همه چیز درباره وزارت پر حاشیه بهداشت در دولت دهم

 به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان، وزارت بهداشت در دوران دولت نهم و دهم با حواشی زیادی همراه بود. این وزارت خانه برچسب هایی از رها کردن بیماران در بیابان، رونمایی از چند داروی تکراری در مراسمات مختلف با عناوین جدید همراه بود. البته تغییر وزیر بهداشت در آستانه دریافت داروها با نرخ ارز مرجع نیز خالی از حاشیه نبود.

ابطال آزمون دستیاری پزشکی
اولین بحران جدی دوران مدیریت دستجردی، ابطال آزمون دستیاری بود، 29 بهمن سال 88 سی‌وهفتمین دوره آزمون دستیاری از سوی وحید دستجردی باطل و دلیل آن نیز فروش سوالات آزمون دستیاری پزشکی اعلام شد. وزارت بهداشت در آن زمان اطلاعیه‌ای صادر کرد و آزمون جایگزین در 13 اسفند همان سال برگزار شد. پس از آن بسیاری از نمایندگان مجلس خواستار پاسخگویی وزیر بهداشت شدند و در نهایت اعلام ابطال آزمون را از سوی او یک "عمل شجاعانه و مردانه" توصیف کردند.
انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران
پس از آن، انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران به عنوان بحران دیگر شناخته می شود، 8 آبان سال بعد ابلاغیه ای بر صفحه پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت قرار گرفت که حکایت از منحل شدن دانشگاه علوم پزشکی ایران داشت، بدین ترتیب تمام واحدها به دو دانشگاه دیگر یعنی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتقل شد. اتفاقی که در مخالفان و منتقدان فراوانی را به صف کشید.
رها کردن بیماران در بیابان

رهاسازی دو بیمار در بیابان در حالیکه لباس بیمارستان امام خمینی (ره) به تن داشتند با انتشار وسیع عکس و خبرهای مربوط به آن در اردیبهشت ماه سال 90، این وزارتخانه را وارد چالش جدی کرد، دستجردی همان زمان نیز سعی کرد تا قوی وارد عمل شود و از دادستان خواست تا خاطیان را به اشد مجازات محکوم کند. با این حال این اتفاق لکه ننگی برای وزارت بهداشت به شمار رفت.
هدفمندی یارانه ها و تریبون مجزای وزارت بهداشت
هدفمندی یارانه ها ترجیع بند بسیاری از اظهارات دولتمردان تا به امروز است، نکته ای که حتی در آخرین گفت وگوی محمود احمدی نژاد با مردم به چشم می آمد. اما وزیر بهداشت از ابتدا از مخالفان این طرح بود که با قول دولت مبنی بر اختصاص سه هزار میلیارد تومان در سال 90 به طب راضی شد. اما دولت در آخرین روزهای سال 90 پس از 11 ماه چشم انتظاری وزارت بهداشت برای دریافت این بودجه که می توانست بخش زیادی از تبعات هزینه بار هدفمندی یارانه ها و افزایش 800 برابری هزینه بیمارستان های دولتی را جبران کند، تغییر کرد و این بودجه سر از وزارت راه در آورد. مساله ای که اولین چالش وزارت بهداشت وحیددستجردی با دولت شد و وزارت بهداشت یک ماه بعد در فروردین 91 اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها را زیان بار خواند.
بیماران بی دارو
مسایل ارزی در کنار سایر موانع، مشکلات متعددی را بر وزارت بهداشت تحمیل کرد. مساله ای که به گفته برخی کارشناسان برای وزارت بهداشت مصداق «خود کرده را تدبیر نیست» بود. چرا که بر اساس آمار فروش ریالی داروهای تولیدی از 11 میلیارد ریال در سال 1386 به 20 میلیارد ریال در سال 90 رسید، یعنی 80 درصد افزایش داشت اما فروش دارو های وارداتی از 62 میلیارد ریال در سال 86 به 154 میلیارد ریال در سال 90 رسید که افزایش 246 درصدی داشت. بر همین اساس کارشناسان حوزه سلامت و اقتصاد درمان غلبه سیاست های واردات دارو بر سیاست تولید داخلی دارو را دلیل بر ماندن وزارت بهداشت در باتلاق کمبود دارو در کشور تحلیل می کنند.
هزینه های سرسام آور

