به گزارش خبرنگار سیاسیخبرگزاری شبستان، وزارت آموزش و پرورش در دولت نهم و دهم عملکرد های متاقضی داشت که پس از گذشت 35 سال از انقلاب هنوز برمبنای ازمون و خطا پیش میرفت.
در دولت دهم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اجرایی شد. تدوین این سند در سال 1383 بر اساس بیانات رهبر انقلاب مبنی بر ضرورت تحول هر چه سریع‌تر در آموزش و پرورش آغاز شد، دوران وزارت چهار وزیر یعنی مرتضی حاجی، محمود فرشیدی، علیرضا علی‌احمدی و حمیدرضا حاجیبابایی را سپری کرد و در نهایت در دوم مردادماه سال 89 به امضای رئیس‌جمهور رسید.
این سند که برنامه 20 ساله آموزش و پرورش محسوب میشود و بیش از 500 نفر از صاحبنظران دانشگاهی، حوزوی، مدیران و کارشناسان ارشد آن را تدوین کردند.
سرانجام این سند برای بحث و بررسی به شورای عالی آموزش و پرورش رفت، ؛ تا اینکه حمیدرضا حاجیبابایی بر مسند وزارت نشست و توانست برای اولین بار پای رئیس‌جمهور را به عنوان رئیس شورای عالی آموزش و پرورش به این نهاد بکشاند و مهم‌ترین بخش سند یعنی تغییر نظام آموزشی به 6-3-3 را در 23 آذرماه سال 90 به تصویب برساند و از سال تحصیلی 92-91 آن را اجرایی نماید. سیستم 3-3-6 که بخشی از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بود، قرار شد درمانی برای درد بی درمان اموزش و پرورش باشد.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش یک سند بالادستی و جامع است که در آن هدف آموزش و پرورش، تربیت افرادی «مؤمن، حقیقت‌جو و عاقل، عدالت‌خواه و صلح‌جو، ظلم‌ستیز، جهادگر، شجاع و ایثارگر و وطن‌دوست، جمع‌گرا و منتظر و جهانی‌اندیش، بااراده و امیدوار، خودباور و دارای عزت نفس، دانا و توانا، پاکدامن و باحیا، انتخاب‌گر و آزادمنش، خلاق و کارآفرین و مقتصد، سالم و با نشاط، قانون‌دار و نظم‌پذیر و..» تعیین شده است وبا سرعت و بدون تدبیر اجرایی شد.
البته وزیر آموزش و پرورش در اظهارات خود به اثرات تربیتی طولانی شدن دوره ابتدایی و متذکر شده است که اثرات مهم تربیتی دوره ابتدایی در پنج سال امکان کامل شدن نداشته و نیاز به یک سال زمان بیشتر در این زمینه دارد. اگر این اظهارنظر را مرجع دلیل قطعی اجرای این طرح بدانیم، باید گفت با اجرای نظام 3-3-3-3 این اثر از بین رفته و نقض غرض خواهد شد؛ چراکه بعدها حاجیبابایی نظام 6-3-3 را در ظاهر به 3-3-3-3 تغییر داد.
مسلط نبودن معلمان به تدریس و سخت بودن درس‌ها نیز از مشکلات پیش روی خانواده در اجرای این طرح است و اینگونه شد که دانش‌آموزان کلاس ششم ابتدایی امسال به موش آزمایشگاهی وزیر آموزش و پرورش تبدیل شدند؛ چراکه به اذعان بسیاری از خانواده‌ها، فرزندانشان با افت بسیار شدید درسی در این مقطع مواجه شدند.
انحلال انجمن اولیا و مربیان اقدام شتاب زده دیگر وزیر دولت دهم بود
«سازمان مرکزی انجمن اولیا و مربیان، اداره کل مشاوره امور زنان و سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی» تبدیل به ، سازمان جدیدی با عنوان «سازمان مدارس غیردولتی، مشارکت‌های مردمی و خانواده» در جایگاه معاونت وزیر در ساختار ستادی وزارت آموزش و پرورش شد.
با انحلال انجمن اولیا و مربیان، همفکری، تلاش، یاری و همکاری برای بهبود و پیشرفت هر چه بهتر امر آموزش و پرورش دانش‌آموزان از طریق آگاه کردن اولیا به مسائل دینی، تربیتی، اخلاقی و مشاوره در هماهنگ کردن روش‌های تربیتی و آموزشی در محیط خانه و مدرسه، ایجاد و تحکیم پیوندهای عاطفی، اخلاقی و انسانی بین اولیا و مربیان به کلی فراموش شد و در حال حاضر تنها برای جذب کمک‌های مالی از اعضای و آن هم در مدارس هیئت امنایی و نمونه از حضور خانواده‌ها در اداره مدرسه استفاده میشود.
