلسه به نهاد تحت مسئولیتش مربوط است، رئیس کمیسیون متناسب با موضوع بحث از مجلس شورای اسلامی، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس)، محسن رضایی (دبیر)، علی اکبر ولایتی (رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک)، آیت الله احمد جنتی، آیت الله ابراهیم امینی نجف‌آبادی، آیت الله عباس واعظ طبسی، آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی، حجت الاسلام علی‌اکبر ناطق نوری، حجت الاسلام محمود محمدی عراقی، حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم، محمود احمدی‌نژاد (از 14 مرداد 1392)، سعید جلیلی (از 21 شهریور 1392)، احمد وحیدی، حبیب‌الله عسکراولادی، حسین محمدی، صادق واعظ‌زاده، حجت الاسلام قربانعلی دری نجف‌آبادی، سید مصطفی میرسلیم، علی آقامحمدی، سید مرتضی نبوی، سید حسن فیروزآبادی، محمدرضا عارف، حجت الاسلام مجید انصاری، غلامرضا آقازاده، پرویز داوودی، حسین مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ایروانی، غلامعلی حدادعادل، آیت الله محمدعلی موحدی کرمانی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، محمد فروزنده، داوود دانش‌جعفری، محمدحسین صفارهرندی
پایان پیام/
نظر شما