مرضیه وحیددستجردی زمانی که کرسی وزارت بهداشت را از «لنکرانی» وزیر بهداشت در دولت نهم گرفت، هزینه های درمانی که از سوی مردم پرداخت می شد، 54 درصد بود. اما کار به جایی رسید که پرداخت 70 درصدی هزینه های درمانی از جیب مردم در سال 91 از سوی خانم وزیر عنوان شد. این اعتراف مرضیه وحیددستجردی نسبت به افزایش هزینه های درمانی مردم در شرایطی بود که میزان تورم عمومی و افزایش هزینه ها، هم بی اثر نبود، اما بی توجهی این وزارتخانه به نظارت بر مراکز بیمارستانی دولتی و خصوصی، ناتوانی در دریافت بودجه های کافی برای بیمارستان های دولتی از سوی دولت، اعلام تعرفه های درمانی غیر واقعی و رشد زیر میزی که هیچ وقت در وزارت بهداشت کنترل نشد، باعث شد هزینه های درمانی برای مردم هر روز بیشتر از قبل شود.
پزشک خانواده ای که درراه ماند

گام های لرزان وزارت بهداشت در زمان مدیریتی «مرضیه وحید دستجردی» را به طور کامل نمی توان به حساب او نوشت. برنامه پزشک خانواده از ابتدای برنامه سوم توسعه یعنی اوایل دهه 70 زمزمه هایی را برای اجرای سراسری داشت. در دولت های هفتم و هشتم به نتیجه نرسید، در دولت نهم «کامران باقری لنکرانی» از اجرای آن سر باز زد و در دولت دهم وقتی مرضیه وحیددستجردی خود را وزیر «پزشک خانواده» خواند و سعی در اجرای آن داشت، به بن بست اعتبارات از سوی دولت رسید و رسانه ها با میدان داری سازمان نظام پزشکی کشور همه قصورات در اجرای این برنامه که در بیش از 50 کشور جهان در حال اجراست را به حساب انتقادات خود از وزیر بهداشت نوشتند. در صورتی که به گفته اعضای کمیسیون بهداشت ودرمان مجلس شورای اسلامی که دو وزیر بهداشت سابق را در ترکیب خود دارد، »اگر اعتبارات کافی از سوی دولت برای اجرای برنامه پزشک خانواده به وزارت بهداشت می رسید این برنامه در دولت دهم اجرایی می شد.
تمایل به افزایش جمعیت
شاید مهم ترین برنامه اعلام شده از سوی نظام جمهوری اسلامی در سال 91 اجرا و اصلاح سیاست های افزایش جمعیتی بوده و خواهد بود. به طوری که همزمان با اعلام این سیاست کتاب های تنظیم خانواده در دانشگاه ها جمع آوری شد، مراکز پژوهشی اقدام به بررسی راهکار های افزایش جمعیت کردند، نمایندگان مجلس به دنبال وضع قوانین تشویقی فرزندآوری رفتند و سایر بخش ها به نوبه خود اقدام به ارایه سیاست های افزایش جمعیتی کردند. اما وزارت بهداشت رویکرد دیگری داشت. مرضیه وحیددستجردی در تاریخ 27 مهرماه 1391 عنوان کرد: «تنظیم خانواده از اول به زور نبود و الان هم افزایش جمعیت بر زور به مردم تحمیل نمی شود». همین اظهار نظر کافی بود تا دو روز بعد بودجه برنامه تنظیم جمعیت وزارت بهداشت به طور کامل حذف گردد.
البته عملکرد این وزارت خانه خیلی هم بد نبودو در زمینه های مختلف سعی در ارتقای عملکردش داشت.در ادامه این گزارش کارهای مثبت این وزارتخانه امده است :
بهداشت
 - ارتقای شاخصهای بهداشتی از رشد خوبی برخوردار شد، به طوریکه میزان مرگ نوزادان از 46/14 در هزار تولد زنده در سال 84 به کمتر از 12 در هزار تولد زنده کاهش یافت. هم چنین میزان مرگ مادران به علت عوارض زایمان و بارداری نیز از 27 به حدود 20 در صدهزار تولد زنده و میزان مرگ کودکان زیر یک سال نیز به 18 در هزار تولد زنده در سال 90 بهبود یافته است.