پیش دبستانی رایگان ،تفاهم نامه ای که که محقق نشد
در سال 90، تفاهم‌نامه‌ای با سازمان بهزیستی امضا و پیش‌دبستانی به آموزش و پرورش واگذار شد. در این زمان مربیان پیش‌دبستانی تصور می‌کردند که آنها هم جزء کادر آموزش و پرورش محسوب می‌شوند، اما چنین نشد و همان زمان فاطمه قربان معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که این وزارتخانه مطابق قانون هیچ تعهدی برای استخدام مربیان پیش‌دبستانی ندارد، زیرا دوره پیش‌دبستانی یک دوره غیراجباری و غیررسمی است که به‌صورت غیردولتی و با مشارکت مردمی اداره میشود. به همین جهت آموزش و پرورش در قبال آنها هیچ تعهدی برای استخدام ندارد؛ چراکه این افراد نیروی مؤسسه غیردولتی محسوب می‌شوند و نیروی آموزش و پرورش نیستند.
سند تحول آموزش و پرورش با تأکید بر پیش‌دبستانی، این دوره را برای تکوین و آمادگی دوره تحصیلی اجباری مفید دانسته، اما آنچه تاکنون از عملکرد مسئولان آموزش و پرورش در دولت دهم برآمد، جزاین بوده است.
وبا وجود تأکید بر این دوره هنوز در سال تحصیلی 92-91 از مطالب آموزشی مستقلی برای پیش‌دبستانی‌ها رونمایی نشد. هنوز بیش از 80 درصد دبستانی‌ها در بخش دولتی درس می‌خوانند و پوشش مدارس غیردولتی در تمام مقاطع به 10 درصد هم نمی‌رسد، پیش‌دبستانی در مدارس ابتدایی دولتی نداریم، و تنها پیش‌شرط ورود به پیش‌دبستانی تحمل شهریه است.
بی توجهیبه اعتبار مدارس شبانه
کمبود بودجه مدارس شبانه‌روزی در سال 91 به دلیل بالا رفتن هزینه‌ها و تورم بی‌سابقه تشدید شد. سرانه مدارس شبانه‌روزی حدود یک هزار و 700 تومان برای هزینه سه وعده غذا، نیازهای بهداشتی دانش‌آموز و ملزومات مدرسه در یک شبانه‌روز است.
کمبود بودجه، ادامه کار بیش از 5 هزار مدرسه شبانه‌روزی را در سراسر کشور تهدید می‌کند. باید توجه داشت که این مدارس نقش بسیاری در باسواد کردن دختران و پسران محروم از تحصیل دارد. البته وزیر، تمام این اخبار را تکذیب کرد.
مدارس کشور پنجشنبه‌ها تعطیل می‌شوند
موضوع تعطیلی روزهای پنج‌شنبه دبستان‌ها برای نخستین بار در فروردین سال 88 از سوی عباس رهی، معاون آموزش و نوآوری سابق وزارت آموزش و پرورش مطرح شد. او اجرای این طرح را منوط به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش کرد و در توجیه آن اعلام کرد: «در دوره دبستان، دانش‌آموزان زود خسته می‌شوند و باید بیشتر اوقات این گروه سنی با خانواده‌ها سپری شده و از لحاظ تغذیه و بهداشت بیشتر به آنها توجه شود.» البته توجیه دیگری نیز وجود داشت: «بار سنگین کار معلمان دوره ابتدایی که در مقایسه با معلمان دوره‌های تحصیلی راهنمایی و متوسطه یک روز بیشتر کار می‌کنند.»
به فاصله چند روز از مطرح شدن پیشنهاد تعطیلی روزهای پنج‌شنبه مدارس ابتدایی، مدیرکل دفتر پیش‌دبستانی و ابتدایی وزارت آموزش و پرورش از تعطیلی مدارس ابتدایی در روزهای پنج‌شنبه در سال تحصیلی90-89، درصورت تصویب شورای‌عالی آموزش و پرورش خبر داد.
این پیشنهاد با اقبال حاجیبابایی، وزیر آموزش و پرورش، روبه‌رو شد. او در دولت دهم این پیشنهاد را پیگیری کرد تا اینکه اسفند ماه 89 از تصویب آن در شورای عالی آموزش و پرورش خبر داد. هرچند این موضوع به چالشی بین مجلس و دولت تبدیل شد؛ در حالی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر این باور بودند که تعطیلی دبستان‌ها باید در مجلس بررسی شده و نیاز به مصوبه مجلس دارد، وزیر آموزش و پرورش دستور اجرای آزمایشی آن در برخی مدارس از ابتدایی سال 90 را صادر کرد.
