حجت الاسلام سید حسن معین شیرازی، از کارشناسان امور حج و زیارت در گفتگو با خبرنگارمعارف خبرگزاری شبستان در بیان و تبیین جایگاه عید قربان و فلسفه آن گفت: قربان از واژه قرب و معادل فارسی آن به معنای نزدیکی و نزدیکی جستن است. قربان به وسیله ای که انسان را به قرب می رساند و قربانی نیز چیزی را که به قربان نسبت داده می شود گویند. یعنی چیزی که مایه تقرب می شود.
وی افزود: هر کار خیری می تواند سبب و وسیله تقرب به خدا باشد. همچنان که در روایات وارد شده است که «الصلاه قربان کل تقی» نماز وسیله تقرب هر انسان پرهیزکاری است. اما اولین سابقه قربانی در میان بشریت که ثبت و ضبط شده است و پیامبر گرامی اسلام نیز بر اساس آیات قرآن مامور به یادآوری آن بودند، مربوط به دو فرزند حضرت آدم «علی نبینا و آله و علیه السلام»، یعنی حضرت قابیل و هابیل است که برای تقرب ماموریت پیدا کردند که چیزی را برای خدا قربانی کنند. در این میان هابیل که چوپانی می کرد یکی از بهترین گوسفندان خود را برای قربانی برگزید و قابیل که کشاورز بود بخشی از محصول نامرغوب و بی کیفیت خود را برای قربانی کنار گذاشت. قرار بر این بود که قربانی هر کس که مقبول واقع شد، صاعقه ای آمده و قربانی را با خود ببرد. قابیل با خود اندیشید که حال که قرار است صاعقه ای آسمانی قربانی را با خود ببرد پس چه نیاز است که بهترین محصول را برای قربانی آماده کرد؟
حجت الاسلام معین شیرازی با اشاره به آیات قرآنی مربوط به این ماجرا خاطرنشان کرد: طبق آیات قرآن، قربانی یکی از دو برادر پذیرفته شد و دیگری مقبول نگشت و همین موجب خشم و حسد قابیل شد. « قال لاقتلنک و ...قال انما یتقبل الله من المتقین...» او به هابیل گفت که تو را خواهم کشت و پاسخ شنید که خدا تنها از متقین می پذیرد.
وی افزود: درسهای زیادی در این ماجرا برای انسان نهفته است. نخستین موضوع مسئله دل کندن از بهترین ها برای خداست و دومین درس تسلیم امر خدا بودن و رضایت به آنچه مورد رضایت خداست. چنانکه قابیل نتوانست خود را راضی کند و درس دیگر این که خدا اعمال و نیات را از پرهیزکاران می پذیرد بنابراین من می بایست تلاش کنم تا زمینه تقوا را در خود پدید آورم. چرا اشکال کار خود را با دیگران مقایسه می کنم؟ نکته دیگر که نباید از آن غفلت کرد این که انسان باید از مقایسه خود با دیگران اجتناب کند تا دچار خشم و حسد نگردد.
این کارشناس امور حج و زیارت یادآور شد: مقایسه کردن خود با دیگران تا حدی مجاز است که سبب غبطه و تحریک انسان به کار خیر شود. اگر در مقایسه با دیگران به حال آنها غبطه خورده و برای انجام کار خیر، تحریک می شویم مقایسه کردن مانعی ندارد و مجاز است یعنی در حدی که انسان برای انجام اعمال خیر تشویق شود. همچنین انسان می بایست خود را از حسد و کینه دور بدارد. چرا که حسد همه حسنات و خوبی ها را می سوزاند.
حجت الاسلام معین شیرازی در بخش دیگری از سخنان خود در رابطه با فلسفه قربانی کردن در عید قربان گفت: داستان قربانی روز عید قربان، به اولین حج حضرت آدم و قربانی کردن ایشان و انجام اعمال حج باز می گردد. و پس از آن نیز ماجرای حضرت ابراهیم و سربلندی حضرت اسماعیل در آزمون الهی.