- تکمیل شبکه بهداشتی - درمانی روستایی از اولویتهای وزارتخانه در دولت دهم اعلام شد. از سال گذشته تاکنون نزدیک 2200 خانه بهداشت، در مناطق روستایی ساخته شده که با این تعداد شبکه بهداشتی- درمانی روستایی تکمیل خواهد شد.

- پروژه‌های مصوبات سفرهای استانی مربوط به نظام سلامت 1952 پروژه هستند که از این پروژه ها، تعداد زیادی خانه‌های بهداشت طی سال 90 و سال بعد تکمیل خواهد شد و تکمیل 350 مرکز بهداشتی و درمانی روستایی و 272 پایگاه بهداشتی درمانی جزء اولویت ها در دستور کار قرار دارند.

- در بخش بهداشت گامهای موثری برای کنترل، ریشه کنی و حذف بیماری های واگیر و غیرواگیر صورت گرفت و موفقیت چشم گیری در این زمینه کسب شده است که دریافت گواهی حذف تراخم از سوی سازمان جهانی بهداشت از این جمله است.

- با تقویت فعالیتهای ایمن سازی، هم اکنون پوشش ایمن سازی واکسن برای تمام واکسن به اهداف تعیین شده کشوری یعنی بالای 98 درصد جمعیت هدف رسیده است. از سال 1385، بسیج ایمن سازی افراد 18 سال علیه بیماری هپاتیت ب نیز آغاز و در سال 89 به پایان رسید و اکنون تمام نوجوانان و هم چنین جوانان سن باروری بر علیه این بیماری واکسینه هستند.

- سامانه سلامت ایرانیان برای پرونده الکترونیک سلامت راه اندازی و اطلاعات 8 میلیون و 500 هزار نفر جمعیت در این سامانه ثبت شده است. تا پایان سال90 نیز 21 هزار نفر به این سامانه افزوده می شود. همچنین در سال1390، 14 میلیارد تومان تجهیزات سخت‌افزاری، برای دانشگاههای سراسر کشور تهیه شد به طوری که تمام مراکز بهداشتی - درمانی تا پایان سال، حداقل‌های سخت‌افزاری و اتصال به شبکه را دارا خواهند شد.

- با انگیزه رفع مشکلات بهداشتی حاشیه‌نشین‌های شهری، برنامه "داوطلبین سلامت" در تمام نقاط شهری گسترش پیدا کرد. در حال حاضر بیش از 130 هزار داوطلب سلامت در این برنامه مشارکت داشته و بیش از 4 میلیون خانوار را تحت پوشش دارند.
- نظام مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر در این مدت توسعه یافت و در بررسیهای ادواری مختلف در 30 هزار نمونه کشوری، الگوی عوامل خطر این بیماریها در مناطق مختلف مشخص شد.

- اجرای برنامه کشوری سلامت دهان و دندان دانش آموزان و سالمندان، به کارگیری دندانپزشکان در مناطق محروم و ارائه برنامه های ارتقای سطح آگاهی اقشار جامعه نسبت به سلامت دهان و دندان متعدد از جمله فعالیت های اخیر در زمینه سلامت دهان و دندان است.

- در این مدت تعداد بخشهای دیالیز خونی از 304 بخش به 400 بخش و تعداد بخشهای دیالیز صفاقی از 32 بخش به 50 بخش افزایش یافت و همچنین تعداد پیوند کبد، پیوند قلب و پیوند ریه نیز به طور ویژه افزایش یافت. تنها در سال‌های 88 و 1389 بخش دیالیز خونی، 4 بخش دیالیز صفاتی و 11 بخش دیالیز به ناوگان دیالیز کشور افزوده شد و حدود 800 ماشین دیالیز به بخش‌های مختلف اختصاص داده شد.

