به گزارش خبرگزاری شبستان ،فرهنگسرای رسانه با همکاری انجمن ایرانی روابط بین‌الملل، نشست علمی تخصصی «تأثیرات خروج نیروهای ناتو و تأثیر آن بر امنیت روابط ایران و افغانستان» را با هدف بررسی تأثیرات و پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی پس از خروج نیروهای ناتو از افغانستان و همچنین تأثیرات امنیتی بر روابط ایران و افغانستان برگزار کرد.
در این نشست که با حضور دکتر نصیر احمدنور (سفیر افغانستان در ایران)، دکتر محمد جواد حقشناس (استاد دانشگاه) و دکتر غلامرضا کریمی (استاد دانشگاه)، روز یکشنبه 10 شهریور ماه ساعت 16 برگزار شد، ابتدا دکتر نصیر احمدنور در خصوص موضوع نشست به ایراد سخن پرداخت و گفت: آنچه را در این جمع میگویم لزوما به معنای بیان مواضع رسمی دولت افغانستان نخواهد بود بلکه به عنوان شخصیت حقیقی میگویم.
وی ادامه داد: خروج ناتو از افغانستان در زمانی آغاز شد و هنوز ادامه دارد که در افغانستان صلح و امنیت کامل برقرار نشده و گروههای تروریستی همچنان از پایگاههای امنی در بیرون از افغانستان برخوردارند و به عملیات قتل و تخریب ادامه میدهند. این وضعیت، نگرانیهایی را در افغانستان و پیرامون آن از جمله ایران برانگیخته است.
به نظر سفیر افغانستان، نگرانی احتمالی ایران پس از خروج نیروهای ناتو از افغانستان ممکن است در موارد زیر خلاصه شود: نگرانی از بیثباتی ناشی از خروج این نیروها و بازگشت طالبان و القاعده به کابل، خطرات تروریسم بینالمللی و معارضان مسلح، کشت و قاچاق مواد مخدر، سرازیر شدن گسترده پناهندگان و مهاجرت غیرقانونی و نگرانی از پیمان امنیتی افغانستان با امریکا. این در حالی است که اگر پیمان امنیتی امریکا با افغانستان منعقد شود، تهدیدی را متوجه ایران نمیسازد. زیرا براساس نیازمندیها و ناگزیریهای افغانستان صورت خواهد گرفت و به هیچ صورتی اجازه نخواهد داد که از قلمرو اش علیه کشور سومی عمل شود، به خصوص علیه جمهوری اسلامی ایران.
نصیر احمدنور یادآور شد: اما اگر به دنبال خروج ناتو، افغانستان دچار هرج و مرج شود، بدون شک ناامنی و بیثباتی افغانستان بر محیط پیرامون منطقه و جهان تاثیرگذار است و این تاثیرات را قبلا نیز شاهد بودهایم که به طور نمونه میتوان به آنچه در پاکستان میگذرد و یا در سالیان گذشته در نیویورک، لندن و ریاض اتفاق افتاد، اشاره کرد.
سفیر افغانستان بلافاصله افزود: در داخل افغانستان طی این هفده سال اخیر، تحولات ذهنی و عینی بسیاری رخ داده است. دیگر نام طالب، تداعی فرشته نجات را نمیکند. اکنون مردم افغانستان، طالبان را چه در دوران تسلطشان بر بخش اعظم افغانستان و چه در دوران عملیاتهای انتحاری و سربریدنهایشان، خوب شناختهاند و دانستهاند که گزینش نام طالبان برای این گروه به هدف اغفال بوده و جزو استراتژی جنگ روانی و بسترسازی ذهنی برای به قدرت رسانیدن آنان و زمینهسازی برای تحقق اغراض و مقاصد سازندگان طالبان بوده است.
وی در پایان سخنانش گفت: آنچه مسلم است اینکه نیروهای خارجی و ناتو بالآخره از افغانستان خارج شدنی هستند و باید هم خارج شوند، ولی باید توجه داشت که صلح، امنیت، استقرار، رشد و رفاه و توسعه افغانستان برای همسایگان آن بیش از کشورهای عضو ناتو و فرامنطقه اهمیت دارد. راه حل برونرفت از این بحران و نگرانیها، گستردهشدن فضای اعتماد در سطح منطقه و به ویژه همسایگان افغانستان است و اینکه مرزهای کشورهایمان، مرزهای دوستی، صلح و همکاری باشد. در فضای اعتماد و تبادل منافع، همه منفعت میبرند و مکمل یکدیگرند و نیازی به حضور امنیتی و نظامی کشورهای فرامنطقهای نمیماند، ورنه دامن زدن به بحران و کمک برای ادامه بحران در نهایت مبتلا شدن به بحران خواهد بود.
در ادامه نشست دکتر غلامرضا کریمی به ارایه دیدگاه و نظراتش در خصوص تاثیر خروج نیروهای ایساف از افغانستان و تاثیر آن بر روابط میان ایران و افغانستان، پرداخت.
کریمی ابتدا به دلایل خروج ناتو از افغانستان اشاره کرد و گفت: ناتو بنا به دلایلی پیش از موعد تعیین شده در سال 2014 نیروهای خود را از افغانستان خارج می کند؛ نخست، دلایل داخلی: مقامات سیاسی و ردههای میانی ناتو به این نتیجه رسیدهاند که یکی از مهمترین چالشهای افغانستان، ناکارآمدی حاکمیت دولت است و کشورهای عضو ناتو برنامهای برای مقابله با این مورد ندارند. دوم، نگرانی سبزها(ناتوییها) از نیروهای پلیس و ارتش افغانستان(آبیها) و سوم، توسعه و پایداری جریان افراط و ناامنیها موجب نگرانی افغانها از پس سالها حضور ناتو شده است.