پس از نافرجام ماندن تلاش‌های وزیر آموزش و پرورش در قانع کردن اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، اوایل مرداد ماه 90 این کمیسیون به وزیر آموزش و پرورش مهلتی 10 روزه داد تا گزارش جامعی در این باره به مجلس ارائه کند. آموزش و پرورش گزارش خود را به کمیسیون آموزش مجلس ارائه کرد، اما دلایل ارائه شده در این گزارش باز هم اعضای کمیسیون آموزش را قانع نکرد. این کشمکش ادامه داشت تا اینکه رئیس جمهور وارد ماجرا شد و در اجلاس رؤسای مناطق آموزش و پرورش کشور اعلام کرد مدارس باید روزهای پنج‌شنبه تعطیل باشند و افزون بر آن روز پنج‌شنبه را روز «خانواده» نامگذاری کرد!
به هر حال تعطیلی بدون برنامه‌ریزی روزهای پنج‌شنبه مدارس با اعمال سلیقه آموزش و پرورش در سال تحصیلی 91-90 در اغلب مدارس کشور اجرا شد و برای مادران و پدران شاغل نگرانی‌هایی را به همراه آورد که البته این مسئله گویا در برنامه‌ریزی و کار کارشناسی وزیر جایی نداشت.
مشکلات مدارس و محرومیت دختران عشایری از تحصیل، در دولت دهم هم حل نشد
نگاهی به وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان عشایر، نشان می‌دهد که آموزش رسمی در بین خانواده‌های عشایر جایگاه مطمئنی ندارد و کوچک‌ترین مانع برای ادامه تحصیل کودکان و نوجوانان، خانواده‌ها را وا می‌دارد تا از رفتن آنان به مدارس ممانعت کنند.
مدیرکل دفتر امور مناطق کمتر توسعه یافته و عشایر کشور، مشکل نیروی انسانی و نبود انگیزه کافی در میان معلمان را یکی از مشکلات مدارس عشایری عنوان می‌کند و می‌گوید: باید حق‌الزحمه معلمان عشایر برای بالا رفتن انگیزه آنها و رفت و آمد به مناطق صعب‌العبور افزایش یابد تا این مشکل برطرف شود.
یکی دیگر از مشکلات، فرهنگ خانواده در ادامه تحصیل دانش‌آموزان دختر است زیرا بسیاری از خانواده‌ها تصور می‌کنند که تحصیل دختران تا پایان مقطع ابتدایی کافی است و به بسیاری از آنها اجازه ادامه تحصیل در مقطع متوسطه را نمی‌دهند.
یکی از مشکلات فعلی مدارس عشایر وضعیت نامناسب بهداشت این مدارس است و معلمان و دانش‌آموزان این مناطق همچنان از این شرایط رنج می‌برند. با وجود اجرای طرح همیاران سلامت و پیام‌آوران بهداشت در مدارس عشایری، هنوز شرایط و امکانات مناسب بهداشتی برای این مدارس و حتی ساکنان اینگونه مناطق برقرار نشده است.
اکنون بیش از 160 هزار دانش‌آموز عشایر در نقاط مرزی و مرکزی کشور تحصیل می‌کنند که سازمان نوسازی مدارس براساس برنامه‌ریزی سالانه، اعتبارات ویژه‌ای را برای مدارس عشایری اختصاص می‌دهد، اما گویا این اعتبارات همواره از حد نیاز آنان پایین‌تر است؛ چراکه از استان‌های مختلف خبر می‌رسد کمبود فضای آموزشی و کلاس درس مناسب، کمبود امکانات آموزشی و آزمایشگاهی و فراهم نبودن امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر، در بسیاری از نقاط عشایری آموزش را برای معلمان این مدارس دشوار کرده است.
وی می‌افزاید: «چون دختران برای ادامه تحصیل باید به شهرها و مناطق دوردست بروند و این امکان در محل زندگی آنها فراهم نیست و از طرف دیگر حساسیت‌های خاصی هم نسبت به رفت و آمد دختران وجود دارد، لاجرم آنها از ادامه تحصیل بازمی‌مانند. این معضلی است که در نقاط دورافتاده و محروم کشور با آن روبه رو هستیم.»