- پوشش برنامه کشوری غربالگری بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید به 93% ارتقا یافت. از شروع برنامه، تعداد بیش از 3 میلیون نوزاد غربالگری و تعداد 6500 بیمار مبتلا شناسایی و تحت درمان قرار گرفتند و بدین ترتیب از عقب ماندگی ذهنی آن ها جلوگیری شد.

- تدوین برنامه جامع پیشگیری و کنترل سرطان و اجرای آن، ارتقای پوشش برنامه ثبت سرطان کشور از 70 درصد در سال 83 به 90 درصد و انتخاب 30 قطب درمان برای اجرای درمان سرطانهای شایع کشور از جمله فعالیتها در زمینه بیماری سرطان است.

- از سال 1384 که برنامه کشوری پیشگیری و کنترل بیماری دیابت در سیستم سلامت کشور ادغام شد، بیش از 9 میلیون نفر غربالگری شدند. ارزشیابی برنامه، حکایت از اجرای موفق این برنامه دارد.

- اجرای برنامه ترویج شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی از سال 1386 که طی آن حدود 37 هزار سالمند در 72 شهرستان آموزش استاندارد مبتنی بر نیاز را فراگرفتند. مراقبتهای ادغام یافته و جامع سالمندی نیز در 17 شهرستان به مرحله اجرا در آمد.

- بازنگری شناسنامه بهداشتی مدرسه، تدوین شناسنامه سلامت دانشجویان و سربازان، تدوین برنامه استراتژیک سلامت جوانان، تدوین سند سلامت جوانان، تدوین سند سلامت باروری جوانان و بررسی وضعیت موجود سلامت جوانان از جمله فعالیتها در زمینه سلامت جوانان و مدارس است.

- شروع برنامه زایمان بی درد دارویی و غیردارویی و همچنین تربیت حدود 300 نفر به عنوان عامل زایمان دوره دیده برای مناطق دورافتاده و محروم و راه اندازی کلاس های آمادگی برای زایمان.

- تدوین و ابلاغ دستورالعمل شروع تغذیه با شیرمادر در ساعت اول زندگی، افزایش مرخصی زایمان از 4 ماه به 6 ماه و افزایش بیمارستانهای دوستدارکودک که اقدامات 10 گانه برای شیردهی موفق را اجرا می کنند به 516 بیمارستان از 630 بیمارستان و زایشگاه واجد شرایط، از جمله فعالیتهای موفق در زمینۀ شیردهی است.

- در راستای توجه به سلامت میانسالان در طی این مدت نسبت به تأسیس اداره سلامت میانسالان اقدام شد که فعالیت هایی همچون تولید برنامه جامع سلامت بزرگسالان، طراحی و اجرای فاز اول پایلوت خدمات زنان میانسال (برنامه یائسگی) و طراحی و اجرای برنامه روزهای ملی سلامت مردان و زنان در این زمینه انجام شده است.

- طراحی و چاپ کارت پایش رشد کودکان بر اساس منحنی های جدید سازمان جهانی بهداشت، تدوین پیش نویس آموزش پره سرویس مانا و هماهنگی برای اجرای آن از تیرماه 1388، تدوین پیش نویس سند سلامت و سند ارتقای تکامل کودکان، تدوین برنامه جامع ارتقای سلامت کودکان و برگزاری کارگاه های آموزشی مرتبط از جمله سایر برنامه های سلامت کودکان است.

- پوشش برنامه مداخله ای بهبود وضع تغذیه کودکان برای یک میلیون کودک، ارائه سبد غذایی به چهل هزار کودک مبتلا به سوءتغذیه در برنامه حمایت تغذیه ای و تهیه نقشه سوء تغذیه کودکان زیر 6 سال برای بهبود تغذیه کودکان انجام شده است.

- با راه اندازی 17 واحد تولیدکننده نمک تصفیه شده یددار در کشور، هم اکنون 6/96 درصد نمکهای خوراکی تصفیه شده دارای میزان ید مناسب هستند و 7/98 درصد خانوارها از نمک یددار استفاده می کنند.

- با اجرای برنامه پیشگیری و کنترل اختلالات ناشی از کمبود ید، 5/56 درصد دانش آموزان در محدوده مناسب دریافت ید قرار گرفته و در نتیجه شیوع گواتر به 5/6 درصد کاهش یافت.

