به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت الاسلام و المسلمین استاد حمید شهریاری، مدرس "فقه فناوری‌های نوین" که در سال تحصیلی گذشته این سلسله جلسات درسی را به موضوع‌شناسی فنی و فقهی فناوری های نوین و مسائل بنیادی‌تری مانند "حسن و قبح" این فناوری‌ها اختصاص داده بود، مباحث سال تحصیلی جدید را با بحثی فقهی پیرامون "حریم خصوصی در فناوری های اطلاعات و ارتباطات" پی گرفته است.
مدرس "فقه فناوری‌های نوین" با برشمردن مصادیقی از تلاش فقهای متقدم برای استخراج احکام انواع مسائل و مستحدثات زمانه آنها بر تجدید برخی از این نیازها تأکید کرد و افزود: فناوری، حیات انسان ها را در اجتماع کنونی دچار تغییراتی بنیادین کرده و بر روی زندگی بشر و سبک زندگی او تأثیرات متقابل مثبت و منفی داشته است.
وی ادامه داد: این تأثیرات بسته به مقدار و چگونگی استفاده ما متغیر می باشد، گاهی نیز کاربرد و استفاده ما تعیین کننده نبوده بلکه ما خواسته یا ناخواسته در معرض فناوری قرار گرفته‌ایم.
حجت الاسلام شهریاری تصریح کرد: فناوری در عرصه‌های مختلف، سبک زندگی ما را تغییر داده است از آن جمله می‌توان به عرصه‌های کشاورزی، صنعت، جنگ، حمل و نقل، اطلاعات، سلامت و ارتباطات اشاره کرد.
وی افزود: فناوری گاهی در عوامل اجتماعی دیگری تأثیر گذاشته که آنها هم بر سبک زندگی ما تأثیر دارند، مثل تولیدات رسانه که در حال حاضر با سهولت بیشتری به دست ما می‌رسد و خود این امر موجب تغییرات گسترده در سبک زندگی ما شده است.
این محقق و پژوهشگر علوم اسلامی در ادامه با ذکر اینکه فقه در باب رفتارهای اختیاری انسان بحث می‌کند به طرح این سئوال پرداخت که "حالا سهم فقها در ارزش‌گذاری شئون زندگی جدید چیست؟" و حوزه‌ها چگونه می‌توانند برای زیستن مؤمنانه در دنیای جدید به تعیین و باب‌بندی رفتارها، مناسبات و ویژگی‌های زندگی‌های نو دست بزنند و اقسام احکام پنج گانه واجب، مستحب، حرام، مباح و مکروه را متناسب با موضوعات روز صادر کنند؟
وی افزود: حجم آراء و فتاوای مبتنی بر این موضوعات جدید و عمدتا تکنولوژیک، تناسبی با توسعه و گسترش این فناوری‌ها ندارد و تولیدات فقهی ما در برخی از این زمینه‌های جدید، ورود نکرده است.
حجت الاسلام و المسلمین شهریاری ادامه داد: لذا ممکن است گاهی هم قوانین مرتبط با این حوزه‌های جدید بدون التفات حداکثری و موضوع شناسی همه جانبۀ فقهی و اخلاقی، تدوین شوند.
وی گفت: وقتی مرحوم علامه حلّی 700 سال پیش در کتاب قواعد خود به اقسام اجاره می‌پردازند، شایع‌ترین اقسام مسائل روزگار ایشان عبارتند از مسائلی همچون اجیر کردن انسان برای کاری، اجاره ملک و زمین و سوم اجاره چهارپایان و فروع ذیل هر یک از اینها.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: معلوم است که اجیر کردن فردی برای شیر دادن فرزند یا برخی مسائل چهارپایان درروزگار ما مصداقی ندارند یا باید بازتعریف شوند، لذا روشن است که صرفا با احکام و دستورات فقهی روزگار ایشان نمیی توان تمام شئون جامعه امروز را مدیریت کرد و سبک زندگی اسلامی متناسب با نیازهای امروز را شکل داد.
وی در نتیجه‌گیری بحث خود با تأکید بر دو نکته در تلاش محققان حوزه برای استنتاج احکام مبتلابه زندگی در جوامع نوین، افزود: اولا فروع ذکر شده در متون متقدم فقه برای تشریح احکام و مسائل امروز ما لازمند ولی کافی نیستند، ثانیا موضوع شناسی زندگی جدید، یک اصل اساسی در استخراج احکام مبتنی بر وحی و سنت معصومین (ع) است و برای تدوین سبک زندگی ایرانی اسلامی در زمان حاضر نیازمند شناخت زمان خود هستیم، شناخت اموری که در جریانند و سبک زندگی جامعه کنونی ما را شکل می دهند.
خاطرنشان می شود، درس "فقه فناوری های نوین" که در سال تحصیلی پیش رو به فقه فناوری های اطلاعات و ارتباطات اختصاص دارد، ساعت 8 صبح دوشنبه‌ها در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در شهر مقدس قم با حضور طلاب و محققان حوزه و سایر علاقه‌مندان برگزار می‌شود.
گفتنی است، "فقه فناوری های نوین" عنوان یکی از حلقه‌های دروس حوزوی تشکیل شده در قم است که همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید، مجددا تشکیل و سی وسومین جلسه پیاپی آن برگزار شد.
گفتنی است، مباحث مقدماتی اولین جلسه در سال جدید، پیش از ورود به بحث پیرامون حریم خصوصی، موضوعی مقدماتی بود که به سهم فقه و فقها در تاسیس سبک زندگی اسلامی و ایرانی اختصاص داشت.
پایان پیام/
نظر شما