میثم توکلی، استاد مدعو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در رابطه با بررسی و تحلیل جایگاه عید نوروز در فرهنگ اسلامی به خبرنگار شبستان گفت: در طول تاریخ اسلام بسیاری از سنت های قومی به دلایل مختلف از جانب اهل بیت و ائمه (ع) مورد تایید قرار نگرفته است و حذف شده اند اما عید نوزروز چنین نبوده است.
وی افزود: اگر علت و جهت این تایید از جانب ائمه (ع) شناخته شود، نوع نگاه به این سنت ها و میزان استواری آنها در جامعه را متحول کرده و موجب حفظ و گسترش جنبه های مثبت آن می شود.
توکلی تصریح کرد: آنچه که درباره عید نوروز در فرهنگ شیعه به چشم می خورد موضوع پیوند با خویشان، هدیه دادن و هدیه گرفتن است که با فرهنگ دینی هم سازگار است و اهل بیت (ع) نیز از این جهت عید نوروز را تایید کرده اند حتی تعابیری از جانب ایشان به کار رفته است که ما را به برقراری این تعامل اجتماعی در طول سال و منحصر نکردن آن به نوروز ترغیب می کند.
وی افزود: هدیه دادن چه در میان اقوام و چه در بین دوستان یا حتی در سازمان ها، نوعی ابراز محبت عملی و واقعی است این نوع ابراز محبت و ارادت، ایجاد پیوست ها و پیوندها و پر کردن خلا های اجتماعی را به دنبال دارد که در فرهنگ دینی نیز نسبت به آن توصیه فراوان شده است شخص پیامبر اسلام (ص) هم به اطرافیان محبت می کردند و هم پذیرای محبت دیگران بودند حتی اگر این محبت در قالب تعارف کردن یک لیوان شیر جلوه می کرد.
این استاد مدعو دانشگاه قم در توضیح و تبیین آثار این سنت حسنه گفت: نظام اسلامی در مبا حث اجتماعی یک نظام کاملا پیوسته است به این معنا که ما در فرهنگ شیعه، هم اخلاق فردی داریم و هم احکام و اخلاق ارتباطی برای ارتباط با اطرافیان. اجتماع نیز همچون طبیعت در نظام ساختاری خود به هم پیوسته است در طبیعت الکترون ها و پروتون ها در کنار هم یک اتم را تشکیل می دهند و اتم ها در کنار هم مولکو ل ها را، از ساختار های مختلف مولکولی عناصر و اجسام مختلف ایجاد می شود و این چرخه همچنان ادامه می یابد نظام اجتماعی نیز این چنین است ابتدا یک فرد تشکیل خانواده می دهد سپس نظام خانواده شکل می گیرد و بعد ارتباط خانواده ها و روابط قومی.
عید نوروز یکی از اسباب گسترش و ترویج روابط انسانی است
توکلی افزود: عید نوروز یکی از اسباب گسترش و ترویج این روابط انسانی است چرا که بسیاری از مسایل و مشکلات ما انسان ها در بحبوحه همین روابط خانوادگی و اجتماعی رفع و حل می شود این رابطه در فضای کلان اجتماعی حتی می تواند عدالت را در نظام اجتماعی برقرار کند و توصیه ها و تاکیدهای فراوانی نیز ازائمه معصومین (ع) در این زمینه نقل شده است.
این استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به این نکته که امروز در شهرهای بزرگ، جدا افتادن خانواده ها تبدیل به یک مشکل و معظل اجتماعی شده است گفت: یکی از مشکلات انسان در دوران مدرنیته، بحران تنهایی است اما دین برای این مسئله یک راه حل ارتباطی دارد به عبارت دیگر انسان ها با این ارتباط های خانوادگی، ارتباط میان دوستان، ارتباط های قومی و میان اقوام می توانند بحران های روحی – روانی مختلف را از بین ببرند.