- با تقویت و ارتقای برنامه های سلامت محیط و کار، هم اکنون بیش از 3/89 درصد از خانوارهای روستایی به آب آشامیدنی سالم دسترسی داشته و 7/66 درصد آنها نیز به سیستم جمع‌آوری و دفع بهداشتی زباله دسترسی دارند. این در حالی است که این میزان در شش سال قبل 45 درصد بوده است.

- اعمال ممنوعیت عرضه استعمال دخانیات در مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی و ممنوعیت مصرف دخانیات در اماکن عمومی و توسعه مراکز مشاوره ترک دخانیات از 7 مرکز به 140 مرکز.

- راه اندازی ستاد فوریتهای سلامت محیط (EOC)برای اولین بار در اواخر اسفند 86 در ستاد مرکزی وزارت بهداشت و 40 دانشگاه علوم پزشکی و 311 شهرستان و در دستور کار قراردادن بررسی اثرات آلودگی هوا بر سلامت در حوزه دانشگاه های علوم پزشکی بر اساس مصوبات طرح جامع عملیاتی کاهش آلودگی هوا.

- بررسی وضعیت شاخصهای بهداشت آب و فاضلاب کشور، تصویب طرح شبنم، ترویج استفاده از نمک تصفیه شده یددار، مشارکت در خصوص طرح مکمل مبارزه با موش در تهران، مشارکت در کمیته تخصصی و اجرایی تغییرات آب و هوایی و کنوانسیون کیوتو، طرح انتشار گازهای گلخانه ای و برنامه های اجرایی انطباق و مقابله با پدیده های ناشی از تغییر اقلیم و ... از جمله فعالیت ها در زمینه سلامت محیط است.

- در خصوص توجه به طب کار، دهها خانه بهداشت کارگری و ایستگاه بهگر راه اندازی شد. از طرفی شاغلینی که به تشکیلات بهداشت حرفه ای در کارگاه دسترسی دارند از 38 درصد به 41 درصد و شاغلینی تحت پوشش مراکز ارائه دهنده خدمات از 25 درصد به 31 درصد رسیده است.

- تدوین چندین آیین نامه و دستورالعمل در خصوص سلامت کار که از جمله آن می توان به مواردی همچون: آیین نامه کلینیکهای طب کار بخش خصوصی، برچسب گذاری مواد شیمیایی، دستورالعمل حمل و نقل مواد شیمیایی، انبارداری مواد شیمیایی، مراکز عرضه و فروش مواد شیمیایی، پروتکل غربالگری بیماریهای شغلی، تدوین معیارها و ضوابط بهداشت در محیط های اداری و... اشاره کرد.

درمان

- در سال 1389 حدود 2800 تخت بیمارستانی به تختهای بیمارستانی کشور افزوده شد و تا پایان سال 1390 نیز 4000 تخت تجهیز و به بیمارستانهای کشور اضافه می شود. حدود 35 هزار تخت در حال ساخت و 14 هزار و 300 تخت نیز در حال طراحی هستند و با راه اندازی آنها، نیاز کشور به تخت بیمارستانی مرتفع خواهد شد. در حال حاضر تعداد تختهای بستری و تخت ویژه به ترتیب 130 هزار و 4700 تخت است که پیش بینی می شود تا سال 93 به ترتیب به 141 هزار و 7400 تخت برسد.

- در راستای جلوگیری از هزینه های تحمل ناپذیر سلامت با اولویت بندی بیماران نیازمند، درمان بسیاری از بیماریها از جمله 5 سرطان شایع کشور، اغلب بیماریهای خاص، بستریهای طولانی مدت در ICU، CCU و بخش سوختگی، بیماران نیازمند تعویض مفصل و سایر بیماران صعب العلاج به صورت رایگان و یا با حداقل فرانشیز توسط بیمارستانهای منتخب وزارت متبوع صورت می گیرد.

- استانداردسازی خدمات و مراقبت سلامت و تدوین راهنماهای بالینی، بومی سازی نحوه محاسبه حق الزحمه پزشکان و تغییر شیوه تأمین مالی در بخش بیمه ای کشور از نظام ناعادلانه سرانه ای به نظام تناسبی که روش بسیار عادلانه تری است از جمله اقداماتی است که در سال 1389 صورت گرفته است.

