خبرگزاری شبستان: عقیله بنی هاشم، حضرت زینب کبری (س)، در زمان حیات پیامبر (ص) به دنیا آمد. نام مبارکش به وسیله جبرئیل بر رسول خدا (ص) عرضه شد، پس از ولادت و نامگذاری ایشان پیامبر اکرم (ص) فرمودند: وصیّت می کنم حاضران و غائبان را که حرمت این دختر را پاس دارید؛ همانا وی به خدیجه کبری مانند است.
در خانة وحی، در دامان حضرت فاطمه (ع) و حضرت امیرالمومنین علی (ع) پرورش یافت. دوران عمر را سپری کرد تا آن زمان که حضرت امیر بنا به صلاح امّت، به کوفه عزیمت کرد همراه پدر عازم کوفه شد. زن های کوفه توسط شوهرانشان، از امیرالمؤمنین(ع) تقاضا کردند که اجازه حضور در محضر حضرت زینب (س) را صادر کند تا آنها از علم او بهره مند گردند. امیرالمؤمنین (ع) اذن فرمود و زنها می آمدند و تفسیر قرآن مجید را از حضرت زینب (س) فرا می گرفتند.
این نخستین تجلّی دانش حضرت زینب (س) در جامعة آن روز مسلمانان بود. اجازه امیرالمؤمنین (ع) به دانش آموز مکتبش، برای تفسیر قرآن به زنان کوفه، بالاترین سند برای بیان جایگاه والای علم این بانوست.
پس از آن بهترین سند در بیان جایگاه رفیع علمی وی، کلام معصوم معاصر او، امام علی بن الحسین (ع) است. امام سجاد (ع) پس از خطبة عمّة بزرگوارش در شهر کوفه می فرماید: «... أنتِ بِحَمدِ الله عالِمهٌ غیرُ مُعَلَّمِهٍ وَ فَهِمَهٌ غَیرُ مُفَهَّمَهٍ. تو بحمدالله، عالم آموزگار ندیده و خردمند نیاموخته هستی!»
با تکیه بر این کلام معصوم، بی تردید، می توان گفت حضرت زینب (س) متعلّم به علوم اکتسابی نبوده، بلکه بدون واسطه، علم را دریافت کرده است و این عجیب نیست؛ چرا که این خاندان خزانه علم و معادن حکمت اند. (زیارت جامعه کبیره). شاید به دلیل همین ویژگی است که برخی معتقدند عقیلة بنی هاشم دارای علم منایا و بلایا بوده است.
از علم و فضل این بانوی ارجمند هرچه گفته شود، قطره ای از دریاست.آن چنان که سیّد محسن امین، در اعیان الشیعه، در توصیف او می گوید: «جلالت شأن و مقامش، قوّة استدلال و برتری عقلش و ثبات و پایداریش را از خطبه هایش در کوفه، می توان ادراک کرد و فصاحت زبان و بلاغت کلامش در خطبه های کوفه و شام و... چنان است که گویا از زبان پدرش امیرالمؤمنین (ع) سخن می گوید.»
کنیه هایش امّ کلثوم، امّ عبدالله و ام الحسن است. برایش کنیه های مخصوصی همچون امّ المصائب، امّ الرزایا، امّ النوائب ذکر کرده اند. هاشمیان در تاریخ او را «عقیله»ی خود معرفی می کنند و این لقب منحصراً به حضرت زینب (س) تعلّق دارد.
القابى که براى آن حضرت نقل شده به گوشههایى از عظمت شخصیت این بزرگ بانوى اسلام دلالت دارند. از جمله: عالمه غیر معلمه، نائبه الزهراء، عقیله النساء، الکامله، ولیدة الفصاحة، صدیقة الصغرى، معصومة الصغرى، صابرة محتسبه، بطلة کربلا، سلیلة الزهراء، امینةالله، محدثه، ناموس کبریا، قرة عین مرتضى، عقیلة بنى هاشم، محبوبة المصطفى، زاهده، نابغة الزهرا، سرّابیها وغیره.
