به گزارش خبرگزاری شبستان، کتاب «فلسفه اجتماع، بر اساس نظام معنایی آیات قرآن» نوشته سید حسین فخرزارع، مدیر گروه مطالعات بنیادی مرکز مطالعات فرهنگی اجتماعی آماده چاپ است.
این کتاب شامل بخش‌های مهمی است که هر یک از بخش‌ها کامل کننده بحث فلسفه اجتماع از منظر قرآن است. یکی از بخش‌های مهم کتاب بحث «فردگرایی و جمع‌گرایی» است که در طلیعه آن می‌خوانیم: از جمله مسائل مورد بررسی در حوزه فلسفه اجتماع، بحث از فرد و جامعه و نسبت این دو با یکدیگر و اصالت داشتن آنها است که با کشمکش و تأملات نظری مختلفی همراه بوده و به تکوین نظریه‌های متقابلی منجر شده است. در حوزه فلسفی، این مبحث با عنوان فردگرایی و جمع‌گرایی یا اصالت فرد و اصالت جامعه مطرح شده است که شبکه‌ای از نظریات را به ویژه در میان اندیشمندان مسلمان، به دنبال خود کشانده است. در میان اغلب این تأملات استناد به آیات قرآن را می‌توان مشاهده کرد که برای اصالت هر یک از دو سوی بحث آورده شده است. از این آیات، چنین فهم می‌شود که اسلام تنها دینی است که بنیان خود را بر اجتماع نهاده و در هیچ شأنی از شئون بشری مسئله اجتماع را مهمل نگذاشته است؛ اما مسئله مهم در اینجا جایگاه هر یک از دو عنصر مزبور و نحوه تأثیرگذاری آن و فواید و نتایج مترتب بر بحث است.
در بخش دیگر که مرتبط با «تأثیر متقابل فرد و جمع» است آمده است:
ادراک دیالکتیکی فرد و جامعه و پیوند میان این دو سطح انتزاع و ترابط عمیق آنها، از جمله تأملات مورد بحث در فلسفه اجتماعی است که البته در این ملقمه ممکن است سهم هر یک به اندازه‌ای باشد که در سیطره دیگری قرار گیرد و یکی بر دیگری غلبه کند؛ لکن با اخذ بصیرت‌های اصول هر یک می‌توان موازنه‌ای در آنها ایجاد کرد که در این موازنه، هر یک از دو سوی قضیه وظایف، حقوق مختلف و تأثیرات متقابلی بر هم خواهند داشت. یعنی هم فرد نسبت به جامعه تکالیفی را ایفا می‌کند و تأثیراتی بر آن می‌گذارد و هم جامعه در قبال عناصر سازنده‌اش وظایف و تأثیراتی دارد.
دغدغة اساسی در این‌مسئله پر اهمیت که زیر بنای بسیاری از مباحث و مسائل اجتماعی و جامعه‌شناختی است، این است که در صورت عدم نسبت استقلالی هر یک به دیگری، جامعه و فرد در تکوین یکدیگر چه تأثیراتی خواهند داشت و قرآن میزان تأثیر ساخت و کنش‌ها بر یکدیگر و حقوق و وظایف هر یک نسبت به دیگری را چگونه تبیین می‌کند؟
به گزارش ایسکا، در حاشیه این مسئله کلی، مباحث فرعی‌تری پیرامون چگونگی و سازوکارهای تبعیت فرد از جامعه در قالب‌های جامعه‌پذیری، فرهنگ‌پذیری، نظام کنترلی، هنجارپذیری و...، و چگونگی غلبه فرد بر جامعه، و نیز تبیین حقوق و وظایف هر یک نسبت به دیگری، شکل می‌گیرد که این بخش در پی کشف پاسخ به این مسائل از منظر قرآن می‌باشد.
شایان ذکر است، بخش‌های دیگر کتاب مربوط به اعتلاء و انحطاط جوامع از نگاه قرآن است که بحث با عنوان‌های «جامعه مطلوب» و «جامعه منحط» به خوبی دنبال شده و به علل و سازوکارهای اعتلا و انحطاط جوامع و تمدن‌ها پرداخته و سنت‌های خداوند در بارة دگرگونی‌های تاریخ و جامعه از نگاه قرآن مورد بحث قرار گرفته است.
پایان پیام/
نظر شما