به گزارش خبرگزاری شبستان از بیرجند، روستای ماخونیک یکی از هفت روستای شگفت‌انگیز جهان می‌باشد و به لحاظ شهرت آن به شهر «لی‌لی‌پوت‌ها»، جذابیت‌های حیرت‌انگیزی دارد. این روستا در فاصله 78 کیلومتری شرقی شهر سربیشه در مسیر جاده سربیشه به روستای دُرُح قرار دارد.
روستای چنشت در 142 کیلومتری شهرستان بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی که تا مرز افغانستان فقط حدود نیم ساعت فاصله دارد. خانه‌های روستاییان ماخونیک شکل هندسی خاصی ندارند و آداب و رسوم ساکنان آن از نحوه قضاوت تا شیوه کشاورزی و از چگونگی تقسیم ارث تا بازی‌ها همگی از گذشته‌های دور جریان داشته و بیش‌تر آنها دست نخورده باقی مانده است.
اهالی ماخونیک اصلیت افغانی دارند و در حدود سه چهار قرن پیش به این ناحیه آمده‌اند.ازدواج فامیلی میان کوتاه قدها و نوع تغذیه سبب شده بود که افراد این روستا کوتاه قد باشند؛ ولی چند سالی می‌شود، با تغییر وضعیت تغذیه‌ی اهالی و مصرف قرص و قطره آهن، نسل جدید بهتر شده‌اند.
اهالی ماخونیک اصلیت افغانی دارند و در حدود سه چهار قرن پیش به این ناحیه آمده‌اند.ازدواج فامیلی میان کوتاه قدها و نوع تغذیه سبب شده بود که افراد این روستا کوتاه قد باشند؛ ولی چند سالی می‌شود، با تغییر وضعیت تغذیه‌ی اهالی و مصرف قرص و قطره آهن، نسل جدید بهتر شده‌اند.
مذهب مردم منطقه ماخونیک سنی و از نوع حنفی است، که با زبان فارسی و با لهجهٔ خاص محل تکلم می‌کنند. جاذبهٔ این روستا این است که اهالی آن کوتاه‌قد بوده و به زحمت قدشان از یک متر و 40 سانتی متر تجاوز می‌کند. البته شایان ذکر است که این موضوع در دوران گذشته است و اکنون در این روستا تقریباً قدها متعادل گشته است.
مردم ماخونیک تا 50 سال پیش، چای نمی‌نوشیدند، شکارنمی‌کردند و اصلاً گوشت نمی‌خوردند و هنوز سیگار نمی‌کشند، چون این کارها را گناه می‌دانستند. ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چندسال پیش به تلویزیون می‌گفتند؛ شیطان. آنها هرگز اجازه نمی‌دادند کودکان پای تلویزیون بنشینند و جادو شوند. جمعیت این روستا در سال 1385 بنا به سرشماری مرکز آمار ایران 582 نفر بوده است.
وجه تسمیه
درباره وجه تسمیه روستا چندین قول وجود دارد، در برخی اسناد قدیمی (حجت) که تاریخ نگارش آنها به 300 سال قبل می‌رسد، نام روستا مادخنیک ذکر شده است که مرکب از دو جزء «ماد» و «دخنیک» است. ماد در زبان پهلوی و پارسی باستان به ماه تبدیل شده که یکی از معانی آن شهر و مملکت است و در مجموع به نام شهر ماخونیک است. گفته می‌شود در گذشته عده‌ای مأموران دولتی به این روستا آمده و اهالی به گرمی از آنها استقبال نکرده‌اند و با آنها برخورد سردی داشته‌اند و آنها این نام را برای روستا انتخاب کرده‌اند. برخی نیز می‌گویند به دلیل وجود شکافی در کوه نزدیک روستا به آنجا ماده ماخونیک گفته می‌شده که به مرور زمان به ماخونیک تغییر نام یافته‌است.
تاریخچه
درباره این روستا هیچ سابقه تاریخی مکتوبی وجود ندارد و فقط «کلنل چارلز ادوار دبیت» در کتاب سفرنامه خراسان و سیستان در دوره ناصرالدین شاه به توصیف منطقه ماخونیک پرداخته است.
بر طبق شواهد چنین بر می‌آید که ساکنان روستا در ابتدا دامدار و کوچ‌نشین بوده‌اند و در دوره‌های بعد در منطقه ماخونیک و به ویژه در روستای ماخونیک سکونت گزیده‌اند، وجود سنگ نگاره‌ای در نزدیکی قنات ماخونیک که نقش‌های چوپانی و بسیار قدیمی بر روی آن نقش بسته نیز گواهی بر قدمت سکونت در ماخونیک است. از آثار تاریخی ماخونیک می‌توان به سنگ سیاه (سنگ نگاره) ماخونیک، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر، منزل سرگردونی، نادر مرده می‌توان اشاره کرد.
فرهنگ
یکی از عمده نشانه‌های فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است. بافت مسکونی روستا در دامنهٔ تپه و خانه‌ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شده‌اند. کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پایین‌تر است و دارای یک درب کوتاه چوبی است.
برای رفتن به داخل خانه باید دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد. اغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل می‌کنند. هر خانه دارای فضاهایی همچون کندیک Kandik)) مخزن نگهداری گندم و جو، کرشک( Koresk )اجاق گلی برای طبخ غذا، طاق و طاقچه است. باید دانست عمده مصالح به کار رفته در مسکن روستا شامل سنگ، چوب و هیزم است.
علاوه بر مسکن به جاذبه‌های فرهنگی دیگری همچون مراسم عروسی و نامزدی، مراسم ماه رمضان و عید فطر و عید قربان، مراسم باران‌خواهی و همچنین خوراک و غذاهای سنتی و پوشاک محلی منطقه می‌توان اشاره کرد.
حرفه و پیشه
شغل اصلی مردم روستا دامداری است و در کنار آن به کشاورزی نیز مشغول هستند، علاوه بر این تعدادی از اهالی در معادن سنگ کار می‌کنند و تعدادی دیگر نیز قالیبافی می‌کنند و این صنعت از عمده صنایع دستی روستا به شمار می‌رود.
عمده محصولات کشاورزی منطقه شامل گندم، سیر، جو، شلغم، چغندر و زردک است و مردم این منطقه به میزان محدودی به کشت گوجه فرنگی، پیاز و زعفران نیز می‌پردازند. کاشت محصولات باغی در روستا چندان به چشم نمی‌خورد و فقط تعدادی درختان عناب، توت، انجیر، انار، سیب، انگور و بادام در کنار جوی‌های آب و نزدیکی استخر کاشت شده است.
امکانات
راه روستا در سال‌های اخیر ایجاد و آسفالت شده است و علاوه بر این روستا دارای آب شرب، برق، خانه بهداشت، مدرسه ابتدایی، مکتب خانه، حمام و چندین مغازه از جمله خوار و بار فروشی، قصابی، نانوایی، تعمیرگاه موتور و جوشکاری هستند. در حال حاضر گردشگران خارجی و داخلی زیادی از این روستا دیدن می‌کنند و این روستا از روستاهای هدف گردشگری خراسان جنوبی به شمار می‌رود.
منابع
1- پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
2-سفر به روستای شگفت انگیز ماخونیک/ سرزمین لی لی پوت‌های ایران
پایان پیام/
نظر شما