- در طی دولت نهم و دهم تاکنون 50 بیمارستان و 20 هزار تخت بیمارستانی مورد بهره برداری قرار گرفت. همچنین هزاران تخت مراقبت‌ ویژه (ICU) و تخت مراقبت قلبی (CCU) نیز مورد بهره برداری قرار گرفت.

- در زمینه ارتقای خدمات اورژانس بیمارستانی، سند ارتقای اورژانس بیمارستانی طراحی و به دانشگاهها ابلاغ شد. همچنین در راستای رتبه‌ بندی و ارزشیابی اورژانس بیمارستانی اقدامات موثری صورت گرفت و دانشگاهها موظف شده اند کمیته‌های تعیین تکلیف بیماران و پزشک متخصص را در اورژانسها قرار داده و در جلب رضایت مردم بکوشند.

- در راستای برقراری عدالت در سلامت و تامین پزشک متخصص مورد نیاز بیمارستان های تابعه و افزایش بهره وری و ماندگاری در نقاط محروم، گامهای موثری برداشته شد که از جمله آن می توان به اعزام 1425 متخصص به مناطق محروم در سال 89 اشاره کرد که 110 نفر متخصص برای نخستین بار به این مناطق اعزام شده اند. این رقم نسبت به سال 86، 72% افزایش داشته است.

- به منظور رعایت حقوق بیماران و سطح بندی خدمات نظام بستری کشور، در سال 1389 دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی تأسیس شد. همچنین نسبت به تدوین پیش نویس ساختار تشکیلات حاکمیت بالینی، تدوین منشور اخلاقی پرستاران و تصویب و ابلاغ استانداردهای حقوق بیمار و همراه در اسفند 89 اقدام شد.

- هم اکنون بیش از 90 مرکز پیوند اعضا و نسوج در کشور فعال است و سالانه به طور میانگین حدود 2000 مورد پیوند کلیه و 4500 پیوند قرنیه در کشور انجام می‌شود.

- در بخش درمان در طی 6 سال اخیر موفقیتهای بزرگی حاصل شد که ترمیم ضایعات نخاعی و تولید رده سلولهای بنیادی از بزرگترین آنهاست. همچنین در زمینه گسترش درمانهای تخصصی و فوق تخصصی، پیوند اعضاء و پزشکی هسته ای نیز پیشرفتهای خوبی حاصل شده است.

- با ساماندهی شبکه اورژانس کشور، تعداد 931 پایگاه اورژانس شهری و جادهای راه اندازی شد و تعداد این پایگاه ها با رشد 4/2 برابری از 683 پایگاه در ابتدای سال 84، به نزدیک 1900 پایگاه در حال حاضر رسیده است.

- زمان رسیدن آمبولانس بر بالین بیماران نیز بهبود یافته و در حال حاضر در شهرهای کوچک 8 دقیقه، در شهرهای بزرگ 10 دقیقه و 14 دقیقه در مراکز جاده ای کاهش یافته است.

- تعداد 1835 آمبولانس از سال 1384 تاکنون به سیستم اورژانس کشور افزوده شده است. بدین ترتیب تعداد آمبولانس های 115 اورژانس با رشد 7/2 برابری به 2880 دستگاه رسیده است.

- تعداد شهرهای تحت پوشش امداد هوایی اورژانس 115 به 11 شهر در کل کشور افزایش یافته است. تعداد پایگاههای طرح امداد دریایی و امداد ساحلی نیز به 42 پایگاه رسیده است.

- راه اندازی بیش از 1600 تخت روانپزشکی و افزایش تعداد آن ها از 6600 تخت به 8200 تخت و افزایش جمعیت تحت پوشش برنامه ادغام بهداشت روان از 30 میلیون نفر (40 درصد) به نزدیک 40 میلیون نفر (بیش از 60 درصد) در مقایسه 6 سال اخیر از جمله دستاوردهای حاصله در زمینه سلامت روان است.

