موضوع اخلاق عام است نه منحصر به ملکات اخلاقی

به گزارش خبرگزاری شبستان: پژوهشگر مرکز اخلاق و تربیت اسلامی با بیان اینکه موضوع علم اخلاق عام است و هر دو قسم اعمال و ملکات اخلاقی را دربر می‌گیرد، گفت: موضوعات اخلاقی را می‌توان به اعتبار «طرف رابطه اخلاقی انسان» حداقل به موضوعات اخلاقی فردی، اجتماعی و بندگی تقسیم کرد.
حجت الاسلام مهدی احمدپور در رابطه با موضوع علوم مختلف بیان کرد: موضوعات علوم، به اعتبار نحوه وجود مصادیقشان به دو قسم عینی و ذهنی تقسیم می‌شوند که موضوعات عینی، مصادیق عینی خارجی دارند و موضوعات علوم طبیعی از قبیل زمین‌شناسی و زیست‌شناسی، از این جمله‌‌اند.

وی ادامه داد: اما موضوعات ذهنی برخلاف قسم اول یا از مفاهیم منطقی هستند که تنها بیانگر خصوصیات مفاهیم ذهنی‌اند و هیچ‌گاه به امور خارج از ذهن نسبت داده نمی‌شوند، مانند مفاهیم جزئی و کلی در علم منطق، و یا از قبیل مفاهیم فلسفی هستند که مصادیقِ مستقل خارجی ندارند و با تأمل و تلاش ذهنی و از مقایسه امور مختلف خارجی انتزاع می‌شوند.

حجت الاسلام احمدپور با اشاره به موضوع علم اخلاق بیان کرد: در علم اخلاق، صفات و ملکات خوب و بد اخلاقی و رفتارهای متناسب با آنها موضوع و محور اصلی مباحث را تشکیل می‌دهد. چون این قبیل موضوعات، وجود عینی محسوس و مستقل ندارند، بلکه وجودات معنوی موجود در اشیای خارجی (مانند صدق و کذب) و عناوینی انتزاعی هستند، طبعاً در گروه دوم یعنی موضوعات ذهنی قرار می‌گیرند.

وی عنوان کرد: اگر چه برخی، موضوع اخلاق را منحصر در ملکات اخلاقی دانسته‌اند اما با توجه به برخورداری افعال اختیاری آدمی از ابعاد ارزشی و قابلیت قبول احکام اخلاقی و با ملاحظه رابطه تابعی و متبوعی، بلکه اتحاد اعمال و ملکات و عدم دوگانگی و تغایر میان آنها باید گفت که موضوع علم اخلاق عام است و هر دو قسم اعمال و ملکات اخلاقی را دربر می‌گیرد.

پژوهشگر مرکز اخلاق و تربیت اسلامی ادامه داد: موضوعات اخلاقی را می‌توان به اعتبار «طرف رابطه اخلاقی انسان» حداقل به موضوعات اخلاقی فردی، اجتماعی و بندگی تقسیم کرد و بنابراین تقسیم، مثلا عفت، تواضع و توکل بر خدا به ترتیب از موضوعات اخلاقی حوزه‌های یادشده به شمار می‌آیند.

به گزارش ایسکا، حجت الاسلام احمدپور بیان کرد: موضوعات اخلاقی از جهت تأثیر مثبت یا منفی در کمال و سعادت آدمی به دو دسته «فضائل و رذائل» اخلاقی تقسیم می‌شوند، که احیاناً مهلکات و منجیات، محاسن و مساوی، مکارم و مکاره، معالی و خسائس، کمالات و نقائص، جنود عقل و جنود جهل و... هم نامیده می‌شوند.

وی یادآور شد: بر این اساس مثلا «سخاوت» به دلیل تأثیر مثبت در کمال آدمی از فضائل و «بخل» به دلیل تأثیر منفی در سعادت انسان از رذائل اخلاقی، محسوب می‌شوند.

پایان پیام/