وی سپس در خصوص دلایل خارجی خروج ناتو گفت: افزایش مشکلات اقتصادی کشورهای اعزام کننده نیرو، تعیین اولویت جدید کشورهای فرستنده نیرو در حوزه سیاست خارجی بود که موجب بی اعتمادی و فشار افکار عمومی شد.
کریمی، سومین دلیل خروج نیروهای ناتو را دلایل فرهنگی و اقتصادی دانست: حضور ده ساله نیروهای فرامنطقهای و عدم دستیابی به استقرار امنیت، ناکافی بودن شناخت نیروهای خارجی از منطقه و از طرفی نا کارآمدی دولت، منجر به ناتوانی در اقناع افکار عمومی مبنی بر مثبت بودن حضورشان شده است.
وی سپس به نگرانی همسایگان افغانستان از باب خروج نیروهای ناتو پرداخت و مشکلات اصلی این اتفاق را اینگونه برشمرد: مبارزه با گردش غیرقانونی مواد مخدر، مبارزه با تروریسم بین‌الملل، مبارزه با عبور غیرقانونی از مرزهای دولتی، مبارزه با حملات مسلحانه در سطح منطقه به ویژه در مرزهای پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان، جریانهای گسترده پناهندگان و افزایش جریان مهاجرتهای غیرقانونی.
محتوای پیمان استراتژیک افغانستان و امریکا، موضوع بعدی صحبت های کریمی بود.که در تاریخ سیزده اردیبهشت نود و یک و در جریان سفر هفت ساعته اوباما به کابل، امضاء شد. این پیمان نوعی تهدید و چالش امنیتی در صحنه مناسبات دوجانبه و منطقهای است که با دو محور اصلی؛ یک، ایجاد پایگاههای نظامی دائمی امریکا در خاک افغانستان که شامل نه پایگاه در استانهای: کابل، بگرام، مزار شریف، جلال آباد، قندهار، هلمند، شیندیر و هرات می‌شود. دو، استفاده گسترده از شبکه مخابراتی و ماهوارهای در فضا و قلمرو افغانستان.
گام بعدی انعقاد موافقتنامه بین دو کشور امریکا و افغانستان است که مذاکرات آن در جریان است و از نکات کلیدی آن، اعطای مصونیت به سربازان امریکایی پس از 2014 است که در سفر اخیر حامد کرزای به امریکا بررسی و برای تصمیم گیری به لویه جرگه سپرده شد و مجلس نمایندگان افغانستات با پنج رای مخالف آن را تصویب کرد. به همین دلیل و به خاطر اینکه حضور طولانی و همیشگی امریکا تهدیدی بالقوه برای همسایگان و منطقه است، ایران به این پیمان نگاهی بدبینانه دارد.
این عضو انجمن روابط بین‌الملل حضور نظامی ناتو و امریکا را تهدیدی جدی برای ایران برشمرد و گفت: حضور نظامی امریکا در افغانستان ممکن است به مراتب برای ایران خطرناکتر از طالبان باشد زیرا با این شرایط ایران در محاصره کامل امریکا از طریق: آذربایجان، عراق و افغانستان قرار می گیرد. دیگر اینکه تهدیدآمیز بودن حضور نظامی امریکا و ناتو، مادامی که شرایط تعامل سازنده بین ایران و امریکا مساعد نشده باید جدی تلقی بشود. حال آنکه امروز، حضور نیروهای امریکایی در منطقه و افغانستان یک واقعیت است.150 فروند هواپیمای امریکایی از 14 فرودگاه افغانستان استفاده می کنند که برخیشان مثل بمب افکن های بی یک، برفراز این کشور مشغول گشت زنی هستند. لذا احساس تهدید و نا امنی یک واقعیت برای ایران است.
کریمی در پایان پیشنهادهایی برای مدیریت شرایط حاضر و حفظ آرامش سیاسی در سطح منطقه و میان دو کشور مطرح کرد: استقبال از خروج نیروهای ناتو از افغانستان و امید به توانمندی نیروهای افغان برای ایجاد ثبات و امنیت و تعریف پیمان استراتژیک میان ایران و افغانستان، مشارکت هرچه بیشتر در موضوع ایجاد امنیت و ثبات بین دو کشور و تبدیل خروج ناتو از افغانستان از تهدید به فرصت، ارتقای مولفههای قدرت منطقهای ایران با توجه به شرایط کنونی و بهکارگیری دیپلماسی قویتر در ارتباط با کشورهای موثر در حوزه بین‌الملل و منطقهای به منظور خنثی سازی بسترهای شکل گیری تهدیدات جدی علیه ایران نظیر: همکاری بیشتر با کشورهای حوزه خلیج فارس در دولت تدبیر و امید، همکاری با کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز، تقویت همکاری منطقهای در چارچوب پیمان شانگهای، همکاری و تعامل امنیتی با کشورهای عضو پیمان ناتو در زمینههای مشترک مانند مبارزه با مواد مخدر، طراحی یک نگاه استراتژیک و بلند مدت به مساله توسعه افغانستان، تعامل و همکاری با کشورهای تاثیرگذار و منعطف تر در ساختار ناتو مانند آلمان و فرانسه، گسترش ارتباطات در تمامی حوزه های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی با افغانستان، چنانکه ایران دارای پتانسیل های زیادی برای پیشرفت افغانستان است.
پایان پیام/
نظر شما