دارو و غذا

- توجه ویژه به اصلاح ساختار در حوزه غذا و داروی کشور و ایجاد سازمان غذا و دارو در دولت دهم یکی از کارهای زیربنایی در خصوص ساماندهی به وضعیت دارو و نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی است که در سال 89 انجام شد.

- هم اکنون تقریبا 97 درصد حجم مصرفی داروهای کشور را داروهای تولید داخل تشکیل می دهد، در حالی که این عدد در سال 84 حدود 95 درصد بوده است. افزایش تولید داروهای داخلی به کاهش کمبودهای مقطعی داروها ناشی از مشکلات تأمین از طریق واردات کمک کرده است.

- در بخش تولید دارو در کشور موفقیتهای چشم گیری حاصل شده است. تولید داروهای با فناوریهای نوین از جمله اسورال، اسویکس، انوکساپارین، دفروکسامین، زولندرونیک اسید، پنتوپرازول، زیفرون، ایماتینیب، فلوتامید، ریتوکسیماب، تاکسوتر، پاکلیتاکسل از جمله این موفقیتها در دو سال اخیر است.

- فراهم شدن امکانات تولید داخلی واکسن آنفلوانزا آنتی بوتولیسم برای اولین بار، فراهم شدن امکانات تولید و کنترل ایمونو گلوبولین ضدهاری و تولید داروهای منوکلونال آنتی بادی و فاکتورهای نوترکیب 7 و 8 در داخل کشور در طی دو سال اخیر.

- راه‌اندازی خطوط تولید داروهای ضد سرطان در شرکتهای داروسازی اسوه و سبحان انکولوژی، راه‌اندازی خطوط تولید فرآورده‌های Soft gel در شرکت پارس مینو و ساخت فرآورده‌های دارویی راکوتان شرکت داروسازی زهراوی و همچنین شروع به ساخت سایت جدید تولید داروهای نوترکیب و تولید بیش از 90 داروی ژنریک جدید در کشور تنها در سال اول دولت دهم.

- همچنین تولید داروی مقابله با ایدز (با عنوان IMOD)، تولید داروی درمان زخم پای دیابتی (با عنوانAngipars ) و تولید داروی دفراسیروکس برای درمان کم خونی بیماران تالاسمی برای نخستین بار در جهان و هم چنین تولید داروهای پیشرفته برای درمان بیماران ام اس (اینترفرون بتا و نیگولیمود)، بیماران تالاسمی (دفرازپروکس)، بیماران سرطانی و هپاتیت سی (اینترفرون پگلیه)، اینترفرون گاما و اریتروپوئتین بتا در دولت نهم برای نخستین بار صورت گرفت.

- در راستای صادرات فرآوره های دارویی، در طی این مدت کمیته توسعه صادرات با شرکتهای ذینفعان تشکیل و به طور میانگین سالانه 10 تا 15 درصد به حجم صادرات افزوده شده است. به گونه ای که در سال 87 معادل 72 میلیون دلار و در 4 سال دولت نهم حدودا 265 میلیون دلار صادرات دارو داشته ایم که بیش از 2 برابر دوره مشابه قبلی است. در سال 89 نیز میزان صادرات دارو بالغ بر 90 میلیون دلار گزارش شد.

- ایجاد 4 مرکز پلاسما فرزیس فعال در داخل کشور به منظور جمع آوری و استحصال پلاسما و ارسال آن برای شرکتهای خارجی برای تهیه محصولات دارویی مشتق از پلاسما در طی دو سال اخیر.

- نظام مند کردن واردات فرآورده های طبیعی و مکمل، تشکیل دبیرخانه دایمی فارماکوپه گیاهان دارویی و داروهای گیاهی ایران و تولید داخل دارویی با برند بتافرون در بخش خصوصی از جمله سایر فعالیت های دولت دهم در زمینه دارو است.

- در زمینه دسترسی مردم به داروخانه ها در دولت نهم و دهم 1800 داروخانه در سطح کشور ایجاد شده و بدین ترتیب هدف برنامه دولت در این زمینه محقق شده است.

- ارتقای توانمندی ملی در زمینه تولید دارو به نحوی که تعداد اقلام دارویی تولید داخل از 840 عدد در سال 84 به بیش از 1200 عدد رسیده است. از نظر تعداد داروهای مصرفی، تعداد داروهای تولید داخل از 25 میلیارد عدد در سال 84 به 30 میلیارد عدد در رسیده است.