"عفیفه" و "لیبه" به معنای بازگو کننده علم و فضل فراوان از القاب این بانوی مجلله است، از دیگر لقب هایی که حضرت زینب دارند، "خطیبه" است. خطبه هایی که حضرت زینب(س) در کوفه و شام ایراد می کردند بیدارکننده و روشنگر راه بود. آن هنگام که مردم شام با هلهله و کف و سوت به استقبال اسیران میرفتند عقیله بنی هاشم، خطبه ای رسا و با اقتدار ایراد فرمودند. وقتی ندای اسکتوی (ساکت باشید!) حضرت بلند شد، نفس ها در سینه ها حبس شد و فقط صدای زنگوله شتران به گوش می رسید. مردم با شنیدن صدای حضرت زینب (س) گفتند: گویا علی بار دیگر بر فراز منبر رفته و سخن می راند.
یکی دیگر از القاب معروف حضرت زینب (س)، "عقیله" است. نسب نبوی، تربیت علوی و لطف خداوندی که شامل حال ایشان بود چنان صفات برجسته ای از ایشان ساخته بود که ایشان را از لحاظ علم و آگاهی بی نظیر ساخته بود و از این رو ایشان را عقیله بنی هاشم می نامیدند.
از القاب دیگر حضرت علیا مخدره زینب (س) "محدثه" و "عالمه" است. تا جایی که امام سجاد(ع) فرمودند: أنتِ بِحَمدِ الله عالِمهٌ غیرُ مُعَلَّمِهٍ وَ فَهِمَهٌ غَیرُ مُفَهَّمَهٍ. تو بحمدالله، عالم آموزگار ندیده و خردمند نیاموخته هستی!
از دیگر لقب های برازنده و درخور شان ایشان "عابده" است. معنای این لقب زمانی بر همگان ثابت و روشن شد که امام حسین (ع) که تمام عالم هستی محتاج دعای ایشان است از حضرت زینب (س) خواستند که: « یا اختی لا تنسینی فی نافلة اللیل ؛ خواهرم در نافله شب مرا فراموش نکن».
گرچه سراسر زندگى حضرت زینب (ع) براى حفظ و احیاى معارف اسلامى سپرى شد، که همه آنها با هدف اطاعت از اوامر الهى انجام مىگرفت اما آن حضرت در عبادت به معنى خاص نیز از موقعیت برجستهاى برخوردار بودند. در سختترین شرایط نیز به طور کامل به انجام وظایف عبادى اهتمام مىورزیدند. امام سجاد (ع) مىفرمایند: "عمهام زینب در جریان حادثه کربلا با آن همه مشکلات حتى در شب عاشورا و شب یازدهم محرم نیز نماز شب را ترک نکردند." و جایی دیگر فرمودند: "عمهام زینب در طول راه کوفه و شام، همواره نماز شب را به پا مىداشت. در برخى از منازل بین راه مىدیدم که او از فرط خستگى و رنجورى ناشى از آزار دشمن، نمازهایش را در حال نشسته مىخواند."
عقیله بنی هاشم از درجه بالاى عرفان و خداشناسى برخوردار بود، چرا اگر مرتبه توحیدش قریب به مرتبه توحید حضرات معصومان نبود، هرگز نمىتوانست سکاندار طوفان کربلا باشد. حضرت زینب (س) در دوران کودکی خود از پدر بزرگوارش على (ع) سؤال کرد: آیا مرا دوست دارى؟ حضرت فرمودند: "بله دخترم؛ فرزندان ما پارههاى جگرهاى ما محسوب مىشوند." آنگاه حضرت زینب (س) عرض کرد: "محبت و خدا دوستى با حب فرزندان در قلب مؤمن چگونه جمع مىگردد؟ اگر گریزى از این دو امر نیست، باید گفت: دوستى محض از آن خدا و مهرورزى براى فرزندان است." با این بیان، حضرت زینب (س) کمال معرفت خود را در توحید خالص به نمایش گذاشت.
براى شناخت مقام علمى حضرت زینب (س) مىتوان به خطبههاى بسیار بلند و پرمحتوای حضرت و کلاسهاى تفسیر و آموزش قرآن ایشان برای آشنایی زنان کوفه با قرآن و احکام اسلامى اشاره کرد.
پی نوشت ها:
1. کتاب "زینب کبرى، فریادى بر اعصار"
2. "کتاب خصائص الزینبیه"
3. پایگاه اطلاع رسانی راسخون
پایان پیام/
نظر شما