عدم احیای دفتر امور زنان در دولت دهم
در سال 88، اداره کل امور زنان وزارت آموزش و پرورش از چارت نوین آموزش و پرورش، حذف شد. این نهاددر دوران اصلاحات کاهش بیسوادی در میان دختران، افزایش سطح پوشش تحصیلی دختران در سن آموزش، توسعه مراکز آموزش فنی- حرفه‌ای و ایجاد و توسعه مراکز شبانه‌روزی دختران دانش‌آموز در روستاهای محروم را در دستور کار قرار داشت و در افزایش تعداد دانش‌آموزان دختر در مقاطع تحصیلات متوسطه تأثیرگذار بود.
این معاونت در دولت نهم به اداره مشاوره زنان و خانواده تبدیل شد. تنزل جایگاه زنان از معاونت به مشاوره، نگرانی‌های زیادی را بین فرهنگیان زن ایجاد کرده است.
حذف دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی در چارت آموزش وپرورش
حاجیبابایی در چارت سازمانی جدید خود در سال 89 اقدام به حذف «دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی» مدارس و دانش‌آموزان کرد. این دفتر به عنوان یکی از مهم‌ترین دفاتر وزارت آموزش وپرورش تا پیش از این مسئولیت مهمی در رابطه با تعیین سیاست‌های پیشگیرانه برای کاهش تهدیدهای اجتماعی‌ای که متوجه دانش‌آموزان در سنین هفت تا 18سالگی است، داشت. اهمیت این دفتر در سال‌های گذشته به شکلی بود که حتی با حذف معاونت پرورشی در دولت هشتم و جایگزینی سازمان دانش‌آموزی خللی در روند فعالیت این دفتر به وجود نیامد. همچنین دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در آموزش وپرورش به نوعی پل رابطی میان وزارت کشور، ستاد مبارزه با موادمخدر، نیروی انتظامی و وزارت بهداشت به منظور تعیین سیاست‌هایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس و در میان دانش‌آموزان بود که با حذف این دفتر مشخص نشد وزارت آموزش و پرورش در کنار برنامه‌های نخ‌نماشده‌ای چون توزیع جزوه‌های آموزشی اندک و برگزاری کارگاه در میان برخی از دانش‌آموزان، چه برنامه مدون و مستمری برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در مدارس دارد.
عدم تغییر کتب درسی بر مبنای جنسیت
اواخر سال 90 بود که دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، جزئیات متناسب‌سازی کتاب‌های درسی بر اساس جنسیت را تشریح کرد. بنا به گفته وی بر مبنای بند 14.2 سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، فضای آموزشی و کتاب‌های درسی بر اساس جنسیت متناسب‌سازی میشود. پیش از این نیز وزیر آموزش و پرورش در جلسه‌ای با مسئولان آموزش و پرورش استثنایی به متناسب‌سازی کتاب‌های درسی بر اساس جنسیت دانش‌آموزان اشاره کرد.
البته موضوع تغییر کتاب‌های درسی بر اساس جنسیت دانش‌آموزان دختر و پسر اولین بار توسط علیرضا علی‌احمدی وزیر سابق آموزش و پرورش مطرح شد.
عملکرد های مثبت این وزارت خانه نیز هر چند اندک اما قابل تامل بود. برای مثال اقدام به تاسیس دانشگاه فرهنگیان برای اولین بار در این دوره انجام شد.
تاسیس دانشگاه فرهنگیان و پردیس‌های تابعه در استان‌ها و اخذ مجوز پذیرش 25 هزار دانشجو در دوره کارشناسی برای اولین بار در آموزش و پرورش کشور یکی دیگر از اقدامات این دولت بود که با ایجاد این دانشگاه‌ها برای همیشه مشکل تربیت نیروی انسانی متخصص و تربیت معلم در آموزش و پرورش ساماندهی شده و معلمان به صورت بومی در شهرستانهای محل سکونتشان تحصلاتشان را به اتمام رسانده و جذب آموزش و پرورش می‌شوند.
صدور مجوز 172 مرکز راهنمای مشاوره خانواده در سطح کشور، ایجاد 10 هزار مدرسه قرآنی و برنامه‌ریزی به منظور افزایش آن به 20 هزار مدرسه در سال 90، ساماندهی فعالیت‌های قرآنی تالیف 83 عنوان کتاب خودآموز قرآن، راه‌اندازی 500 مدرسه تخصصی ورزش و اجرای موفقیت‌آمیز طرح ملی (سباح) و آموزش شنا به حدود 900 هزار دانش‌آموزان پایه سوم ابتدایی در سال 90 و تحت پوشش قرار دادن همین تعداد در سال 91 برای اولین بار در کشور بخش دیگری از اقدامات آموزش و پرورش در 2 سال اخیر بود.