- افزایش مراکز تأمین داروهای کمبود و فوریتی به طوری که در سال 84 فقط 4 مرکز تک نسخه ای و فوریتی وجود داشت، در حالی که این تعداد به بیش از 40 مرکز رسیده است و علاوه بر رفع انحصار باعث کاهش اقلام داروهای کمبودی شده است.

- تعداد پروانه های ساخت دارو از 1500 پروانه ساخت در سال 84 به 3850 پروانه رسیده است. افزایش تعداد پروانه های ساخت دارو، بیانگر توان تولید بیشتر و ایجاد رقابت شده و منجر به ثبات بازار و کاهش بروز کمبودهای مقطعی و ممانعت از افزایش غیرمنطقی قیمت داروها می شود.

- صنایع تولید مواد اولیه در طول سالهای اخیر نیز توسعه چشم گیر داشته و 8 کارخانه تولید مواد اولیه مورد بهره برداری قرار گرفته است. در حال حاضر کارخانجات تولیدی به 73 کارخانه رسیده است.

- تعداد واحدهای تولید دارو با استفاده از فنآوریهای نوین (بیوتکنولوژی) اکنون به 15 واحد رسیده است و 12 قلم داروی بیوتکنولوژی در کشور تولید می‌شود. این در حالی است که در سال 84، تنها 2 داروی بیوتکنولوژی تولید می شد.

- در دولت دهم نسبت به جلب همکاری صنایع برای تولید محصولات غذایی سالم اقدامات موثری صورت گرفت که از نتایج آن می توان به تولید تخم مرغ غنی از امگا 3، تولید نوشابه های سالم به جای نوشابه های گازدار، تشویق صنایع برای تولید شیر و لبنیات کم چرب و بدون چربی، بهبود فرمولاسیون روغنهای خوراکی و تلاش برای تغییر استاندارد روغن نباتی نام برد.

تجهیزات پزشکی

- در طی فعالیت دولت نهم و دهم رشد چشم گیری در تولید تجهیزات پزشکی به وجود آمد، تعداد کارخانجات تجهیزات پزشکی در سطح کشور با رشد 28 درصد از 350 شرکت به 450 شرکت و تعداد محصولات تولیدی نیز از 450 قلم به 550 قلم افزایش یافت.

- بیش از 85 درصد از ملزومات پزشکی یک بار مصرف کیتهای آزمایشگاهی، وسایل دندانپزشکی و تعداد چشمگیری از تجهیزات پزشکی با کیفیت بسیار خوب در داخل کشور تولید می‌شود که صرفه‌جویی ارزی زیادی را به همراه داشته است.

- حجم صادرات اقلام و تجهیزات پزشکی با رشد دو برابری از 27/4 میلیون دلار از سال 84 به میزان 53/8 میلیون دلار رسیده است. تولید انواع فرآورده های تشخیصی داخلی نیز دو برابر شده و هم اکنون به 600 نوع فـرآورده رسیـده است که میـزان صـادرات فرآورده‌های تشخیصی را با رشد 62 درصد به 600 هزار دلار رسانده است.

- شناسنامه دار کردن شرکتهای تجهیزات پزشکی و انجام فرآیند ثبت شرکت ها و کمپانیهای بین المللی به طوریکه بر اساس اطلاعات ثبت شده، در حال حاضر 2216 شرکت تجهیزات پزشکی در کشور فعالیت می کنند که بر اساس ضوابط ابلاغی وزارت متبوع بیش از 5500 کمپانی بین المللی مختلف را در خود جای داده اند.

- در طی این مدت روشهای کنترل کیفی بر اساس استانداردهای روز جهانی تغییر کرد و نسبت به ارتقای‌ ضوابط و استانداردهای تولید و‌ ارتقای کیفیت و کنترل تجهیزات پزشکی اهتمام ویژه ای شد به طوریکه فقط در سال گذشته 120 گونه از 550 گونه محصولات تولید کشور، موفق به اخذ استانداردهای اتحادیه اروپا در فرآیند تولید این تجهیزات شدند.
پایان پیام/