وی افزود: درمرحله بعد از ارتباط های خانوادگی، افراد دریک لایه اجتماعی بزرگتر یعنی لایه دوستان با هم ارتباط برقرار می کنند که تعبیر دینی آن برادری است و پس از آن وارد لایه بزرگتر یعنی لایه وطنی می شوند وطن به معنای منطقه سکونت فرد و این که انسان به منطقه سکونت خود و افراد آن توجه داشته باشد.
این دانشجوی دکترای فلسفه دین تصریح کرد: نظام اجتماعی که دین برای انسان ها چیده است از خرد ترین اجزاء تا بزرگترین آن، یک نظام فشرده و منسجم است که با عث ایجاد یک بافت منسجم و به هم پیوسته می شود و در این نظام منسجم، بسیاری از اختلالات عاطفی، روحی – روانی و حتی مشکلات بی بند و باری درجوامع را می توان رفع کرد.
حسن اصلی یک جامعه منسجم ، حفظ و زایش فرهنگ ها است
وی یادآور شد: حسن اصلی یک جامعه منسجم ، حفظ و زایش فرهنگ ها است امروز در شهرهای کوچک که فرهنگ های اجتماعی، بیشتر حفظ شده است تغییر و تمایل به فرهنگ غیر بومی و غربی کمتر دیده می شود چرا که با فت اجتماعی همچنان با قی مانده و حفظ شده است در این بافت اگر کسی مرتکب خلاف و تخلفی شود دیگران بی توجه از کنار آن عبور نمی کنند. اما در کلان شهرها این گونه نیست چون اعضای اجتماعی آن از هم جدا شده و دیگر آن پیوستگی و انسجام وجود ندارد.
توکلی با مقایسه این نوع زندگی با زندگی و فرهنگ غرب گفت: امروز جوامع غربی یک اجتماع با اجزای کاملا جدا و منفک از هم هستند که نه خانواده به معنای واقعی در آنها وجود دارد نه ارتباط با اقوام و نه روابط دوستانه . چنین جامعه ای در مثال مانند شن های نرمی است که به راحتی می توان آنها را به هر شکل دلخواهی در آورد.
وی تصریح کرد: با کمی دقت نظر در این موضوع می توان دریافت که ائمه (ع) با سفارش ها و تاکیدات خود در باره روابط خانوادگی و اجتماعی چه میراث گران بها و ارزشمندی را برای ما به جا گذاشته اند.
توکلی با اشاره به عواقب ایجاد چنین جوامعی گفت: زمانی که این کل به هم متصل را از هم جدا و منفک می کنیم، آن وقت به ناچار با ید برای بچه ها مهد کودک و شیرخواه گاه ساخته شود، آموزش و پرورش باید آموزش و پرورش صنعتی باشد که در آن افراد همه یک فرم و یک شکل باشند وهمه با یک شیوه تربیت شوند تربیت به معنای واقعی در چنین با فت هایی بسیار دشوار و سخت است چرا که دیگر از با فت هایی چون مساجد و هیئت ها و خانواده های بومی اثری با قی نمانده است.
وی افزود: در چنین جامعه ای دولتها و حکومت ها عهده دار تمام مسایل هستند در نتیجه هر نوع تغییر و تحولی به راحتی امکان پذیراست بنابراین حفظ فرهنگ دینی نیز کار بسیار مشکلی است.
نوروز بهانه ای است برای ترویج زندگی اجتماعی
این استاد دانشگاه افزود: آثار زندگی و فرهنگ اجتماعی، کاهش اضطراب، افسردگی و تنش های روحی و روانی است و نوروز بهانه ای است برای ترویج این فرهنگ و در عین حال برای یورش فرهنگی نیز اولین گام، شکستن فضای منسجم فرهنگی کشورهاست این که انسان ها یاد می گیرند که کاملا جدای از هم و بدون ارتباط با یکدیگر زندگی کنند.
پایان پیام/
نظر شما