5 رشته ورزشی ویژه دانش آموزان دوره ابتدایی
در این دوره ورزش دانش اموزی مورد توجه قرار گرفت .اجرای طرح آموزش ژیمناستیک در پایه دوم ابتدایی و طناورز در پایه چهارم ابتدایی و راه‌اندازی رشته‌های دو میدانی برای پایه جدیدالتاسیس ششم با هدف توسعه ورزش در مدارس و سلامت نوجوانان صورت گرفته است این در حالیست که در گذشته همه ورزش به یک یا دو ساعت در هفته خلاصه می‌شد که اهمیت چندانی نداشت و بیشتر مواقع این ساعت در اختیار سایر معلمان برای برگزاری کلاس‌های جبرانی قرار می‌گرفت.
افزایش مجتمع آموزشی و پرورشی روستایی و خارج از کشور
در راستای توسعه عدالت آموزشی بیش از 9 هزار مجتمع آموزشی و پرورشی روستایی (طرح ترنم ولایت) در مناطق روستایی و دورافتاده ایجاد شده است و مقدمات راه‌اندازی بیش از سه هزار مجتمع آموزشی و پرورشی شهری (حیات طیبه) نیزبه منظور هم‌افزاری و استفاده بهینه از امکانات یکدیگر برای سال جاری شکل گرفته است.
توجه به مدارس خارج از کشور با نگاه توسعه‌ای این مدارس نیز در برنامه‌های آموزش و پرورش به خوبی دیده شده به طوری که تعداد این مدارس از 284 مدرسه در سال 84 به 368 مدرسه در دولت نهم افزایش یافته و در دولت دهم نیز تعداد مدارس خارج از کشور به 488 رسیده است.
در حالی که تنها 29 میلیون مترمربع فضای آموزشی طی سال‌های 57 تا 84 احداث شده که طی 8 سال یعنی در دولت نهم و دهم 18 میلیون مترمربع فضای آموزشی توسط سازمان آموزش و پرورش احداث شده است و کل زیربنای آموزشی کشور که قبل از انقلاب اسلامی 15 میلیون مترمربع بوده است و از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان سال 83، سی‌و سه میلیون مترمربع و از ابتدای دولت دهم تاکنون 7 میلیون مترمربع فضای آموزشی ساخته و تحویل شده است و به طور کلی می‌توان گفت 90 درصد زیربنای آموزشی کشور بعد از انقلاب اسلامی ساخته شده است که 32 درصد آن از دولت نهم تاکنون بوده است.
افزایش چشمگیر هنرجویان فنی و حرفه ای
با توجه به رویکرد اخیر نظام و دولت مبنی بر توسعه متوازن هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و رشته‌های تحصیلی آن متناسب با نیازهای روز، هدایت و جذب هنرجویان از 35 درصد در سال تحصیلی 89-88 به 38 درصد افزایش یافته و افزایش نرخ رشد توسعه بخشی رشته‌های فنی حرفه‌ای دختران دانش آموز به میزان 126 درصد رسیده است. همچنین افزایش چشمگیر تعداد هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش از برنامه‌های دیگر وزارت آموزش و پرورش است، به گونه‌ای که از 704 هنرستان قبل از انقلاب اسلامی به سه هزارو 124 هنرستان در سال 85-84 و سه هزارو 377 هنرستان در سال 90 - 89 افزایش یافته است.
ضمن آنکه تعداد هنرجویان هنرستان‌ها نیز از 262 هزار و 303 نفر به 380 هزار و 134 نفر 134 نفر در 89-88 افزایش یافته است.
هوشمند سازسی مدارس
هوشمندسازی مدارس قبل از دولت نهم صرفا در چهار مدرسه انجام شده بود که در دولت نهم به 45 مدرسه افزایش یافت و 11 برابر شده و این رقم در دولت دهم به سه هزار و 606 مدرسه افزایش یافته و 80 برابر شده است که ادامه این طرح بزرگ برای سال 91-90 با هدف گذاری 20 هزار مدرسه در دستور کار قرار گرفته است.
اتصال مدارس به اینترنت تا دولت هشتم تقریبا صفر بوده، اما در دولت نهم این تعداد به 500 مدرسه و در دولت دهم تاکنون به ده هزار مدرسه افزایش یافته است.
البته گفتنی است این هوشمند سازی در برخی مدارس تنها در حد یک دستگاه رایانه است.
پایان پیام/
نظر شما