وی با بیان لطف خاص خداوند نسبت به امت پیامبر خاتم صل الله علیه وآله تصریح کرد: در گذشته علامت قبول قربانی این بود که صاعقه ای از آسمان آمده و قربانی را با خود می برد. اما در روایات آمده است که به احترام پیامبر اعظم صل الله علیه وآله خداوند به امت اسلام مرحمت کرده و هر قربانی از این امت را می پذیرد. لذا در روایات متعدد نقل است که خداوند با اولین قطره خون قربانی و به مجرد این که خون قربانی به زمین ریخته شود آن را می پذیرد. بنابراین قربانی کردن، سفره ای است که برای تقرب به خدا گسترده شده و این تقرب به احترام پیامبر خاتم صل الله علیه وآله پذیرفته شده است.
کارشناس امور حج و زیارت تاکید کرد: این عمل، سمبلی است از این که انسان بایست بهترین خواسته ها و بهترین آرزوها و دلبستگی ها را در راه خدا فدا کند. در روز عید قربان حجاج در منا سه عمل از اعمال حج را بجا می آورند که شامل رمی جمره (دور کردن شیطان از خود) قربانی و گذشتن از آمال و آرزوها و دلبستگی ها و تراشیدن سر است. حاجی پس از آن که دو عمل رمی و قربانی را انجام می دهد، نوبت به اظهار بندگی می رسد. در گذشته علامت بنده بودن، تراشیدن سر بوده است و هر فردی که سرش تراشیده بود به این معنا بود که وی برده و بنده می باشد. در اینجا نیز حاجی داوطلبانه سر خود می تراشد تا بندگی خود را به خداوند اظهار کند و پس از این کار می تواند به زندگی عادی بازگردد و علامت بازگشت به زندگی عادی آنست که لباس احرام را از تن بیرون کرده و لباس عادی می پوشد.
وی یادآور شد: حاجی آن زمان که لباس احرام پوشید همه دارایی ها را از خود دور کرد و مانند روزی که از مادر متولد می شود، عریان شد و حال پس از انجام اعمال و گذراندن این مراحل به زندگی برمی گردد و در این بازگشت، شروعی دوباره و از نو نهفته است. چرا که پس از پایان اعمال فرشته ای خطاب به حاجی می گوید تا به حال هر چه داشتی خدا بر تو بخشید مراقب باش که از این پس چه می کنی! آیات قرآن نیز به این موضوع اشره دارد که اکثر مردم در هنگام مرگ آرزوی بازگشت می کنند و حال به حاجی این فرصت داده می شود که دوباره زندگی را از نو شروع کند. روایتی نیز در همین زمینه نقل است که حاجی پس از بازگشت از حج تا زمانی که گناهی مرتکب نشده نور حج را همچنان بر جبین دارد.
وی افزود: نکته قابل توجه در داستان حضرت ابراهیم آنست که این ماجرا تنها کشتن و قربانی کردن فرزندی عزیز نبود. این امتحان بزرگتر و وسیعتر از این سطح بود چرا که ما در دوران دفاع مقدس پدران و مادران بسیاری داشتیم که با دست خود لباس رزم بر تن فرزند خود کرده و او را راهی جبهه می کردند. اما امتحان حضرت ابراهیم علیه السلام نکته ای داشت و آن این که ابراهیم علیه السلام آن زمان که به امر الهی اسماعیل نوزاد را به همراه مادرش در صحرا رها کرد، دعا نمود که بارالها! من این فرزند را اینجا رها می کنم تا فرزندان مرا به پا دارندگان نماز در روی زمین قرار دهی و این دعا پذیرفته شد و به او وعده داده شد که پیامبر خاتم که تمام طیف خلقت، شعاعی از وجود آن حضرت است از نسل اسماعیل خواهد بود و همچنین مصلح و منجی موعود جهان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز از نسل همین فرزند یعنی اسماعیل است و در این هنگام که رویای قربانی کردن اسماعیل رخ می دهد و او به قربانگاه می رود، اسماعیل هنوز حتی ازدواج نکرده است. پس علاوه بر سربریدن فرزند، تمام این وعده های نورانی و آمال روشن نیز که به حضرت ابراهیم علیه السلام داده شده باید قربانی شود.
حجت الاسلام معین شیرازی گفت: گاه همین آرزوهای نورانی و مقدس حجاب انسان می شود که برای رسیدن به خدا باید آنها را رها کرد و ابراهیم علیه السلام در قربانی کردن اسماعیل، چنین آزمایشی را پشت سر گذاشت و نه تنها از حجاب های ظلمانی بلکه حجاب ها و آرزوهای نورانی میان خود و خدا را از میان برداشت.
پایان پیام/
نظر شما